Güçleri yeniden tartışılıyor

Mali piyasalar son dönemde diken üstünde. Euro Bölgesi'nin borçlu ekonomilerine ilişkin endişeler henüz giderilmemişken, borç limiti tartışmasından son anda sıyrılan ABD'nin kredi notunun kırılması finans piyasalarında sert rüzgârlar esmesine neden oluyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standart & Poor's'un, ABD'nin kredi notunu üç A'dan, Amerikan maliyesinin uzun vadede temerrüde düşebileceği anlamına gelen iki A+'ya düşürmesi uzmanları da düşündürüyor. Zira söz konusu karar küresel finans piyasalarının zaten türbülansta olduğu bir zamana denk geldi. Amerikan Merkez Bankası eski çalışanlarından Dino Kos şöyle konuşuyor: ‘'ABD'nin borç yükü, sadece son haftalarda değil, yaklaşık 3 yıldır artıyor. Bununla birlikte şimdi bir de Avrupa borç krizi içinde bulunuyor. Kredi derecelendirme kuruluşları gerçekten de daha iyi bir zamanlama seçemezlerdi.''

''Yatırımcıyı korumaya çalışıyorlar''

Amerikan şirketi Standart & Poor's'un değerlendirmesi şiddetli eleştirilere yol açtı. Ancak kurumsal finansman çözümleri sunan İtalyan UniCredit şirketinin ABD ekonomisi uzmanı Harm Bandholz, Standart & Poor's'u eleştirenlerin haksız olduğu görüşünde. Bandholz, bunu, ‘'Standart & Poor's'un böylesine cesaret gerektiren bir adım atmasının ardında, yatırımcılara önceden kaybettikleri sermayeyi geri kazandırma çabası olduğunu düşünüyorum. Çünkü emlak krizi öncesi risklere karşı uyarıda bulunmamış ve birçok senedi üç A olarak değerlendirmiş olmaları nedeniyle büyük eleştirilere maruz kalmışlardı. Ve şimdi de Amerikan maliye politikasının doğru yönde hareket etmediği konusunda zamanında uyarıda bulunarak yatırımcının çıkarlarını korumaya çalışıyorlar" sözleriyle ifade ediyor.

''Finans piyasalarının vazgeçilmez aktörleri''

Güçleri sık sık tartışılsa da Standart & Poor’s, Moody’s ve Fitch, dünya finans piyasalarının vazgeçilmez aktörleri arasında. New York Üniversitesi Ekonomi Profesörü Lawrence White bunu şöyle açıklıyor: ‘’Yatırımcı her zaman şu soruyu soracaktır: ‘Acaba paramı geri alacak mıyım?’ Bu soru malî ilişkilerin temelindeki sorudur.’’

Standart & Poor's, Moody's ve Fitch yaklaşık 100 yıldır faaliyette ve pazarın yüzde 95'ini elinde bulunduruyor. Bundan yaklaşık 100 yıl önce ekonomi uzmanı John Moody yaptığı malî analizleri satmaya başladı. 1930'larda hisse senedi piyasasında yaşanan patlamayla kredi derecelendirme kuruluşları da altın çağına girdi. Bu şirketlerin değerlendirmeleri neredeyse bir yasaya, ticari anlaşmaların vazgeçilmez bir parçası haline geldi.

Ufukta yeni bir küresel malî kriz mi var?

Fakat 2008 yılındaki küresel mali kriz sırasındaki tutumları dolayısıyla kredi derecelendirme kuruluşları büyük eleştirilere hedef olmuşlardı. Kurumlar ABD'de değersiz menkul kıymetleri olumlu değerlendirmeye tabi tutarak gayrimenkul piyasasının çökmesine neden olmakla ve Lehman Brothers gibi büyük yatırımcıların iflasa sürüklenmesinde pay sahibi olmakla eleştiriliyorlardı. Peki, şimdi de benzer bir durum söz konusu mu? Piyasalardaki dalgalanmalar yeni küresel malî krizin yaklaştığına mı işaret ediyor?

Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği Başkan Yardımcısı Achim Dercks bu soruyu, ‘’Finans piyasalarındaki tedirginliğin çok büyük olduğu doğru. Ancak bize göre dünya ekonomisindeki gerçekler neyse ki aynı karamsarlığı yansıtmıyor. O nedenle bir süre sonra piyasaların yatışacağını umuyoruz. Şu anda endeksler her şeyden çok ABD’nin içinde bulunduğu durumdan etkilendi. Ülkenin kredi notunun kırılması ve borç krizi orada yeni bir fenomen. Yatırımcılar bununla da baş etmeyi öğrenmeliler. Ama bunun dışında dünyanın birçok ülkesinde, Almanya’da da, gelişmekte olan ülkelerde de ekonomik durum gayet istikrarlı. O nedenle piyasalarda biraz da kazanç elde etme kaygısı ile biraz abartıdan söz etmek mümkün" sözleriyle yanıtlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Başak Demir (DW, dpa)

Editör: Başak Özay