1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Polska na Berlinale. 107 filmów i 23 nagrody w ciągu 65 lat

Jagoda Engelbrecht 3 stycznia 2016

Festiwal filmowy Berlinale założony w 1951 roku był miejscem spotkań artystów ze Wschodu i Zachodu. Pierwszy kontakt z polską kinematografią nastąpił dopiero w roku 1976.

https://p.dw.com/p/1HPQs
Malgoska Szumowska Teddy Award
Małgośka Szumowska za film "W imię" nagrodzona została w 2013 r.Zdjęcie: picture-alliance/dpa

Festiwal filmowy Berlinale założony w 1951 roku jako miejsce spotkań artystów ze Wschodu i Zachodu hołdował dewizie „gwiazdy i polityka“. Zapraszano twórców znanych i ciekawych, również z geopolitycznego punktu widzenia. Pierwszy kontakt z polską kinematografią nastąpił dopiero w roku 1976.

W ciągu 65 lat Polskę reprezentowało na Berlinale 107 filmów. Pierwszy to „Noce i dnie“ Jerzego Antczaka z nagrodą dla Jadwigi Barańskiej za najlepszą rolę kobiecą. Ostatni festiwal (2015) uhonorował Srebrnym Niedźwiedziem film Małgośki Szumowskiej „Body“ za najlepszą reżyserię.

Berlinale Polen Wojciech Staron Beste Kamera
Wojciech Staroń wyróżniony jako najlepszy operator na Berlinale 2011Zdjęcie: DW


Najważniejsi twórcy


Składające się z pięciu głównych sekcji Berlinale (Konkurs, Panorama, Forum Młodego Kina, Generacje i Retrospektywa łącznie z Hommage), kreuje co roku nowe, np. Berlinale Shorts, Native, Talent Campus, Kino Kulinarne. Prawie każdy z tych działów gościł polskich filmowców.
Najwięcej, bo 30 - w sekcji Forum, która od początku pokazywała filmy dyskusyjne, kontrowersyjne oraz najnowsze tendencje kina w różnych regionach świata. Forum ściągało filmy, które nie miały szans w konkursie, ale były ważne formalnie, artystycznie.
Z Polski m.in. Andrzeja Barańskiego, Feliksa Falka, Janusza Kijowskiego, Lecha Majewskiego, Piotra Trzaskalskiego. Był tu dwukrotnie Krzysztof Kieślowski, a Przemysław Wojcieszek i Marcin Malaszczak nawet trzykrotnie. W ramach Forum Expanded byli Wilhelm i Anna Sasnal, Maciej Sobieszczański i Łukasz Rotunda z Oskarem Dawickim.

Wszystkie kategorie

Rzadziej gościła polskie kino Panorama - od 1982 do 2015 roku było tu 15 polskich filmów.

Film dla dzieci i nastolatków, trzeci ważny segment festiwalu, wysoko cenił polskie produkcje, m.in. obrazy Doroty Kędzierzawskiej i Pawła Łozińskiego. Pod nową nazwą Generacje sekcja zaprosiła m.in. Annę Kazejak i Kasię Rosłaniec, której film „Baby Blues“ uzyskał Szklanego Niedźwiedzia i główną nagrodę tego działu w roku 2013. W sumie zaprezentowano w tej sekcji 10 filmów z Polski.

Berlinale 2009 Alfred Bauer Preis für den Film Tatarak, Andrzej Wajda
Andrzej wajda na Berlinale gościł wielokrotnie; w roku 2009 wyróżniono jego "Tatarak"Zdjęcie: AP


Polskie filmy pokazywano też w ramach Retrospektywy (10), Berlinale Shorts (5), Winter adé (5) a nawet kuriozalnie, w serii Nowe kino niemieckie, prezentując film Krzysztofa Zanussiego „Maksymilian Kolbe - Życie za życie“ z dzisiejszym zdobywcą Oscara - Christophem Waltzem.

W ramach Talent Campus Bartek Konopka rozwijał pomysł na film „Królik po berlińsku“.
Ale filarem festiwalu był i jest Konkurs. I tu kino polskie wypada statystycznie zupełnie nieźle z 24 filmami. Po wspomnianych „Nocach i dniach“ była „Śmierć prezydenta“ Jerzego Kawalerowicza, „Gorączka“ Agnieszki Holland, „Dreszcze“ i „Weiser“ Wojciecha Marczewskiego „Matka królów“ Janusza Zaorskiego, „Trzy kolory: biały“ Krzysztofa Kieślowskiego, „W imię“ i „Body“ Małgośki Szumowskiej i filmy Andrzeja Wajdy.

Wajda Special

Andrzej Wajda zawitał po raz pierwszy na Berlinale w 1980 roku z „Dyrygentem“ (Andrzej Seweryn otrzymał wtedy nagrodę dla najlepszego aktora). Wajda pasuje do politycznego oblicza festiwalu. Publiczność lubi i czeka na jego filmy.

W Berlinie pokazywano też „Biesy“,„Wielki Tydzień“ (nagroda), „Pannę Nikt“ (nagroda dla aktorki Anny Wielguckiej), „Jestem“ (nagroda), „Pana Tadeusza“, „Tatarak“, (nagroda) i poza konkursem „Katyń“. W r. 2006 Andrzej Wajda uzyskał Honorowego Złotego Niedźwiedzia. W 2000 - był członkiem międzynarodowego jury.

23 statuetki dla Polaków

23 razy polscy filmowcy odbierali trofeum festiwalu, Niedźwiedzia zaprojektowanego w roku 1957 przez berlińską rzeźbiarkę Renè Sintenis: 16 z nich za film lub reżyserię (Jerzy Kawalerowicz, Dorota Kędzierzawska, Iza Plucińska, Krzysztof Kieślowski, Wojciech Marczewski, Katarzyna Rosłaniec, Małgośka Szumowska, Andrzej Wajda, Janusz Zaorski), cztery - za najlepsze kreacje aktorskie. Ponadto festiwal wyróżnił wyjątkowość zdjęć Sławomira Idziaka i Wojciecha Staronia.
Będący pięć razy gościem festiwalu Roman Polański nie figuruje w polskiej kategorii rejestrów festiwalu, lecz we francuskiej.

Siedem razy Polacy zasiadali też w Jury. Jako pierwszy reprezentował Polskę Jerzy Kawalerowicz w 1976, jako ostatni dotychczas - wybitny operator Janusz Kamiński w 2006. W 2016 przewodniczącą międzynarodowego jury będzie oscarowa Polka, Meryl Streep. (Rola Polki w filmie „Wybór Zofii“ przyniosła jej Oscara). Festiwal otworzy 11 lutego nowy obraz braci Coen - „Hail, Caesar!“ Program festiwalu znany będzie 2 lutego 2016.


Jagoda Engelbrecht

Deutschland Polen Berlin Angela Merkel und Andrzej Wajda auf der Berlinale
W roku 2008 furorę zrobił "Katyń". Twórcę docenił nie tylko świat filmu.Zdjęcie: AP