070911 China Wanderarbeiter

Çin'in 23 milyonluk kenti Şanghay’ın kuzey ucunda, şehrin bittiği yerde Jiading başlıyor. Geniş bulvarlar sanayi bölgelerini ikiye ayırıyor. Yolun her iki yanında fabrikalar uzayıp gidiyor. 

Bu fabrikalardan birine girip ilk katına çıkıyoruz. Gösterişsiz bir odada patron Wang Jianyun ile karşılaşıyoruz. Henüz 33 yaşındaki patron dertli. Wang, genç işçilerin "iş ahlakına sahip olmamasından" şikâyetçi. Genç patron şöyle konuşuyor:

“Çalışmaya başladığımda maaşım 800 Yuan’dı, yani ayda 80 euro. Gayet memnundum. İşe erken gelirdim, geç çıkardım. Eğer işimi bitirmemişsem gönüllü uzun çalışırdım. Bugünkü gençler daha gelir gelmez kaç para alacaklarını soruyorlar. Ben buraya ne verebilirim, diye düşünmüyorlar. Bizde durum tam tersiydi.”

Wang’ın firması FastPCB, elektronik parçaları için taşıyıcı kart üretiyor. İşyerinde 400 kişi çalışıyor. Firmanın tüm dünyadan müşterileri var. Almanya da bunlardan biri. 

Aylık maaş 300 euro

Çin’deki değişimin zora soktuğu firmalardan biri de FastPCB. Zahmetli el işinin fiyatı yüksek. Göçmen işçi sayısı az. Dolayısıyla maaşlar sürekli artıyor. Genç patron Wang’a göre maaş artışı her yıl yüzde 20’yi buluyor. Wang, şu an işçilerine ayda 300 euro ödüyor.

İşgücü talebinin farkında olan göçmen işçiler sürekli iş değiştiriyor. Wang, bir göçmen işçinin ortalama bir yıl yanında çalıştığını söylüyor. Hatta bazıları birkaç hafta durduktan sonra başka yerde daha iyi bir iş bulunca gidiyorlar.

FastPCB’de çalışan işçilerden biri de 23 yaşındaki Chen Feng. Feng, mavi bir iş önlüğü giyiyor. Önlüğün üzerine kızıla boyanmış uzun saçları düşüyor. Chen Feng çalışmak için Jiangsu bölgesinden gelmiş. Feng, sık sık iş değiştirilmesi konusunda şunları söylüyor:

“Eğer fazla mesailerim doğru düzgün ödenmezse işimi değiştirmeyi düşünürüm tabi. Neresi daha iyiyse işçiler olarak birbirimizi sürekli bilgilendiriyoruz. Daha iyi bir iş arayan çok insan var. Çok sayıda insan işini değiştiriyor.”  

Fabrikada sosyal etkinlikler

Daha iyi bir maaş, iş değiştirmenin başlıca sebebi. Ancak patron, iyi bir maaşın da işçiyi bir yerde tutmak için yeterli olmadığını vurguluyor:

“Son yıllarda bazı şeyleri değiştirdik. Eskiden yemek dışarıdan hazır gelirdi. Şimdi ise bir mutfağımız var, bununla iş yeri temsilciliği ilgileniyor. Partiler düzenliyoruz. Ay festivalinde bir şarkı yarışmamız olacak örneğin. Fabrikanın çıkışında da bir açık basketbol sahası bulunuyor."

Çin’deki fabrikalarda suiistimaller hiç eksik olmasa da toplamda işçilerin durumu eskiye göre daha iyi. Birçok işyerinde sözleşmeler olması gerektiği gibi yapılıyor ve işçiler sigortalı çalışıyor.

Köye dönmeyi düşünmüyorlar

Ancak tek sorun iş yerindeki çalışma şartları değil. İşçiler açısından konu daha çok hayatın planlanması ile ilgili. Yapılan bir ankete göre genç göçmen işçilerin yüzde 80’i anne babaları gibi günü geldiğinde köylerine geri dönmek istemiyorlar. Zaten şimdi de şehirli akranlarından hiç farklı değiller. Zamanlarının büyük kısmını internet kafelerde geçiriyor, modayı takip ediyorlar.

“Annem babam kadar yoğun çalışmadığım bir gerçek. Onlar için çalışmak sebat göstermektir. Biz gençler uzun süredir annemizin babamızın parasıyla yaşadık. İsteklerimiz çok. Ama bunun için çok çalışmak istemiyoruz. Yaygın bakış açısı bu.”

Chen Feng kazandığı paranın tamamını harcıyor. Para biriktirmeyi düşünmüyor. "Yaşamak istiyorum, fedakârlıkta bulunmak istemiyorum", diyor Feng. Ve onun için en önemlisi kendine ayıracak bir zaman.

© Deutsche Welle Türkçe

Rimmele, Markus / Çeviri: Ercan Coşkun

Editör: Ahmet Günaltay