Almanya'da federalizm reformu

Alman federal sistemi şu sıralarda mercek altında. Ancak federalizm reformuyla burada sistemin temel yapısında değil, siyasi karar mekanizmalarının daha basit, hızlı ve şeffaf hale getirilmesini öngörüyor. Federalizm Komisyonu, bir yıldan beri bu hedef doğrultusunda çalışıyor. Böyle bir reforma acilen ihtiyaç olduğunu belirten Tübingen Üniversitesi’ndeki federalizm uzmanı Ferdinand Kirchhoff bu konuda şunları söylüyor:

“Merkezi yönetim ile eyaletlerin yasama ve mali prosedürlerde birbiriyle çok sıkı bir biçimde bağlı oldukları için federalizm reformuna acilen ihtiyacımız var. Karar mekanizmalarına merkezi yönetimden ve eyaletlerden birer temsilci katılıyor. Bu da sorumluluğun bulandırılmasına ve sonuçta bazen hiçbir karar alınamamasına yol açıyor.”

Yetki karmaşası

32 kişilik Federalizm Komisyonu, iktidardaki Sosyal Demokrat Parti’nin Genel Başkanı Franz Müntefering ile muhalefetteki Bavyera Eyaleti Başbakanı Edmund Stoiber’in ikili yönetimi altında çalışıyor. Komisyon, merkez ile eyaletlerin işbirliğini daha iyi organize etmeye yönelik yollar arıyor. Zira bu faaliyetler kimi zaman birbiriyle çelişiyor.

Bir yandan eyalet parlamentoları yetkilerini yitirirken, öte yandan eyaletlerin temsilcisi konumundaki Federal Konsey üzerinden merkezi yönetiminin yasa çıkartma yetkisine gittikçe daha fazla katılıyorlar. Şu anda merkezi yönetimin çıkartacağı tüm yasaların yüzde 60’ının eyaletlerin onayına ihtiyacı var. Çünkü bu yasalar, eyaletler tarafından uygulamaya konuluyor.

Ancak son 50 yıl içinde eyaletlerin bazı yetkilerinin daha sonra merkezi yönetime geçtiğine dikkat çeken Kirchhoff, “Bu anlamda bir federalizm sorunumuz var. Merkezi yönetim bu sorunu, vatandaşa ve yerel konulara daha yakın olan eyaletlere yetki vermek suretiyle çözmesi gerekir” diyor.

Eyaletlere daha fazla yasama yetkisi

Bu konuda bir uzlaşma sağlanmış durumda. Buna göre, eyaletlerin onayını gerektiren yasalar yüzde 30 ila 40 oranında azaltıldı. Buna karşılık eyaletler daha fazla yasama yetkisiyle donatıldılar. Eyaletler örneğin eğitim alanında, özellikle de yüksekokul yasalarına ilişkin olarak yetki kazanmak istiyorlar. Merkezi yönetim, yüksekokullar konusunda yetkinin kendisinde kalmasını istiyor.

Çevre ya da Almanya’nın AB içerisindeki çıkarlarının korunması gibi konularda da merkezi yönetim tek yetkili merci olarak kalmayı istiyor. Eyaletler ise onay verme haklarını kullanmak istiyorlar. İç güvenlik konusunda ise merkezi yönetim Federal Emniyet Dairesi’nin yetkilerini genişletmek niyetinde, eyaletler ise kendi güvenlik makamlarının yetkilerinin budanmamasından yana. Federalizm Komisyonu’nun reform paketinin daha sonra Federal Meclis ile eyaletlerin temsil edildiği Federal Konsey’in de üçte ikilik çoğunluk oylarını alması gerekiyor.