Ranking wolności prasy
26 stycznia 2012
W Niemczech prezydent Christian Wulff próbował, o czym donosiły media, uniemożliwić zamieszczenie relacji na swój temat w "Bild"-Zeitung. Ale w Niemczech ani nie zabija się, ani nie porywa dziennikarzy tylko dlatego, że chcą o czymś pisać, czy coś relacjonować, co nie podoba się władzom. W Niemczech nie ma ani urzędu ds. cenzury, ani też ugrupowań paramilitarnych, które wywierałyby naciski na przedstawicieli mediów.
Katalog pytań i jego odbiorcy
Kryteria, według których organizacja Reporters Sans Frontieres (RSF) klasyfikuje poszczególne państwa pod kątem wolności prasy, sięgają daleko poza przemoc i torturowanie dziennikarzy. O co konkretnie chodzi, można się dowiedzieć z katalogu pytań, który ta uznana na arenie międzynarodowej organizacja pozarządowa wydaje rokrocznie od dziesięciu lat i wysyła 500-600 osobom kontaktowym na całym świecie. Odbiorcami są dziennikarze, prawnicy, aktywiści praw człowieka i naukowcy, którzy oceniają sytuację prasy w swoich państwach.
Ta wybrana grupa osób musi odpowiedzieć na 44 pytania: na przykład, czy od ostatniego monitorowania stanu wolności mediów torturowano, bądź zabito w pani/pana kraju dziennikarza z powodu wykonywania obowiązków, albo, czy zakaz pracy miał podłoże rasistowskie, czy na decyzji zaważyła orientacja seksualna dziennikarza. Musi odpowiedzieć też na pytania, czy dziennikarze są podsłuchiwani przez różne instytucje oraz, czy utrudnia im się wyjazdy w określone regiony kraju, żeby uniemożliwić im pracę. Ta grupa musi też ocenić stan niezależności mediów oraz stopień działalności cenzury w danym kraju - również samocenzury. W 2011 roku RSF rozszerzyła katalog pytań o internet i nowe media.
Zarzuty RSF pod adresem Niemiec
W raporcie o stanie wolności prasy na świecie RSF krytykuje Niemcy na przykład za stosowanie przez urzędy federalne programu szpiegowskiego (trojany), który można wykorzystywać również przeciwko dziennikarzom. Ta organizacja skrytykowała też konfiskatę materiałów dziennikarskich przez policję w czasie protestów przeciwko ostatnim transportom pojemników z odpadami jądowymi. Przedmiotem krytyki było także analizowanie raz po raz w minionych latach przez policję i wymiar srawiedliwości danych z telefonów komórkowych dziennkarzy.
RSF uważa, że generalnie trudny jest w Niemczech dostęp do informacji urzędowych i że ochrona źródeł informacji oraz informatorów pozostawia jeszcze wiele do życzenia.
Przepaść między dobrymi a złymi państwami nadal się pogłębia
Niemcy zajęły w aktualnym rankingu 16 miejsce. Powodu do dumy nie ma, ponieważ listę RSF otwiera Finlandia, która znów prowadzi w rankingu, następnie Islandia, Holandia, Norwegia, Szwecja i Szwajcaria. W pobliżu Niemiec uplasowała się natomiast Polska, która w 2011 roku zajęła 24 miejsce, awansując tym samym z 32 miejsca w 2010 roku. Natomiast takie państwa, jak Erytrea, Korea Północna i Turkmenistan znalazły się na ostatnich miejscach listy Reporterów bez granic. Na dalekich miejscach umieszczono też Syrię, Iran i Chiny. Tunezja w porównaniu z poprzednim rokiem poprawiła co prawda swą pozycję aż o 30 miejsc, ale powszechnej wolności prasy tam też jeszcze nie ma.
Oczywiście przepytanie sześciu dziennikarzy, czy naukowców,w danym państwiej to za mało, by uzyskać w miarę obiektywny wynik. Gilles Lordet, koordynator w kwaterze głównej RSF w Paryżu podkreśla, że ten ranking ma przede wszystkim uświadomić w jakich warunkach pracują dziennikarze na świecie i co one mówią o warunkach życia w danym kraju.
Marlis Schaum / Iwona D. Metzner
red. odp.: Andrzej Paprzyca