BM'nin eski yöneticisine disiplin soruşturması

Irak’ın komşusu Kuveyt’i işgaliyle patlayan ilk Körfez Savaşı’ndan sonra Saddam yönetimine karşı uygulanan ekonomik yaptırımlar, sivil halkı açlığın eşiğine getirmişti. BM Güvenlik Konseyi, bunun üzerine sadece gıda ve sağlık malzemesi gibi acil ihtiyaçların giderilebilmesi amacıyla 1996’da “Gıda Karşılığı Petrol Programı ile Irak hükümetine sınırlı miktarda petrol satışı izin vermişti.

Ancak programın yürütülmesi sırasında BM’de patlak veren yolsuzluk iddiaları üzerine bunların araştırması için oluşturulan bağımsız komisyon ilk ara raporunu dün New York’ta açıkladı. Raporda öne sürülen iddialar doğrulanırken, BM adına bu programı yöneten Benan Sevan’a ağır suçlamalar yöneltiliyor. BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın oğlunun da çıkar sağlayan grubun içinde yer aldığı iddiaları skandala farklı bir boyut katıyor.

Sevan’a ağır suçlamalar

240 sayfalık raporda yer alan güçlü delillerin tümü tek bir kişiyi suçluyor: Programın eski yöneticisi ve bir zamanların genel sekreter yardımcısı Benon Sevan. Bağımsız komisyonun üyesi, İsviçreli Profesör Mark Pieth, Sevan’ın yakın bir arkadaşının, Irak petrolünün el değiştirmesi işlemlerinden kendine 1.5 milyon dolar çıkar sağladığını kaydederek, Sevan’ın bu işe alet olarak, görevini kötüye kullandığının anlaşıldığını belirtiyor.

Benon Sevan’ın bu işten bizzat ve ne kadar para aldığı konusundaki soruşturmaların kesin bir sonuç vermediği açıklansa da Mark Pieth “Şimdilik sadece bazı kuşkulardan hareket edebiliyoruz ve tek bildiğimiz, olması gerekenden biraz daha fazla servete sahip olması” diyor. Sevan’ın, 1999 ile 2003 yılları arasında banka hesabına yatırılan 160 bin doların Kıbrıs’taki teyzesinden geldiğini söylediği ancak teyzesinin, ölümü öncesindeki son yıllarını yoksulluk içinde geçirdiği belirtiliyor.

Milyarca dolardan söz ediliyor

Programın öngördüğü miktarın üzerinde satılan petrolden parasal çıkar elde etmemiş de olsa ifasine başvurulan eski Irak yönetimi mensupları, Saddam’ın olanlara göz yumması için Benon Sevan’ı bir şekilde satın aldığından emin konuşuyorlar. Benon Sevan’a yöneltilen iddiaların başında yer alan, BM’nin güvenilirliğini zedeleme, suçunu kesin bir dille reddeden avukatları, milyarlarca dolar paranın döndüğü bir yolsuzluk skandalının tüm günahının, kurban seçildiği anlaşılan müvekkillerinin sırtına yüklenemeyeceğini belirtiyorlar.

Gıda Karşılığı Petrol Programı’nın uygulanmaya başladığı tarihte Boutros Ghali’nin BM genel sekreteri olduğunu anımsatan bağımsız araştırma komisyonunun üyesi Mark Pieth, “BM’nin koyduğu kuralları Boutros Ghali delmiştir, bu kesin” sözleriyle skandalın asıl sorumlusunun eski genel sekreter olduğunu söylüyor.