Avrupa'ya doğalgaz akışı arttı

Ukrayna ile Rusya arasındaki fiyat anlaşmazlığının etkilerini hisseden Avrupa’ya doğalgaz yeniden sağlanmaya başladı. Rus Gazprom şirketi, Avrupa ülkelerinden gelen tepkiler üzerine, doğalgazı Ukrayna üzerinden transit geçirerek Avrupa’ya pompalamaya başlama kararı aldığını duyurdu. Kesintiden etkilenen Polonya, Macaristan ve Avusturya’da, doğalgaz düzeyinin normale döndüğünü bildirildi.

Avrupa’da olası bir enerji krizini önlemek için fazla gaz pompalamaya başladıklarını duyuran Gazprom açıklamasında, bu durumdan Ukrayna’nın yararlanamayacağına dikkat çekti. Ancak gözlemciler ise Ukrayna’nın ihtiyacı olması durumunda topraklarından geçen gazı almasına karşı Rusya’nın yapabileceği bir şeyi olmadığına işaret ediyor.

Gazprom, Avrupa'ya giden doğalgaz miktarının düşmesinin Ukrayna'nın hattan gaz ''çalmasından'' kaynaklandığını iddia ederken, suçlamayı reddeden Ukrayna, gaz miktarının azalmasından dolayı Avrupa'ya ulaşan miktarın azaldığını öne sürmüştü. Ukrayna üzerinden Rusya'dan gaz satın alan birçok Avrupa ülkesine gelen doğalgaz miktarında dün yüzde 50'lere varan düşüşler görülmüştü.

Alternatif kaynaklar aranıyor

Ancak Avrupa’da doğalgaz akımı yeniden sağlanmasına karşın endişeler devam ediyor. Polonya Başbakanı Kazimierz Marcinkiewcz alternatif enerji kaynakları arayacaklarını duyururken, Avrupa Birliği’nin enerji uzmanları da yaşanan krizi görüşmek üzere toplanıyor. Toplantında, alternatif enerji kaynaklarının masaya yatırılması bekleniyor.

Nitekim, Ukrayna ile Rusya arasında başgösteren doğalgaz krizi, enerji de tek kaynağa bağlı olmanın yarattığı sorunlar üzerine yeni bir tartışma başlattı. Dünya Ticaret Örgütü Başkanı Pascal Lamy ise soruna farklı bir açıdan yaklaşıp, Rusya ve Ukrayna’nın enerji fiyatlarında dünya piyasasına uyum sağlamasının ekonomilerinin verimini arttıracağını söyledi. Uluslararası gözlemcilerse Rusya’nın Ukrayna ile enerji krizinden zararlı çıkabileceğine ve Gasprom’un güvenilmez damgası yiyebileceğine dikkat çekiyorlar. Rusya’da bile gaz krizinden Yuşçenko’nun karlı çıkacağı söyleniyor.

AB’nin ihtiyacının yüzde 65’i Gazprom’dan

Avrupa Birliği ülkeleri, ortalama olarak doğalgaz enerji ihtiyacının yüzde 25’ini Rus enerji devi Gazprom’dan sağlıyor ve gazın sevkıyatı Ukrayna üzerinden boru hatlarından yapılıyor. Ancak bu miktar ülkelere göre değişiyor ve doğalgaz ihtiyacının büyük bir kısmını Rusya’dan sağlayan ülkeler var. Avusturya, ihtiyacının yüzde 60’ını, Macaristan ise yüzde 70’ini Rus doğalgazından elde ediyor. Polonya ise 2003 yılında ihtiyacının yüzde 65’ini Rusya’dan almıştı.

Almanya ise krizden nispeten az etkileneceğine dikkat çekmişti. Alman Enerji Bakanlığı’nın açıklamasına göre depolar gaz ihtiyacını 75 gün karşılayacak kadar dolu. Rusya’dan Almanya’ya doğal gaz ithal eden şirketlerden Wintershall, Ukrayna hattından gelen gazın akımında düşüş olduğunu belirtse de, ihtiyacı olan gazın % 36’sını Rusya’dan alan Almanya’nın kısa vadede doğal gaz sıkıntısı çekmesi beklenmiyordu.

Anlaşmazlığın nedeni

Rusya ve Ukrayna arasındaki anlaşmızlık ise fiyat sorunundan kaynaklanıyor. Ukrayna’da doğalgaz ve petrol kaynaklarına sahip olmasına rağmen, bunlar ülkenin ihtiyacını karşılayacak düzeyde değil. Sovyetler Birliği dönemindeki iş bölümü sonucu enerji branşında dev haline gelen Rusya, ürününü eski fiyatlara göre değil, yeni koşullara göre satmak istiyor. Ukrayna ise 230 dolarlık birim fiyatını kabul etmiyor. Anlaşma sağlanamayınca Gasprom yılbaşından itibaren Ukrayna’ya gaz sevkiyatını durdurmuştu. Ukrayna’daki Yuşçenko yönetimine göre anlaşmazlığın nedeni gaz fiyatı değil, Moskova’nın Kiev üzerindeki hakimiyetini kaybetmesi.