Azerbaycan enerjide büyük oynuyor

Kafkasya’nın hammadde zengini ülkelerinden Azerbaycan ham petrol ve doğalgaz kaynaklarını değerlendirmek ve uluslararası enerji piyasasının global oyuncuları arasına girmek amacında. Dev boru hattı projelerinin tamamlanmasından sonra sıra altyapı yatırımlarına ve uzman eleman sıkıntısının giderilmesine geldi. Yatırım güvenliği açısından da büyük şirketleri tatmin edemeyen Azerbaycan bu yıl Bakü’de düzenlenecek olan uluslararası enerji konferansıyla global yatırım sermayesinin güvenini kazanmaya çalışacak.

Bakü şantiyeyi andırıyor

Azerbaycan’ın başkenti Bakü, otelleri, lokantaları, lüks alışveriş merkezleri ve caddelerini dolduran pahalı otomobilleriyle göz kamaştırıyor. Şehir merkezi yarı şantiyeyi andırıyor. Ama merkezden uzaklaştıkça başkentin çehresi değişiyor ve ihmal edilmiş mahalleler birbirini izliyor. Hazar Denizi kirli, hava kirliliği had safhada. Ufuk dev tankerlerle dolu. Hazar Denizi'nin dibinde yatan ham petrol ve doğal gaz rezervleri yabancı sermayenin iştahını kabartıyor. Ekonomi bakanı Haydar Babayev’e göre ekonomik büyüme hızı %35 seviyelerinde seyrediyor: “Son derece iyimserim. Avrupa standartlarında olmasa da, sağlam bir siyasi yapıya ve vizyona sahibiz. Petrol ve gaz rezervleri de bize güven veriyor.”

Enerji Bakanı Natik Aliyev ‘on yıl öncesine kadar kimse bize şans tanımıyordu’ diyor ve ülkesinin piyasa ekonomisine ve global rekabete açılmaktan korkmadığını söylüyor: “Herşeyi kendi gücümüzle yaptık. Rezervleri işletmeye açtık, gaz kaynaklarını değerlendirdik. Şimdiden Gürcistan, Türkiye ve Yunanistan’a gaz satıyoruz. Ama bundan çok daha fazlasına muktediriz.”

Hedef Avrupa

Avrupa’nın enerji ikmalinde Rusya’ya olan bağımlılığını azaltmak istediğini göz önünde bulunduran Azerbaycan Bakü-Tiflis-Ceyhan hattından günde bir milyon varil ham petrol pompalıyor. Türkiye üzerinden, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Avusturya’ya uzanacak olan Nabucco boru hattı da milyarlık bir proje. Bu hatta hangi gazın verileceği sorusu projenin ertelenmesine yol açmıştı. Nükleer anlaşmazlık nedeniyle İran’ın devreden çıkarılması Azerbaycan’a yaradı.

Enerji Bakanı Aliyev Nabucco’nun Azerbaycan açısından hayati önemde olduğunu söylüyor: “Şahsen Nabucco’nun gerçekleşme şansını yüksek görüyorum. Herşey Avrupa enerji piyasasının hangi yönde seyredeceğine bağlı. Önemli olan Avrupa’nın enerji güvenliği. Nabucco’nun cazibesini arttıran da zaten bu. Nabucco’ya gaz veren ülkenin Azerbaycan olması gerektiğini düşünüyorum.”

Enerji gelirinin akıbeti

Azerilerin sadece yüzde biri enerji sektöründe çalışıyor. Büyük paralar mutlu azınlığın cebine iniyor. Azerbaycan Ekonomi Bakanı Babayev petrol gelirinden kamu fonları kanalıyla halkın yararlandırılacağını anlatıyor: “Saraylar yapmıyoruz. Parayı çarçur etmiyoruz. İhracat gelirimizi Azerbaycan’ın refahını arttırmada kullanıyoruz. Petrolden kazandığımız parayla ülkemizi kalkındırıyoruz.”