Göçmen ama sirküler cinsinden olsun

Küreselleşmenin etkisiyle, göç kavramı gittikçe daha fazla ilgi çekmeye başladı. BM, yabancı ülkelerde yaşayıp çalışanların 200 milyonu bulduğunu tahmin ediyor. AB’de de Asya ve Afrika’dan gelen göçmen akımının nasıl idare edileceği konusu sürekli gündemde. Göç alan ülkelerde “sirküler göç” kavramı ön plana çıktı. Peki, “sirküler göç” nasıl işliyor, göçmenler ve ülkeler için avantaj ve dezavantajları neler?

Fikir oldukça cazip görünüyor: Göçmenler, belli bir süre bir ülkede kalıp para kazanıyor. Sonra ülkelerine geri dönüp, orada bir kaç ay kalıyorlar. Daha sonra tekrar aynı ya da farklı bir yabancı ülkede çalışmak için yola koyuluyorlar. Bu atlıkarınca prensibinin tekrarı mümkün. Göçmenler için avantajı, alıştıkları çevreden sürekli ayrı kalmamaları. Örneğin ülkelerine dönüp ailelerini düzenli bir şekilde görebiliyorlar. Çalıştıkları yabancı ülkeler için de bazı avantajlar söz konusu: Öncelikle göçmenler uzun süre kalmıyor. Sosyal giderler azalıyor ve entegrasyon harcamaları da sınırlandırılmış oluyor.

Evli kadınlar çocuklarından ayrılıyor

Bu örnek uzun süredir işliyor. Yeni bir uygulama ya da Avrupalı politikacıların bir icadı değil. Göçler başladığından beri rastlanan bir olgu. AB şimdi bir pilot projeyle, bu konseptin nasıl sürdürülebileceğini deniyor. Bunun bir örneği İspanya’nın Akdeniz kıyılarındaki çilek işçileri. Buradaki tarlalarda Faslı anneler, sezonluk işçi olarak çalışıyor. Çok sayıda sivil toplum örgütü ve bilim insanı bu tarz göçü eleştiriyorlar. Rabat Üniversitesi’nden Ezzine Abdülfettah, dezavantajları şöyle sıralıyor:

“Göçmen işgücü isteniyor ancak gerekenden daha fazla ödeme yapmadan! Örneğin sosyal yardımlar için. Ayrıca insanların geldiği ülkelerde yol açtığı sonuçlara da pek dikkat edilmiyor. İspanya’da evli kadınlar çilek toplamak üzere getiriliyor ancak çocuklarının evde kaldığı unutuluyor. Onlarla kim ilgileniyor? Aileler parçalanıyor. Bu sonuçlar kulağa hoş gelen bazı ifadelerle örtbas ediliyor."

Sakıncaları neler?

Uluslararası Çalışma Örgütü’nden İbrahim Award, sirküler göçün bir başka sakıncasına daha dikkat çekiyor:

“Eğer uzun yıllar aileleri ve çocuklarıyla yabancı bir ülkede kalıyorsa, o zaman toluma entegre olmak için de çaba harcıyorlar. Kısa süreliğine yurt dışına gidip orada sadece bir ya da iki yıl kaldıklarında ise, entegrasyon çok daha zor oluyor.“

Award, pek çok sivil toplum örgütü gibi, sirküler göç isteyen ülkelerden, iş gücünün bazı haklarını garanti edici koşullar talep ediyor:

“Göçmenlere vize garantisi verilmeli, çocuklara da düzenli bir okul eğitimi. Göçmenlerin kendi ülkelerinde geçirdikleri süre içinde, oradaki iş olasılıklarıyla da ilgilenilmeli. Ayrıca ülkeler arasındaki ücret farkı da dengelenmeli. Her konsept iyi ya da kötü olabilir. Her şey koşullara bağlı.“

İyi eğitimliler daha az sorun yaşıyor

Özellikle iyi eğitim almış göçmenler arasında sirküler göç başarılı bir şekilde işliyor. Onlar, uzman olarak bir süreliğine bir ülkeye geliyor, bir süre sonra başka bir ülkede iş arıyorlar. Serbest dolaşım konusunda çok fazla problem yaşamıyorlar. İngiliz Göçmen Hakları Ağı’ndan Don Flynn, sirküler göç kavramının işlediğine inanıyor:

“Bu göçmenler, çok bağımsızlar. Nerede yaşayıp çalışmak istediklerine kendileri karar veriyorlar. Bu nedenle, sirküler göçün olumlu olabileceğini de düşünüyorum.“

© Deutsche Welle Türkçe

Ruth Reichstein / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay