Obrona przed cyberatakiem
3 grudnia 2011
Bankomaty nie wypłacają pieniędzy, lotniskowe systemy bezpieczeństwa przestają działać, milkną telefony, gaśnie światło, kraj pogrąża się w chaosie - tak wygląda najgroźniejszy scenariusz cyberataku na Niemcy. Czy i jak można walczyć z tym zagrożeniem? Odpowiedzi na to pytanie szukano podczas piątych już ćwiczeń zarządzania kryzysowego przeprowadzanych pod kryptonimem "LÜKEX".
AKNZ? Co to jest?
Akademia Zarządzania Kryzysowego, Planowania Obronnego i Obrony Cywilnej - w skrócie AKNZ - w Bad Neuenahr-Ahrweiler koło Bonn, należy do mniej znanych instytucji federalnych w Niemczech. Ma to swoje zalety, bo zakres jej zadań - kryjący się w nazwie - wymaga pracy w odosobnieniu, z dala od wścibskich oczu niepożądanych gości.
Obok MON i MSW, Akademia AKNZ należy do najważniejszych ogniw systemu bezpieczeństwa RFN. Ma ona charakter teoretyczno-prewencyjny. Jej podstawowa rola polega na przewidywaniu możliwego biegu niepomyślnych wydarzeń i opracowywaniu skutecznych metod przeciwdziałania im. Od roku 2004 AKNZ organizuje szeroko zakrojone ćwiczenia pod kryptonimem "LÜKEX", co jest skrótem od ich niemieckiej nazwy: Länderübergreifende Krisenmanagement-Übung/Exercise. W dosłownym tłumaczeniu znaczy to: "Ponadlandowe, strategiczne ćwiczenia zarządzania kryzysowego".
Pierwsze ćwiczenia "LÜKEX" odbyły się w 2004 roku. Poświęcono je zbadaniu odporności kraju na takie zagrożenia jak zmasowany atak terrorystyczny, podobny do ataku na WTC 11 września 2001 roku, w połączeniu z katastrofą żywiołową na dużą skalę, taką, jaką była powódź na Łabie w roku 2002.
W roku 2007 przećwiczono stan przygotowania Niemiec na walkę z pandemią grypy, a w roku 2009 ich wrażliwość na skutki zaatakowania przez terrorystów bronią chemiczną i "brudną" bombą atomową.
Ćwiczenia "LÜKEX"
Ćwiczenia "LÜKEX" mają podobny charakter, co ćwiczenia dowódczo-sztabowe w wojsku, przeprowadzane na mapach. Ich głównym celem jest sprawdzenie zdolności kadry dowódczej do kierowania dużymi operacjami bojowymi w warunkach wojennych. W przypadku ćwiczeń "LUKEX" chodzi o skontrolowanie zdolności wszystkich organów administracji państwowej i podległych im służb do stawienia czoła zagrożeniu, będącego ich przedmiotem.
W tym roku przećwiczono stan przygotowania Niemiec do obrony przed zmasowanym cyberatakiem. Nawet jeśli uznamy za przesadną tezę, że przyszła wojna będzie toczyła się w cyberprzestrzeni, od czasu wykrycia w czerwcu 2010 roku robaka Stuxnet zagrożenie cyberatakiem zyskało nowy ciężar gatunkowy.
Przygotowania do tegorocznych ćwiczeń zajęły 18 miesięcy. Kierował nimi Norbert Reez z AKNZ, który z dumą oznajmił, że uwzględniono w nich wszystko, co wyszło później na jaw po wykryciu Stuxneta. W ćwiczeniach uczestniczyło blisko trzy tysiące ludzi z przeszło stu najrozmaitszych instytucji. Wśród nich znalazło się 21 urzędów federalnych, 37 urzędów i organów landowych oraz 33 przedsiębiorstw.
Na niby, ale poważnie
Teoretyczny charakter ćwiczeń "LÜKEX" nie oznacza wcale, że mają one charakter zabawy odległej od realiów codziennego życia. Nic bardziej mylnego. Ich organizatorzy postarali się, aby uczestnicy mocno się napocili, stawiając czoło coraz nowym problemom.
Najtrudniejsza rola przypadła w udziale dyrekcji tak zwanych krytycznych ogniw infrastruktury państwa, to jest: przedsiębiorstwom telekomunikacyjnym, liniom lotniczym, bankom i wodociągom, które są w szczególny sposób narażone na ataki cyberprzestęców.
Specjalna grupa uczestników ćwiczeń symulowała zachowanie rozdrażnionych obywateli, którzy nie mogli podjąć pieniędzy z zablokowanych przez komputerowe wirusy bankomatów i tłumnie ruszyli do banków, domagając się wypłacenia zdeponowanych w nich oszczędności.
Inna grupa odegrała rolę dziennikarzy, zarzucających uczestniczących w ćwiczeniach polityków mało dla nich wygodnymi pytaniami. Sprawdzano też pracę prasy, radia i telewizji, zwracając szczególną uwagę na ich wolę i umiejętność współdziałania z władzami w sytuacji kryzysowej.
Wyniki ćwiczeń będą znane w kwietniu przyszłego roku. Ich opracowanie zabiera sporo czasu z uwagi na kompleksowy charakter symulacji tego typu. Kolejne ćwiczenia "LÜKEX" zaplanowano na rok 2O13. Będą one poświęcone zapewnieniu bezpieczeństwa żywności.
Matthias von Hein / Andrzej Pawlak
Red. odp.: Aleksandra Jarecka