AFRİKA’NIN MAYIN AVCISI FARELERİ

Tanzanya’da siviller için büyük tehdit oluşturan mayınlar, özel olarak eğitilen farelerin yardımıyla imha ediliyor. Bu farelerin olağanüstü bir koku alma duygusu var. Burunları yere yakın olduğundan mayınları köpeklerden daha iyi tespit edebiliyorlar. Hafif oldukları için de buldukları mayınları patlatmıyorlar.

Mayın avcısı fareler 2000 yılından bu yana, Tanzanya’daki Sokoine Üniversitesi’nde eğitiliyor. Proje, başından bu yana Belçikalı sivil toplum kuruluşu APOPO tarafından yürütülüyor. Daha yavruyken dinamit koklatılarak eğitilmeye başlayan fare ve sıçanlar, çeşitli testleri geçmeleri durumunda göreve başlıyor. ‘Kahraman fareler’, ilk kez 2006 yılında Mozambik’te mayın temizlemeye başladı.

Fareler, bir alanı sistematik olarak tarayacak şekilde eğitiliyor. İki yetiştirici gözetiminde, bir boruya bağlı olarak bir uçtan diğerine ilerleyen fareler tüm alanda arama yapıyor. Farelere ilk olarak metal kaplara konan dinamit koklatılarak, patlayıcı eğitimi veriliyor.

Farelerin eğitiminin bir sonraki aşaması, ateşleme sistemi devre dışı bırakılmış gerçek mayınları bulma oyunu. Eğitimli fare, kokuyu aldığında mayının bulunduğu yeri tırmalamaya başlıyor. Mayın avcısı farelerin eğitimi yaklaşık bir yıl sürüyor ve her bir farenin eğitimi yaklaşık 6 bin dolara mal oluyor.

Eğitim sırasında mayını bulan fare, fotoğraftaki gibi bir parça muz ile ya da sevdiği başka bir yiyecekle ödüllendiriliyor. Eğitimli bir fare bir günde 400 metrekarelik bir alanı tarayabiliyor. Uzman bir kişinin, metal detektörlerle bu büyüklükte bir alanı taraması ise iki haftayı buluyor.

Uzman köpekler yalnızca kendi eğitmenlerinin komutlarını dinlerken, eğitim almış fareler için bunun önemi yok. Mayınlı alandaki tarama sırasında her zaman aynı eğitmenin bulunması gerekmiyor. Buna rağmen oldukça güvenilirler. Tanzanya’da eğitilen bu fareler, sorunsuz bir şekilde Mozambik, Angola, Tayland ve Kamboçya’da da mayın arıyor.

Bugüne kadar Mozambik’te yürütülen çalışmalarda 6,5 milyon metrekare alan temizlendi. Yaklaşık 2 bin kara mayınının yanı sıra binden fazla patlamamış mühimmat ve toprağa gömülü binlerce silah ve mühimmat bulunup imha edildi. Şu anda toplam 54 mayın avcısı fare, 7 farklı ekibe bağlı olarak çalışmalarını sürdürüyor. ©Deutsche Welle Türkçe