په نژادي تاوتریخوي کې د میانمار حکومت ښکیلتیا
۱۳۹۲ اردیبهشت ۲, دوشنبه
د ختیځې آسیا په دغه هیواد کې د سیمه ییزو بودایانو او په دغو سیمو کې د میشتو لږکیو مسلمانانو ترمنځ د خونړیو نښتو رپوټونه له اوږدې مودې راهیسې اوریدل کیږي. د بشري حقونو نړیوال سازمان د دوشنبې په ورځ (د ۲۰۱۳ کال د اپریل د میاشتې ۲۲ نیټه) یو رپوټ خپور کړی دی چې په کې د میانمار هیواد د تیر کال وضعې ته کتنه شوې ده.
په دې ۱۵۳ پاڼې لرونکي رپوټ کې د میانمار د راخین په نوم ولایت له سلو تنو قربانیانو سره خبرې شوي دي. د رپوټ جوړونکو له زیانمنو شویو کسانو څخه د حکومت د چلند په هکله هم پوښتنې کړې دي.
په رپوټ کې راغلي دي چې په راخین ولایت کې د سیمه ییزو اوسیدونکو او بودايي راهبو ډلو په بریدونو کې لږ تر لږه ۱۰۰ تنو مسلمانانو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی او د سلو زرو په شاوخوا کې نور د خپلو کورونو پریښودو ته اړ شوي دي.
د بشري حقونو د څار په سازمان کې د اسیا د څانګي د مشر مرستیال فیل رابرتسن، په میانمار کې د مسلمانو لږکیو د وژنو پړه پر حکومت باندې اچوي. هغه وایي: «د برما حکومت د روهېنګا له مسلمانانو سره د مرستي د نه کولو او د هغوی پر تگ راتگ د بندیز له لګولو سره، د هغوی په وژنه کې شریک دی.»
د بشري حقونو د څار د ادارې له خوا په خپور شوي رپوټ کې راغلي دي: «زیاتره بریدونه د وسله والو ډلو له خوا ترسره شوې دي. د دغو بریدونو پر مهال به د امنیتي چارو د مختلفو ادارو کارکونکي هم په سیمه کې موجود ول. هغوی که څه هم د لږکیو مسلمانانو د ژغورنې له پاره هیڅ هم نه کول، بلکې د موقع د برابریدو په صورت کې یې خپله هم [د مسلمانانو پر وړاندې] له زور زیاتي څخه کار اخیسته.»
ویل کیږي چې په میانمار کې دغه نژادي خونړۍ شخړې تر هغې وروسته پيل شوې چې تیر کال د مې په میاشت کې پر یوې بودايي مذهبه میرمنې باندې جنسي تیری وشو. تر دې پېښې وروسته د میانمار په راخین ولایت کې چې له بنګله دیش سره ګډه پوله لري د مسلمانانو پر وړاندې د زورزیاتي په پيښو کې د پام وړ ډیروالی رامنځ ته شو.
د بشري حقونو سازمان په دې برخه کې د میانمار ولسمشر ګرم بولي چې د پېښو د عاملینو د نیولو او محاکمه کولو په برخه کې پاتې راغلی دی او سیمه ییزو ډلو ته يي اجازه ورکړې ده چې له سلو زرو څخه زیاتو مسلمانانو ته د ملګروملتونو د مرستو د رسیدو مخه ونیسي.