"Gelişmiş ülkeler sözlerini tutmuyor"

4’üncü BM En Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı, pazartesi günü İstanbul’da başladı. Yılda kişi başına gelirin 900 dolardan az olduğu, sağlık ve eğitim sistemlerinin gelişmediği, ulusal ekonomisi zayıf ülkeler BM’nin en az gelişmiş ülkeler listesine giriyor. Bunlar, dünya üzerindeki en fakir, gelecek beklentisinin en az düzeyde olduğu, anne ve çocuk ölümlerinin en çok görüldüğü, açlık ve yoksulluğun günlük yaşamın bir parçası olduğu ülkeler. BM Nüfus Fonu, dünyanın en az gelişmiş ülkelerinde nüfusun 2050 yılına kadar ikiye katlanmasının beklendiğini bildirdi. Fon tarafından hazırlanan rapora göre, en az gelişmiş ülkelerde nüfus 2050 yılına kadar iki katına çıkacak ve 1,7 milyara yükselecek.

Konferansın ilk gününde konuşan Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, gelişmiş ülkeleri bu konferansa yeterli ilgi göstermedikleri yönünde eleştirdi. Erdoğan, zengin ile yoksul arasında büyüyen uçurumun küresel güvenliği tehdit ettiğini belirtti. Konferansa katılan BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon ise gelişmiş ülkelerin liderlerine fakir ülkelere yatırım yapma çağrısında bulundu.

Verilen sözler unutuluyor

BM Binyıl Kampanyası'nın kurucularından eski Hollanda Kalkınma Bakanı Eveline Herfkens, dünyadaki en az gelişmiş ülkelerin uluslararası yardımlara ihtiyaç duyduğunu söylüyor: “Zengin ülkeler tekrar tekrar sözler verdiler. AB, 2015 yılına kadar Gayri Safi Milli Gelir’in yüzde 0,7’sini kalkınma yardımı olarak vermek istiyor. Korkarım bu verilen söz de 2015 yılına kadar kaybolup gidecek. G8 ülkeleri de binyıl hedefleri doğrultusunda milyarlarca dolar vaat etmişti. Daha sonra tüm bunlar uçtu gitti. Bir önceki yıl verdikleri sözleri unutmuş gibiler.”

En fakir ülkeler iki kat arttı

BM’nin 1971 yılında oluşturduğu En Az Gelişmiş Ülkeler listesinden çıkmayı başaran yalnız üç ülke oldu. Botsvana, Cape Verde ve Maldiv Cumhuriyeti. Diğer yandan da en az gelişmiş ülkelerin sayısı iki katına çıktı. 1971 de 24 olan ülke sayısı bugün 48’e yükseldi. En az gelişmiş ülkeler küreselleşmenin kaybedenleri oldu. Bu ülkelerin ekonomisi çoğunlukla tek bir hammaddenin ithalatına dayanıyor ya da tarımcılığa. Eveline Herfkens, bugüne kadar en az gelişmiş ülkelere yapılan yardımların kalkınmaya katkısının pek olmadığı kanısında: “Söz konusu olan yalnızca tarım değil ki! Yeni iş sahaları, enerji ve altyapı alanında olduğu gibi gelişmeyi sağlayan etkili iş olanakları yaratılmalı. Biz bugüne kadar hep yoksulluk ve sosyal adaletsizliğe yoğunlaştık, ancak gelişmenin nasıl sağlanacağı sorusunu az dikkate aldık.”

Yatırım tek çare

Bu nedenle BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, az gelişmiş ülkelere yatırım yapmanın bir hayır işi olmadığını, bunun herkes için iyi bir fırsat olduğunu vurguladı. Ban Ki Moon en savunmasız en yoksul ülkelere yatırım yapmanın tüm dünya liderlerinin siyasi sorumluluğu olduğunu vurguladı. Alman Yatırım ve Kalkınma Kurumu (DEG) 1962 yılından bu yana gelişmekte olan ülkelere özel şirketlerin yaptığı yatırımlara mali destek veriyor. Kurumun Yönetim Kurulu Sözcüsü Bruno Wenn bazı en az gelişmiş ülkeler için yatırımcı bulmanın çok zor olduğunu söylüyor.

Wenn, “Bazı Alman firmaları şartları elverişli olmadığı için belli ülkelere yatırım yapmak istemiyorlar. Bu ülkelerdeki hükümetlerin uluslararası kalkınma yardımlarının da desteğiyle kendi özel ve yabancı işletmeler için uygun şartlar oluşturulmaya çabaladıklarını da görüyoruz” diyor.

Uygun şartların yaratılması için gelişmiş ülkelerden güvenilir kesilmeyecek yardımların gelmesi gerekiyor. BM’nin İstanbul’da süren konferansında söz verilen yardımların gerçekten sağlanıp sağlanmadığının kontrol edilmesi konusunda uzlaşıldı.

© Deutsche Welle Türkçe

Helle Jeppesen / Çeviri: Deniz Eğilmez

Editör: Hülya Köylü