AB liderlerinden Türkiye’ye uyarı

AB Dönem Başkanı Avusturya'nın Başbakanı Wolfgang Schüssel'in zirve sonunda yaptığı basın toplantısında, Türkiye’ye yönelik açıklamaları oldukça sertti. Başbakan Recep Tayyip açıklamalarına değinen Schüssel, “Erdoğan’ın ek protokole ilişkin söyledikleri bizim açımızdan sorun yaratır” diye konuştu. BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın da Kıbrıs’a ilişkin açıklamalarına atıfta bulunan Schüssel, “Annan'ın ‘Rumların AB üyeliği durumu zorlaştırdı' sözleri doğruysa buna çok şaşırırım. Çünkü aksine Kıbrıs'ın üyeliği, adadaki çözüm sürecini kolaylaştırdı, üyelik sorun yaratmadı” dedi.

Türkiye'nin Gümrük Birliği'nin Kıbrıs'ın da içinde bulunduğu 10 yeni ülkeye genişleten ek protokolü yıl sonuna kadar uygulaması konusunda Avrupa Birliği’nin kendi içinde uzlaştığını belirten Schüssel, Türkiye'nin hava ve deniz limanlarını açması gerektiğine vurgu yaptı. AB Dönem Başkanı, ayrıca “Türkiye ile 3 Ekim'de başlatılan müzakereler sırasında, Birliğin hazmetme kapasitesinin bir üyelik koşulu olduğunu söyledik” şeklinde sözlerini sürdürdü.

Fransız Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın tepkisi de Schüssel'den farklı değildi. Chirac, 'Türkiye, taahütlerine saygı göstermeli. Yükümlülüklerini yerine getirmezse, oyun dışı kalır” diye konuşurken, Rum lider Tassos Papadopoulos ise “Ek protokolün uygulanması bir koşuldur. Bundan geri atmayız” dedi. Başbakan Erdoğan, zirve devam ederken, “Kıbrıs’ta geri adım yok, AB ile müzakereler durursa dursun” şeklinde bir açıklama yapmıştı.

AB'den üç uyarı

Zirve sonunda AB liderlerinin yayınladığı ortak bildirdinin Türkiye’ye ayrılan paragrafında da Türkiye'nin hava ve deniz limanlarını bir an önce Kıbrıs’a açması, Türkiye ve Yunanistan arasında iyi komşuluk ilişkileri ve reform sürecinin hızlandırılması konularında üç uyarıda bulundu.

Kıbrıs konusunda bildirgede, Türkiye’nin müzakere sürecindeki hızının, ülkenin kendisinden beklenen taahhütleri yerine getirmesine bağlı olduğu belirtilerek, Türkiye’nin ek protokolü uygulamaya geçirme zorunluluğu da bu taahhütler arasında sayıldı. Geçtiğimiz yıl AB’nin 25 ülkesi tarafından yapılan uyarıda, “Türkiye’nin taahhütlerini yerine getirmemesinin, müzakere sürecinin geneli üzerinde etkisi olacağının” vurgulandığına bildiride atıfta bulunuluyor. AB'nin bu yıl içinde ise Türkiye ve Rum yönetimi arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi, Kıbrıs sorunun çözümü konularında sağlanan gelişmenin değerlendireceği de belirtiliyor.

Türk - Yunan ilişkilerine ilişkin da “iyi komşuluk ilişkilerinin Kopenhag üyelik kriterleri arasında yer aldığı ve iyi komşuluk ilişkilerine karşı her türlü girişimin, AB sürecine olumsuz etkileyeceği” söyleniyor.

“Reform süreci hızlansın”

AB, ayrıca Ankara’ya reform sürecini hızlandırması çağrısında bulundu ve fiili müzakerelerin başlamasından da memnuniyet duyduğu dile getirildi. Türkiye’den reform sürecini hızlandırarak, bu reformları etkili ve tam bir şekilde hayata geçirmesi, Kopenhag üyelik kriterlerinin karşılanabilmesi için geri dönülmezliğin ve sürekliliğin sağlanması istendi. AB’nin ülkeye üyelik kriterlerinin yerine getirebilmesi için yardımcı olacağını, ama Türkiye’nin de Avrupa ile aynı değerleri paylaşması gerektiği ifade edildi.

Bu arada Bulgaristan, Romanya'ya ilişkin verilen mesaj ise “Bu ülkeler istedikleri takdirde, zorlukları aşarak 1 Ocak 2007 tarihinde birliğe üye olabilirler” şeklinde oldu. Bu arada, Fransa ve Avusturya'nın ısrarlarına rağmen, AB'nin hazmetme kapasitesinin üyelik kriterlerinden biri olduğu ifadesi ortak bildiriden çıkartıldı.