Fransa nükleer tarihiyle yüzleşiyor

Fransa Savunma bakanı Herve Morin, hükümetinin bu konuda Ocak ayında meclise bir yasa tasarısı sunacağını ve belirlenen kriterlere uyan zarar görmüş şahısların tazmin edilmesinin sağlanacağını duyurdu.

Savunma sırları kalkacak mı?

Morin, Savunma bakanlığının radyoaktivitenin neden olduğu hastalıklarla ilgili bir liste hazırladığını ve sadece bu çerçevede tazminat taleplerini kabul edebileceklerini söyledi. Fransız bakan buna rağmen nükleer denemeler hakkında hukuksal soruşturma başlatılabilmesi için savunma sırrının kaldırılması konusunda olumlu bir sinyal vermekten kaçındı.

Nükleer dnemelerden zarar görmüşlerin durumu son zamanlarda Fransa ile eski sömürgesi Cezayir arasında müzakere konusu olmaya başladı. Fransa cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Cezayir'e düzenlediği son resmi ziyarette konuyu Cezayirli meslektaşı Abdelaziz Buteflika'yla görüştü ve kendisinden nükleer denemeler dosyası ile sivil nükleer dosyasını birbirinden ayırmasını istedi.

Cezayir, kendisine sivil amaçlı nükleer tesis pazarlamak isteyen Fransa'dan, nükleer denemelerle ilgili gizli tutulan askeri arşivlerini açmasını istiyor. Fransa, Cezayir topraklarına sadece birkaç santimetre derinliğe gömdüğü söylenen nükleer atıklarla ilgili olarak henüz Cezayir devletine resmi bir belge sunmuş değil.

100 bin kişi etkilendi

Cezayirli bilimadamları, Fransa'nın 1960-1967 tarihleri arasında Cezayir'de toplam 17 nükleer deneme gerçekleştirdiğini ve Sahra çölündeki bu denemelerden zarar gören Cezayirli sayısının en az 30 bin olduğunu söylüyorlar. Cezayir devleti, Fransa'dan bu döneme ilişkin askeri arşivlerini açıklamasını istiyor.

Fransa 2006 yılına kadar eskiden gerçekleştirdiği nükleer denemelerin insan sağlığı üzerinde zararlı etkileri olduğu gerçeğini reddediyordu. Fransız basını, havada ve yer altında gerçekleştirilen nükleer denemelerin en az 100 bin kişinin sağlığı üzerinde olumsuz etki yaptığını yazıyor.