Në Turqi mbyllet në mënyrë simbolike procesi i shfuqizimit të pushtetit të ushtarakëve

Ushtarakët turq nuk e kanë konsideruar kurrë veten si gjeneralë të stilit amerikanojugor të puçeve, ndonëse ata vetë kanë kryer tri puçe në historinë e republikës, së fundi në vitin 1980. Këtë ata s´e kanë bërë kurrë për hir të pushtetit për veten e tyre. Përkundrazi, ushtarakët në Turqi në të shumtën e rasteve janë përpjekur që ta rikthejnë sa më shpejt të jetë e mundur në duart e civilëve aktivitetin e mundimshëm të politikës së përditshme. Ushtarakët e kanë konsideruar veten gjithnjë si një elitë mbipartiake sipas traditës së Ataturkut: pra si të thuash orientues të një republike të rrezikuar vazhdimisht: "Askujt nuk i lejohet të na imponojë që të jemi parti politike. Por ajo që e nxit ushtrinë të pozicionohet është republika si një shtet demokratik dhe laik si dhe uniteti i vendit dhe i popullit."

Kështu e formulon sot detyrën e vetëkuptueshme për ushtrinë Hilmi Ezkëk, por pa ngurrim mund të pranohet: janë ushtarakët ata që vendosin, se kur është në rrezik shteti laik dhe kush e rrezikon atë. Në luftën e ftohtë ishin komunistët armiku kryesor, më pas kurdët dhe islamikët. Kanë kaluar vetëm shtatë vjet, qëkurse ushtria nxorri tanket në rrugë për t´i imponuar Nexhmedin Erbakanit largimin nga posti i kryeministrit të Turqisë.

Ndërsa sot qeveris po në këtë post i preferuari i Erbakanit, Rexhep Taip Erdogan. Ky është një islamist i moderuar që i ka vënë kryqin së shkaurës së vet dhe po e nxit me forcë Turqinë drejt BE-së. Për këtë madje ai i bën lajka ushtrisë: "Ushtria turke, forcat e armatosura, janë pikënisja e modernizimit dhe demokratizimit të Turqisë."

Në këtë mënyrë Erdogan i përkund në djepin e qetësisë gjeneralët, por njëkohësisht si aksush tjetër ai është duke i bërë gropën vetes. Një vit më parë ai ia arriti t´i shfuqizojë ushtarakët së paku formalisht. Këshilli Kombëtar i Sigurisë u klasifikua një shkallë më poshtë si Forum Konsultues. Sekretarit të Përgjithshëm të këtij këshilli faktikisht iu hoqën kompetencat, dhe është zyra e kontrollit të shtetit ajo që kontrollon tani llogaritë e ushtarakëve.

Me emërimin e të parit sekretar të përgjithshëm civil që prej 44 vjetësh procesi i shfuqizimit ushtarak shënon një mbyllje simbolike: 60 vjecari Yigit Alpogan është diplomat, së fundi ai ka qenë ambasador në Greqi. Shfuqizimi i ushtarakëve nuk është hedhur vetëm në letër: disa herë qeveria e Erdoganit i ka injoruar këshillat e ushtarakëve. Erdogan pranoi mbajtjen e një referendumi popullor pët të vendosur për ribashkimin e Qipros, gjithashtu ai iu ka dhënë të drejta kulturore kurdëve.

Me këtë provohet se ushtarakët turq janë aq të fortë sa u lejon atyre qeveria civile. Në vitet 80 këtë e demonstroi kryeministri i fuqishëm Turgut Ezal duke marrë pjesë i veshur lirshëm me pantallona të shkurtra në një paradë ushtarake. Edhe pasardhësi i tij Erdogan demonstron forcën në mënyrë të ngjashme. Shpërblimin për këtë ai e pret në dhjetor, kur BE-ja të vendosë për fillimin e bisedimeve për antarësimin e Turqisë.