Erneut Zusammenstöße von

Çin'de hafta sonu yeniden başlayan protesto gösterilerinin fitilini ateşleyen olay, polisin Vang Liyanmey adındaki hamile bir işçi kadını tartaklaması oldu. Polis, olayın ardından sokaklara dökülen mevsimlik işçileri kontrol altına alabilmek için seferber oldu. Yüzlerce emniyet görevlisi, zırhlı araçlar ve göz yaşartıcı gazlarla göstericilere müdahale etti.

Şiddete maruz kalan 20 yaşındaki kadının yaralandığının ve eşinin öldürüldüğü yönündeki söylentilerin ardından, daha da şiddetli gösteriler patlak verdi. Sokaklara dökülen binin üzerinde göstericinin, resmî araçları ateşe verdiği ve yerel yönetim binasını yağmaladığı belirtildi.

Gazeteci ve iktisatçı Guo Zongşiao, ülkenin güneyinde patlak veren olayların, Çin'de gittikçe artan sosyal adaletsizliğin yarattığı baskı sonucu oluştuğunu belirterek şunları söyledi:

“Dünynın imalathanesi olarak tanımlanan Çin'in gelişim standartı, oldukça kritik bir noktaya ulaştı. Kent ve taşra arasındaki fark gittikçe keskinleşiyor. Yerli işçiler ile diğer bölgelerden gelen işçiler arasındaki ücret farkları gittikçe artıyor. Bu da çözümü mümkün olmayan toplumsal sorunlara yol açıyor.”

Baskılar artıyor

Çin, geçtiğimiz haftalarda birçok yönetim karşıtı protesto gösterisine sahne oldu. Birkaç gün önce Liçhuan kentinde bir adamın gözaltındayken öldürülmesinin ardından, yaklaşık bin 500 kişi yine sokaklara döküldü. Hafta sonunda Tianjin kentinde "Toplumun intikamı" sloganı ile patlatılan bomba sonucu iki kişi hayatını kaybetti.

Yine mayıs ayı sonunda Fuzhou kentinde evi yıktırılan bir kişi, belediye önünde patlattığı bomba ile hem kendini hem de iki kişiyi öldürdü. Ülkenin kuzeyinde de gösteriler düzenleniyor. Moğolistan'da, bir Çinli'nin Moğol bir göçebeye çarpıp ölümüne sebebiyet vermesi sonucu binlerce kişi yine yerel yönetim binası önünde gösteri düzenledi.

Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde sosyoloji profesörü olarak görev yapan Ding Şueliang, toplumda artan öfkenin, küçük bir kıvılcımla ateşlendiğini ve daha büyük olaylara sebebiyet verdiğini belirtiyor. Şueliang, insanların gösteri düzenleme haklarının ise sadece kağıt üzerinde olduğuna dikkat çekti:

“Yasalar, sıradan bir insanın Çin'de sokağa çıkıp, meşru çıkarlarını korumak, haksızlıkları ya da görevini kötüye kullanan devlet yetkililerini protesto etmek için kullanabilecekleri bir araç değil.”

Pekin yönetimi endişeli

Pekin yönetimi, ülkedeki protesto gösterilerini endişe verici buluyor. Yönetim, özellikle de Arap ülkelerindeki isyan dalgası nedeniyle ülkedeki protesto gösterilerine karşı tetikte. Çin gibi ihracat ülkelerinde oluşabilecek bir huzursuzluğun, yatırımcıları tedirgin edebileceği düşünülüyor. Çin Sosyal Bilimler Akademisi, 2006 yılında ülke genelinde 60 bin gösterinin düzenlendiğini, 2008 yılında da bu sayının iki kat arttığını belirtiyor.

Ayrıca Pekin yönetiminin, propogandasını yaptığı “Uyumlu Toplum” konseptinin işe yaramadığı öngörülüyor. Yönetim, protesto gösterilerini tatlı-sert yöntemlerle bertaraf etmeye çalışıyor. Bir yandan göstericileri dağıtmak üzere güvenlik güçlerini artırırken, diğer yandan da seyrek de olsa devlet yetkililerinin işine son veriyor ya da büyük haksızlıklarda vatandaşlara tazminatlarını ödüyor.

Sosyoloji profesörü Ding Şueliang, yönetimin bu şekilde sorunlara yüzeysel yaklaştığını ve kökten çözemediğine dikkat çekerek, siyasi reformlardan konuşulmadığını belirtiyor. Şueliang,

“Çin, yeni teknolojiler ihraç ettiği gibi, hoşgörülü ve demokratik bir toplumsal yapı ihraç edebilseydi o zaman vatandaşların direnişi ve öfkesi bu kadar büyük olmazdı” diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Christoph Ricking - Çeviri: Gezal Acer

Editör: Murat Çelikkafa