Darfur için Nijerya'da görüşme turu

Birleşmiş Milletler verilerine göre Sudan’ın Darfur eyaletinde süren şiddet olaylarında Şubat 2003’ten bu yana 30 bin kişi yaşamını yitirdi. Bugün yapılan görüşmelerde Sudan hükümetinin aslında uzun süre önce yerine getirmesi gereken talepler bir kez daha gündeme geliyor: Cancavid milislerinin silahsızlandırılması, son birbuçuk yılda onbinlerce sivilin yaşamına malolan şiddet olaylarının soruşturulması ve suçluların cezalandırılması.

Bu talepler Darfur eyaletindeki isyancı iki grubun, Sudan Bağımsızlık Ordusu ve Adalet ve Eşitlik Hareketi’nin talepleri. Ancak aynı zamanda Birleşmiş Milletler de, 30 Temmuz’da yayınladığı bir ültimatomda bu hafta sonuna dek bu taleplerin yerine getirilmemeiş olması durumunda, Sudan’a yaptırım uygulamayı kararlaştırmıştı.

Nitekim Hartum hükümeti, talepleri tümüyle yerine getirmeyi taahüt etmişti. Bu çerçevede milisler silahsızlandırılmaya başlandı.

Bugünkü görüşmelerde Nijerya Devlet Başkanı Obasanjo da, Afrika Ülkeleri Birliği’nin Darfur eyaletinde daha önemli bir rol oynamasını talep etti. Obasanjo, Hartum hükümeti Cancavid milislerini silahsızlandırdığı takdirde, Afrika Ülkeleri Birliği’nden silahlı güçlerin de isyancıları silahsızlandırabileceğini söyledi. Bunun için gerekli 300 askerin Sudan’a gönderilmesine Hartum hükümeti karşı çıktı.

Halkoylaması talebi

İsyancı gruplardan ”Adalet ve Eşitlik Hareketi” ise, ülkenin güneyindeki isyancılarla imzalanan barış anlaşması gibi, kendileriyle de bir anlaşma imzalanmasını talep ediyor. Sudan’ın güneyindeki isyancılarla Hartum yönetimi arasında bundan kısa bir süre önce imzalanan anlaşmada, bölgenin özerkliği ve bağımsız bir devlet kurulması için halk oylamasına gidilmesi yer alıyor.

Bu arada Birleşmiş Milletler’in bir temsilcisi ile geçen hafta sonu biraraya gelen Sudan Dışişleri Bakanı Mustafa Osman İsmail, Birleşmiş Milletler’le bir anlaşmaya imza koydu. Anlaşmaya göre yurtlarından kaçan mültecilerin buraya geri dönebilmesine olanak sağlanacak.

Afrika Birliği’nin durumu

2003 yılında baş gösteren krize neden olarak, bölgedeki kuraklık nedeniyle tarım alanlarının azalması ve Darfur eyaeltindeki altyapının yetersizliği. Dolayısıyla Darfur halkı kaynakların da daha adil olarak dağıtılmasını talep ediyor.

Afrika Ülkeleri Birliği halihazırda Darfur’da 150 asker bulunduruyor. Bu askerler Nisan ayında üzerinde anlaşmaya varılan ateşkese uyulup uyulmadığını denetleyen Afrika Ülkeleri Birliği gözlemcilerini korumakla görevli. Nijerya Devlet Başkanı Obasanjo, ay sonuna dek kriz bölgesine 150 askerin daha gönderileceğini açıkladı. Nitekim Birlik Sudan’a toplam 2000 asker göndermek istiyor.

Bölgedeki durum nedeniyle yaklaşık 1.5 milyon insan güç halinde. Yaklaşık 200.000 Sundalı ise komşu ülke Çad’a sığınmış durumda. Sınırdaysa 30.000 kişinin daha Çad’a geçmek için beklediği bildiriliyor.