1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

AB, ABD'den açıklama bekliyor

Ajanslar26 Kasım 2005

CIA’in gizli cezaevlerine götürülmek üzere tutuklu taşıyan uçakların, bazı Avrupa ülkelerinin havalimanlarında görüldüğü yolundaki haberler, adı geçen ülkelerde endişe yaratıyor. Türkiye, bu uçaklardan birinin İstanbul’a indiğini doğrularken, diğer AB ülkeleri ise ABD’den açıklama bekliyor.

https://p.dw.com/p/AaMl
CIA uçaklarının hangi Avrupa ülkelerine indiği araştırılıyor
CIA uçaklarının hangi Avrupa ülkelerine indiği araştırılıyorFotoğraf: AP

Amerikan gizli haber alma servisi CIA’in, bulunduğu iddia edilen gizli cezaevlerine götürülmek üzere bazı Avrupa ülkelerinin hava sahası ve havalimanlarını kullandığı yolundaki haberler, Avrupa ülkelerinde endişe yaratıyor. Avrupa Konseyi, bu ülkelerin hangileri olduğunu ortaya çıkarmak için çok yönlü bir soruşturma başlatırken, AB Dönem Başkanı İngiltere’nin ise bu konuda ABD’den açıklama isteyeceği bildirildi.

Dünya basınında ise CIA uçaklarının hangi havalimanlarını kullandığına ilişkin muhtelif haberler yer alıyor. Basında yer alan haberlere göre, Almanya, İspanya, Finlandiya, Macaristan, İzlanda, İtalya, Polonya, Portekiz, Romanya, İsveç, Kıbrıs Rum Kesimi, Yunanistan, Çek Cumhuriyeti, Fas ve Türkiye’de CIA uçakları çeşitli tarihlerde görüldü.

Almanya’da yayınlanan Berliner Zeitung’un iddiasına göre ise Eylül ayı sonuna dek CIA’in uçakları, 15 kez Avrupa havalimanlarına iniş yaptı. Haberde, uçakların hangi havalimanlarına indiği konusunda da detaylara yer verildi. Buna göre, 17 ve 19 Ocak tarihlerinde İspanya’nın Palma de Mallorca’daki havalimanına iniş yapan CIA’ye ait jetlerin Libya’ya doğru havalandığı belirtiliyor. 6 Mayıs’ta da Afganistan’dan gelen iki CIA uçağının, ABD’ye gitmek üzere Prag’a iniş öne sürülüyor.

Türkiye’dan açıklama

Dünya basınında bu uçaklardan birinin İstanbul’da görüldüğü yönündeki haberlerin ardından, Türkiye’den bir açıklama geldi. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, CIA'in işkence merkezlerine uçtuğu iddia edilen bir uçağının 15 Kasım’da Sabiha Gökçen Havalimanı'nı da kullandığı iddialarıyla ilgili, “Uçağın Sabiha Gökçen'e geldiği doğru, teknik nedenlerle bir iniş talebi var. O nedenle tamamen izinli olarak inmiş. Yakıt ikmali yaptıktan sonra alandan ayrılmış” açıklamasını yaptı.

Uçağın teknik yardım talep etmesi nedeniyle izin vermeme lüksleri olmadığını belirten Yıldırım, “Uçağın kim olduğu, ne olduğuna bakma lüksünüz de yok. Muhakkak izin vereceksiniz. Bu uçak da o taleple geliyor. Kaldı ki içinde yolcusu da yok“ şeklinde konuştu.

İngiltere açıklama isteyecek

Diğer Avrupa ülkelerinden ise henüz havalimanlarının ya da hava sahalarının kullanıldığına ilişkin bir açıklama gelmedi. Aksine, AB Dönem Başkanı İngiltere’nin AB üyelerinden gelen talep üzerine, CIA işkence uçaklarının varlığıyla ilgili ABD’den açıklama isteyeceği bildirildi. Bu konuda en çok rahatsızlık duyan ülkelerden biri de Almanya.

Almanya’nın yeni Dışişleri Bakanı Frank – Walter Steinmeier, dışişleri bakanı olarak gazeteleri değil, gerçek verileri değerlendirmek durumunda olduğunu ve bu konuda açıklama beklediklerini dile getirdi. Bu yüzden de İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw’un AB adına ABD’den resmi bir açıklama talep etmesini olumlu karşıladığını dile getirdi.

Gizli cezaevleri nerede?

Diğer yandan, gizli cezaevlerinin hangi ülkelerde olduğu bilmecesi ise hala çözümsüz. Bu konuda adı en çok geçen Avrupa ülkeleri ise Polonya ve Romanya. AB ülkelerinde yoğun bir tartışmanın devam ettiği gizli cezaevlerini konusunda zor durumda kalan bu ülkeden ise henüz bu iddiaları doğruluğuna ilişkin bir açıklama gelmedi. Aksine Romanya, tamamen iddiayı reddetti, Polonya ise araştırma yapacağını duyurdu.

Ancak özellikle Romanya bu konuda iyici sıkışmış durumda. Avrupa Parlamentosu’ndaki muhafazakar üyelerin oluşturduğu Avrupa Halk Partisi grubunun sözcüsü Elmar Brok, Romanya’nın, CIA ile yasadışı ve insanlıkdışı bir işbirliğine girmiş olmasının kanıtlanması durumunda, 2007 yılının başında öngörülen AB üyeliğinin, tüm anlaşmalara rağmen, bir kez daha tartışmaya açılacağını dile getirdi.

Konuyla ilgili soruşturma başlatan Avrupa Konseyi ise Avrupa ülkelerinde bulunduğu iddia edilen gizli cezaevlerinin uydu fotoğların yardımıyla tespit etmeyi umuyor. Avrupa Konseyi’nin liberal üyelerinden İsviçreli Dick Marty, bunu gerçekleştirmek için İspanya’daki AB Uydu Merkezi ile kontağa geçtiklerini bildirdi.