BM’de “İran’a yaptırım“ pazarlığı

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya’nın, nükleer programı nedeniyle İran’a yönelik yeni yaptırım kararlarına ilişkin görüşmelerde henüz bir ilerleme sağlanamadı. Tahran yönetiminin uranyum zenginleştirme faaliyeterinde ısrar etmesi durumunda, uygulanacak yaptırımlar üzerindeki tartışmalar sürüyor. Aslında bu hafta sonuna kadar bir karar tasarısının hazırlanması hedefleniyordu. Ancak diplomatik çevreler bunun gerçekleşebileceğine pek ihtimal vermiyor.

ABD yönetimi, İran’a yönelik yaptırımların sertleştirilmesi konusunda diretirken, Tahran yönetimi de bir taraftan müzakerelere hazır olduğunu tekrarlıyor ve diğer taraftan Washington’ın kendilerine saldırmaya hazırlandığını ileri sürüyor.

Bu arada siyasi gözlemciler, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Jacki Sanders’ın, selefi şahin John Bolton’ın aksine ılımlı bir tavır sergilediğine dikkat çekiyor. Fransa’nın BM nezdindeki Temsilcisi Jean Marc de la Sabliere’e de tarafların henüz fikir birliğine varamadıklarını söyledi. Sabliere, “Bizim istediğimiz, -ki Fransa çok uzun zamandan beri bunu savunuyor- uzlaşma. BM Güvenlik Konseyi’nin ve görüşmeleri yürüten altı ülkenin uzlaşabilmeleri için elimizden geleni yapmak istiyoruz“ dedi.

Uzlaşma sağlanması zor

Fakat bu uzlaşmanın sağlanması zor. Moskova, Pekin, Washington, Londra, Paris ve Berlin çıkarılacak yeni yaptırım kararıyla Tahran üzerindeki baskının artırılması konusunda hemfikir olsa da, yaptırımların ne olacağı konusunda farklı görüşler mevcut. Nükleer programla ilgilisi olan İranlı siyasetçilere seyahat kısıtlamaları getirilmesi, banka hesaplarının donudurulması ve ihtalat yasağının genişletilmesi tartışılan üzerinde tartışılan olasılıklar.

Tahran’a silah ambargoso uygulanması ve nükleer bilimler konusunda eğitim gören İranlı öğrencilere vize yasağı getirilmesi ise Rusya karşı çıktığı için, artık gündemde değil. Moskova ayrıca, yeni karar tasarısında, İran’a şartları yerine getirmesi için yeniden 60 günlük bir süre tanınmasını talep ediyor.

Moskova’ya benzer ’frenleyici’ tutum sergileyen bir diğer ülke de Çin. Pekin yönetimi, kredi ve ihracat kefaleti gibi konularda İran için yasaklar getirilmesini istemiyor. Bu durum ayrıca Berlin’in de işine geliyor. Böylece Almanya’nın BM Temsilcisi Thomas Matussek, Almanya’nın Hermes kredi güvenceleriyle ilgili açıklama ve savunma yapmak zorunda kalmıyor.

Tansiyon yüksek

Siyasi gözlemcilere göre, durumun kontrolden çıkmasından endişe eden altı ülke temsilcisi, zaman kazanarak ortak paydalarda buluşmaya çalışıyor. Ancak BM Güvenlik Konseyi’nde tansiyon yüksek. Özellikle de daimi üye olmayan 10 ülke kendilerini dışlanmış hissediyor. Aralık ayında İran için çıkarılan kararda da benzer bir durum söz konusuydu.