BM İnsan Hakları Konseyi kuruluyor

BM Genel Kurulu Başkanı Jan Eliason, İnsan Hakları Konseyi’nin kuruluşunu, “170 kabul, 4 red ve 3 çekimser. Karar kabul edilmiştir” sözleriyle duyurdu.

Eliason bu oylama öncesinde ciddi bir riski göze aldı ve kazandı. Aslında kararın oybirliği ile alınması hedefleniyordu. Ama uzlaşma sağlamak kolay olmadı. Konseyin kuruluşuna karşı çıkanlardan Küba’nın da son anda onay vermesinden sonra, ABD, Genel Kurul’da yalnız kaldı. Amerikalı diplomat John Bolton, şimdiye kadar izlediği tutumu haklı çıkarmak için “hayır” oyu kullansa da kuruluş kararına ilişkin yaptığı açıklamalar, “evet” gibi algılanıyordu:

“Bu karar metnine güveniyoruz, konseyin komisyondan daha iyi olacağını söyleyebiliriz. ABD diğer üyelerle birlikte konseyin mümkün olduğu kadar etkili olması için çaba gösterecektir.”

Konseye karşı çıkan diğer ülkeler

ABD’nin yanısıra BM İnsan Hakları Konseyi’nin kuruluşuna üç ülke daha, İsrail, Palau Cumhuriyeti, Marşal Adaları “hayır” oyu kullandı. İran, Beyaz Rusya ve Venezuela çekimser kaldı. Almanya’nın BM büyükelçisi Gunther Pleuger, durumdan memnundu:

“Sanırım, doğru bir adım attık. Aksi takdirde yeni bir kurum oluşturulamayacak ve BM’in insan hakları konusundaki çalışmaları inandırıcı olamayacaktı.”

Avrupa ülkeleri durumdan memnun

Avrupa ülkeleri de istediklerini tam olarak elde edememelerine rağmen sonuç alınmasından memnun kaldılar. İsviçre Büyükelçisi Peter Maurer, insan hakları ihlallerine yol açan ülkelerin konseyin başkanlığını üstlenmeleri durumunda önlem alınabileceğini söylüyor:

“BM üyesi ülkelerden birinin, İnsan Hakları Konseyi başkanlığı sırasında ağır insan hakları ihlallerine yol açtığı ya da bu ihlallerin sistematik olduğu saptanırsa, Genel Kurul üçte iki çoğunlukla bu ülkeyi üyelikten çıkarıp çıkarmama kararı verebilecek.”

Yıllık denetim

Bunun yanısıra, konseye yeni seçilecek ülkeler insan hakları konusunda yıllık denetimden geçecek. Merkezi Cenevre’de kalacak konseyin daha sık toplanması ve güncel insan hakları ihlallerine müdahale etmesi öngörülüyor. Konseyin 47 sandalyesi bölgelere göre dağıtılacak.

Sivil Toplum Kuruluşları ile işbirliği konusunda da yükümlülükleri olan İnsan Hakları Konseyi için bulunan uzlaşma BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ı da memnun etti. Kofi Annan, İnsan Hakları Konseyi üyeliğine seçim için üçte iki çoğunluk aranmasından memnun olduğunu söyledi. Bu kararla her adayın 191 üyeden 96’sının oyunu alması gerekecek. Belki bu seçimleri zorlaştıracak ama oturum başkanı İsveç’li diplomat Jan Eliason’un da vurguladığı gibi varılan uzlaşma BM’in insan hakları konusundaki çalışmaların inandırıcılığı açısından yeni bir fırsat yaratıyor.