Batı, Rusya'dan uzaklaşıyor

Avrupa Konseyi hafta sonunda Çeçenistan’daki çalışanlarının büyük kısmını geri çekeceğini açıkladı. Oysa özellikle insan hakları konusunda çalışmalar yapan Avrupa Konseyi’nin Çeçenistan’daki varlığı Moskova’nın bu bölgedeki politikası açısından dengeleyici bir unsur olarak kabul ediliyordu. Batılı kurumların Çeçenistan’dan çekilmesi ile bu bölgeye ilişkin haberlerin sayısı azalacak. Çeçenistan’a yönelik ilginin azalmasının nedeni, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu bölgedeki savaşı uluslararası kamuoyuna terörle mücadele olarak anlatması. Deutsche Welle’den Miodrag Soriç Avrupa Konseyi’nin çeçenistan’daki elemanlarını çekmesini batının Rusya’dan gittikçe uzaklaşması olarak değerlendiriyor:

Bir yalanın ardından on tane daha gelir. Kremlin son aylarda defalarca Çeçenistan’daki savaşın sona erdiğini açıkladı. Çeçenistan’dan sorumlu bakan Stanislav Ilyasov, hafta sonunda bir kez daha bölgede durumun sakin olduğunu, hatta savaştan kaçıp komşu İnguş Cumhuriyeti’ni sığınan göçmenlerin 1 Mart’a kadar geri dönebileceklerini söyledi.

Oysa gerçekte savaş devam ediyor. Daha birkaç gün önce isyancı milislerle çatışan Rus askerlerinden onbiri yaşamını yitirdi. Seçilerek Çeçenistan Devlet Başkanı olduğunu iddia eden Ahmed Kadirov’un özel ordusu siviller arasında korku ve dehşet yaratmaya devam ediyor. Hemen her gün birileri kaçırılıyor, hemen her ay, düzinelerce kişi kayboluyor. Cinayet, tecavüz ya da başka suçların hesabını soran yok. Kremlin’in Çeçenistan için gönderdiği yardım da bölgedeki Rus subaylarının cebine gidiyor. Bu durumda Çeçenistan’ın yeniden inşasından söz edilemez. Böyle bir ortamda İnguş Cumhuriyeti’ne sığınan mültecileri, hem de kış hüküm sürerken geri dönmeye zorlamak anlaşılır değil. Eğer bu plan uygulanırsa yeni bir trajedi yaşanacağı kesin.

Tam da böyle bir zamanda Avrupa Konseyi’nin çalışanlarını güvenlik gerekçesi ile geri çekmesi iyi olmadı. Daha önce de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı da bölgedeki çalışanlarını geri çekmişti. Batılı gazetecilerin bölgede bağımsız haber araştırması yapmaları da aynı gerekçe ile engelleniyor. Kremlin’e göre güvenliklerini sağlamak mümkün değil. Böylece Rus hükümetinin istediği gerçekleşmiş oluyor. Moskova, Çeçenistan’daki insan hakları ihlalleri haberlerinin batıya ulaşmasını istemiyor. Batılı gözlemcilerin bölgeden çekilmesinde kuşkusuz Çeçen milislerin de payı var. Ama sonuçta olan sivillere, savaşın kurbanlarına oluşor. Ne Kremlin, ne Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ne de Avrupa Konseyi onlarla ilgileniyor.

Rus hükümeti artık bölgede istediğini yapabilir. ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell ocak ayı sonunda Moskova’yı ziyaret edecek. Kafkaslardaki sorunların da gündeme geleceği biliniyor. Ancak iyimser olanlar bile birşeyin değişmesini beklemiyor.

Rusya, Gürcistan’da ABD’ne yakın bir politikacının iktidara gelmesini ve Orta Asya Cumhuriyetleri’nde açılan askeri üsleri kaygı ile izliyor. Bunlar Washington ile Moskova arasında yeni sorunların çıkacağının işareti. Ancak bu da Çeçenistan’daki savaştan kaçanlara yardımcı olamayacak.