1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Edebiyat dünyasında Grass şoku

Gabriela Schaaf14 Ağustos 2006

Dünyaca ünlü Alman yazar Günter Grass’ın, Frankfurter Allgemeine gazetesinde yayımlanan röportajı, gündeme bomba gibi düştü. Grass, bu röportajında, gençliğinde Hitler’in ordusunda hizmet verdiğini itiraf etti. Şimdi Almanya, Nobel edebiyat ödüllü yazarı ve geçmişini tartışıyor…

https://p.dw.com/p/AaMc
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Günter Grass'ın itirafı, Almanya'da tartışmalara neden oldu
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Günter Grass'ın itirafı, Almanya'da tartışmalara neden olduFotoğraf: AP

Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar Günter Grass’ın 17 yaşındayken, nasyonal sosyalist paramiliter güçlerin kolu Waffen SS'te hizmet verdiğini itiraf etti. Grass, Eylül ayında çıkacak otobiyografisine ilişkin olarak, Frankfurter Allgemeine gazetesine verdiği röportajında bu gerçeği anlattı. 78 yaşındaki yazarın bu nasyonal sosyalist geçmişi, şimdiye kadar bilinmiyordu. “Yıllar boyunca sustuğum için bu otobiyografiyi kaleme aldım” diyor Grass ve “Bu gerçeği yıllarca bir yük olarak taşıdım. Açıklamanın vakti gelmişti” diye ekliyor.

Grass’ın itirafına tepkiler gecikmedi. Grass’ın bu gerçeği bugüne kadar saklamasını yerenler olduğu gibi, Grass’ın davranışı anlayışla karşılayanlar da oldu. Romancının yanında yer alanlardan biri de yazar, gazeteci ve yönetmen Ralph Giordano. Naziler’in elinden zorla kurtulan 83 yaşındaki Yahudi asıllı Giordano, Grass’ın dürüst davrandığını kanısında:

Giordano “Siyasi bir hata yapmaktan daha kötüsü var: Bu hatayla hesaplaşmamak. Bu hesaplaşmayı açık yapabilirsiniz ya da içinizde. Eminim ki, Grass on yıllar boyunca kendi kendiyle hesaplaştı. Şimdiyse bu hesaplaşmayı dışa vurmaya cesaret etti. İyi ki bunu yaptı” dedi.

Grass SS Waffen’e nasıl katıldı?

Grass, SS birliklerine nasıl katıldığını da Frankfurter Allgemeine gazetesine anlattı. Buna göre Grass, henüz 15’indeyken, ailesinden uzaklaşabilmek için, denizaltı birliklerine katılmak amacıyla gönüllü olmuş, ancak kabul edilmemiş. 1944-1945 yıllarında, savaş bitmeye yüz tutarken ise göreve, SS Waffen birliklerine çağrılmış. “Onların adama ihtiyacı vardı. Herkesi alıyorladı,” diyen Grass, o dönem, SS’in neye hizmet ettiğini bilmediğini söylüyor.

Günter Grass daha önce de gençliğinde cahil olduğundan söz etmişti. “Örneğin çok meraklı bir çocuktum. Bilgiye açtım. Ama buna rağmen, savaşı Almanlar’ın kazanacağına inanıyordum” diyor.

Grass’a eleştiriler

Ancak Grass’a yöneltilen eleştirilerin nedeni, gençliğinde yaptığı halatalar değil, gerçekleri uzun süre saklı tutmuş olması. 1959’da yayımladığı romanı Teneke Trampet ile dünya çapında ünlenen Günter Grass, geçmişle yüzleşmek gerektiği tezini savunuyordu. Grass ayrıca, Polonya - Almanya ilişkisini geliştirilmesi için de çaba göstermiş, hatta bu çabalarından ötürü Danzig Kenti Onursal Hemşehri Ödülü’ne layık görülmüştü. Ancak şimdi Polonya eski Cumhurbaşkanı Leh Walesa, Grass’tan bu ödülü geri vermesini istedi.

Grass’ın biyografisini yazan Michael Jürgs de, hayal kırıklığına uğradığını söylüyor. Jürgs, “Şimdi Grass, geçmişle yüzleşmekle ilgili bir şey söylediğinde, ister istemez ‘Peki ya sen sevgili Günter Grass, sen geçmişinle yüzleşebildin mi?’ diye soruyorum. Bu bir eksik. Bununla başa çıkması gereken o, ama ona hayranlık duyanlar aldatıldıkları duygusuna kapıldılar” diyor.

Edebiyat eleştirmeni Hellmuth Karasek ise daha da ileri giderek, “Grass bu itirafı daha öhce yapmış olsaydı, Nobel Ödülü’nü alamazdı,” diyor. Ve Karasek’e gibi düşünenlerin sayısı da hayli fazla.