Szanse dla nauczycieli języków ojczystych
4 czerwca 2015
Zajęcia trwają 8 godzin i odbywają się raz w tygodniu przez 6 miesięcy w kuratoriach okręgowych w Kolonii i Hagen w Nadrenii Północnej - Westfalii. 25-osobowa grupa uczestników w Kolonii to nauczyciele języków ojczystych z 16 narodowości m.in.: perskiej, tureckiej, hiszpańskiej, włoskiej, arabskiej, rosyjskiej, rumuńskiej, także polskiej. Na szkolenie w Kolonii przybywają z różnych zakątków landu i są pełni zapału.
- Otrzymanie miejsca na kursie wcale nie jest łatwe - podkreśla kierowniczka ds. szkoleń dla nauczycieli języków ojczystych Liliana Barejko-Knops. - Warunkiem otrzymania miejsca na kursie certyfikującym jest zdany II egzamin państwowy, uprawniający w niemieckich szkołach do prowadzenia zajęć z dwóch przedmiotów, rozmowa kwalifikacyjna, doświadczenie zawodowe oraz pozytywny wynik przeprowadzonej wcześniej hospitacji zajęć szkolnych - tłumaczy polska ekspertka.
Kolejka oczekujących jest długa. Trudno się dziwić, gdyż pomyślnie zdany egzamin po ukończeniu szkolenia daje podstawę do zatrudnienia na etacie nauczyciela języków ojczystych w niemieckiej szkole.
Wielkie wyzwanie
Zajęcia z języków ojczystych są dla nauczycieli sporym wyzwaniem, bowiem poziom znajomości języków u uczniów jest bardzo zróżnicowany. Część z nich jest urodzona w kraju pochodzenia, wielu w Niemczech. Zajęcia z języków ojczystych w szkołach odbywają się po południu w grupach obejmujących uczniów klas od 1-2, 3-4 oraz klas wyższych.
- Nauczyciele języków ojczystych rzadko są właściwie przygotowani do lekcji popołudniowych, na których mamy ucznia zmęczonego, którego trzeba najpierw uaktywnić przeprowadzając z nim np. gry, zabawy na koncentrację, aby dopiero potem wybrać odpowiedni poziom nauczania, dostosowany do jego możliwości - tłumaczy Liliana Barejko-Knops.
Wytrwałość popłaca
Polka zajmuje się metodyką lekcji języka ojczystego już od lat 90-tych. Pierwsze zajęcia z polskiego prowadziła w 1994 r. w szkole w Bonn.Trzy lata później założyła Związek Nauczycieli Języka Polskiego i Pedagogów. Dzięki staraniom związku zajęcia w szkołach z polskiego, jako języka ojczystego odbywają się obecnie w 5 landach: w Nadrenii-Północnej Westfalii, Bremie, Hamburgu, Dolnej Saksonii i Nadrenii Palatynacie. W Badenii-Wirtembergii, Kraju Saary oraz w Bawarii zajęcia odbywają się wyłącznie z prywatnej inicjatywy rodziców i nauczycieli.
http://berlin.msz.gov.pl/pl/wspolpraca_dwustronna/poloniawniemczech/nauka_jezyka_polskiego/
Liliana Barejko–Knops pracuje od 25 lat w kuratorium okręgowym w Kolonii. Do jej zdań należy przygotowanie i przeprowadzanie egzaminów z języków ojczystych, w tym polskiego. Władze oświatowe stosunkowo szybko zainteresowały się nowatorstwem metodycznym i dydaktycznym nauczycielki na lekcjach polskiego. - Starałam się wprowadzać jak najciekawsze rozwiązania, gry, zabawy i to zauważyli moi przełożeni i poprosili mnie, bym poprowadziła zajęcia dla innych narodowości, bym pokazała nauczycielom innych języków ojczystych, jak to robię - wspomina.
Krok po kroku do celu
Zanim doszło do pierwszych szkoleń certyfikujących dla obcojęzycznych nauczycieli upłynęło 7 lat.
- Na pierwszym szkoleniu miałam przede wszystkim nauczycieli języka tureckiego, włoskiego, hiszpańskiego. Stopniowo dochodziły inne języki, także polski. W tym roku mamy po raz pierwszy na kursie nauczyciela języka rumuńskiego - wylicza.
Özer Gülsen prowadzi zajęcia z tureckiego dla 86 uczniów w jednej z kolońskich szkół podstawowych. Wyczuwa się lekką ironię, kiedy mówi o nagłym wzroście znaczenia języków ojczystych w Niemczech. - Najpierw chciano naukę tych języków w ogóle zlikwidować. Decyzję zmieniono, po tym, jak badania naukowe wykazały, że wielojęzyczność jest dla społeczeństwa dobrodziejstwem, że je wzbogaca. A kiedy doszedł jeszcze aspekt przydatności języków ojczystych w kontekście gospodarczym, natychmiast znalazły się środki finansowe na zajęcia - komentuje Özer Gülsen zmianę kursu niemieckich władz.
Nigdy dotąd nie było w ministerstwie oświaty Nadrenii-Północnej Westfalii tak sprzyjającej atmosfery dla wielokulturowości i rozwoju języków ojczystych, jak obecnie, podkreśla Liliana Barejko–Knops.
Sporo do zrobienia
Jednak nadal jest sporo do zrobienia. - Nie mamy pomocy szkolnych, które można by przekazać nauczycielom. Owszem są opracownia podręczników w niektórych językach, ale niejednokrotnie już przestarzałe – ubolewa polska ekspertka. W najbliższym czasie planuje zorganizowanie grup roboczych do opracowania podręczników do nauki m.in. polskiego, i rosyjskiego, gdyż te znajdujące się już w oficjalnym użyciu opracowano z myślą o uczniach, a nie ma materiałów dydaktycznych dla nauczycieli. .
Nowy nabór
1 kwietnia br. zakończył się kolejny nabór nauczycieli na kurs certyfikujący. W sierpniu rusza następne szkolenie. Zainteresowani poradą i pomocą w składaniu podań i wniosków mogą pisać na adres: liliana.barejko-knops@bezreg-koeln.nrw.de
Z 39 nauczycielek języka polskiego zrzeszonych w Związku Nauczycieli Języka Polskiego i Pedagogów 10 ukończyło kurs certyfikujący i pracuje na stałych etatach w szkołach.
Alexandra Jarecka