د سپوږمۍ ۷ عجب حقايق پېژنئ؟
د امریکا د فضايی ادارې یا ناسا د ارميتيس پروګرام له کبله بيا امکانات رامنځته سوي دي چي انسانان سپوږمۍ ته ولاړ سي. خو آيا د سپوږمۍ په هکله په لاندنیو حقايقو خبر ياست؟
سپوږمۍ د کوچنۍ کېدو په حال کي ده
د ناسا د څېړنو پر اساس سپوږمۍ په تدريجي توګه خپله تودوخه له لاس ورکوي چي کبله يې سطحه هم ورسره کوچنۍ کيږي. دا هغسي لکه انګور چي د کشمش کېدو په حال کي کوچنی کيږي. نه يوازي د سپوږمۍ سطحه بلکه دننه برخه يې هم کوچنۍ کيږي. سپوږمۍ په تيرو میلينونو کلونو کي تقريبا پنځوس متره کوچنۍ سوې ده.
بيرغ پر سپوږمۍ څنگه ورپېدی؟
بعضي کسان سته چي فکر کوي په ۱۹۶۹ کال و سپوږمۍ ته د نيل امسترونګ او بز الډرين تګ درواغ دي. هغوی ادعا کوي چي ياد ستورمزلو پر مځکه د اوبو د يو جهيل سره داسي تمثيل کاوه لکه پر سپوږمۍ چي ګرځي. هغوی انتقاد کوي چي په سپوږمي هوا نسته نو بيرغ څنګه ورپېد. ناسا وايي چي الډرين د امريکا د بيرغ پر خاوره لګولو وروسته ښوروله.
سوځوونکې گرمي او يخ سوړوالی
پر سپوږمۍ باندي د تودوخي درجه لا هم ډېره زياته ده. کله چي د لمر وړانګې پر سپوږمۍ ولويږي نو د سطحي تودوخه يې تر ۱۲۷ سانتي ګرادو پوري جګېدلای سي. کله چي لمر نه وي نو تودخه يې تر منفي ۱۵۳ سانتي ګرادو پوري ټيټېدلای سي.
آيا هلته يو څوک اوسيږي؟
يوه ډېره پخوانۍ اسطوره موجوده ده چي وايي پر سپوږمۍ باندي يو سړی اوسيږي. بعضي خلک وايي چي د بشپړ سپوږمۍ پر وخت په سپوږمي کي يوه څهره ويني. په بعضو هيوادونو کي دغه اسطوره داسي ده چي وايي يو انسان د خپلو ډېرو جدي جرمونو له کبله سپوږمۍ ته جزايي ولېږل سو. خو حقيقت دا دی چي ياده خبره صرف يوه افسانه ده او حقيقت نه لري.
سپوږمۍ له مځکي څخه د ليري کېدو په حال کي ده
سپوږمۍ په يو کال کي له مځکي څخه تقريبا څلور سانتي متره ليري کيږي. هر څومره چي سپوږمۍ له مځکي څخه ليري کيږي، هغومره پر مځکه کوچنۍ معلوميږي. په تقريبا ۵۵ میليون کالو کي به سپوږمۍ له مځکي څخه داسي کوچنۍ معلوميږي چي نه به سي کولای چي لمر پټ کړي. يعني بيا به د لمر ترنده یا تندر نيول نور نه وي.
شرمښان د سپوږمۍ سره هيڅ اړيکه نه لري
په ډيرو زړو بېروونکو فلمونو کي ښودل کيږي چي شرمښ د سپوږمۍ پر لور انګولا کوي. خو دا له حقيقت څخه ليري خبره ده. د بشپړه سپوږمۍ او د شرمښ د انګولا هيڅ تعلق سره نسته دی. شرمښ د شپې پر وخت انګولای کوي.
سپوږمۍ ختونکو کي د تنوع کمښت
تر اوسه سپوږمۍ ته ۱۲ انسانان تللي او د سپوږمۍ پر سطحه باندي يې پښه ايښې ده. دا ټول له بيلو مسلکونو سره تړاو لرونکي ول خو ټول امريکايان، نارينه او سپين پوستي ول. وخت به وښيي چي کله به يو غير امريکايي پر سپوږمۍ قدم کېږدي. يا دا چي کله به يوه مېرمنه او يا تور پوستی دا کار وکړي.