Niezwykłe znalezisko w szczecińskiej katedrze

"W oparciu o wcześniejsze informacje znajdujące się w opisach historycznych m.in. w Historii Szczecina Martina Wehrmanna z 1911 r., oraz tekst tablicy kamiennej umieszczony na filarze szczecińskiej katedry, możemy przypuszczać, że wewnątrz kapsuły znajduje się serce Carla Loewego" – czytamy w komunikacie wydanym przez specjalną komisję powołaną po odnalezieniu urny w szczecińskiej katedrze św. Jakuba.

W jej skład weszli przedstawiciele władz kościelnych, miejskich oraz patomorfolog z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

Znaleziono urnę, ale…

Na razie Kościół jest ostrożny w komentowaniu znaleziska. „Wiemy tylko tyle, że znaleziono urnę – mówi proboszcz katedry św. Jakuba w Szczecinie ks. Jan Kazieczko. – nie ma imienia, ani nazwiska, żadnego napisu, jest zamknięta. Tylko tyle. Nie będziemy spekulować czyje to prochy”.

Kamienną urnę, o łącznej wadze 18 kilogramów, z metalową kapsułą wewnątrz, odnaleziono pod koniec lutego 2012 roku podczas prac renowacyjnych. Znajdowała się w części południowego filaru, w pobliżu istniejących niegdyś barokowych organów, na których przez wiele lat grał Carl Loewe (1796–1869), najsłynniejszy szczeciński kompozytor. Zostało tam umieszczone pod koniec XIX wieku, kiedy szczecinianie sprowadzili serce zmarłego w Kilonii artysty do kościoła św. Jakuba.

Powojenne poszukiwania urny prowadzone między innymi przez biografa muzyka, Mikołaja Szczęsnego, nie dały rezultatów. Prawdopodobnie dlatego, że nikt nie przypuszczał, iż komora została wykonana tak wysoko.

„Urna jest zabezpieczona, a jej zawartość czeka teraz na dalsze badania. By je przeprowadzić, musi być zgoda rodziny kompozytora" - mówi ks. Andrzej Krzystek, przewodniczący Komisji. "Powinniśmy skontaktować się z rodziną. Jeżeli oni się zgodzą, byśmy prowadzili dalsze badania, to będziemy je prowadzili. To nie o to chodzi, żebyśmy zaspokoili naszą ciekawość. W tej chwili jesteśmy przekonani, że tam się znajduje serce Carla Loewego, ale takie badania doprowadziłyby nas do stuprocentowej pewności”.

Carl Loewe – Schubert Północy

Johann Carl Gottfried Loewe - niemiecki kompozytor, dyrygent, kantor i organista urodził się w Loebejun koło Halle jako dwunaste dziecko w rodzinie nauczyciela. Pierwsze lekcje muzyki pobierał u ojca. Był członkiem chóru w Halle, gdzie uczęszczał do szkoły. Podczas nauki został dostrzeżony przez króla Westfalii, który wspomagał finansowo jego dalszą edukację muzyczną i studia teologiczne na Uniwersytecie w Halle.

W 1820 roku przybył do Szczecina. Pracował jako organista w kościele św. Jakuba i był dyrektorem założonej przez siebie w 1824 r. szkoły muzycznej. Brał czynny udział w życiu kulturalnym miasta. Organizował koncerty, na które zapraszał najpopularniejszych kompozytorów Prus, sam także koncertując. Doprowadził do wykonania w Szczecinie wielu wybitnych dzieł – m.in. Pasji wg św.Mateusza i Pasji wg św. Jana Johanna Sebastiana Bacha. W 1827 roku poprowadził szczecińskie prawykonanie IX Symfonii Beethovena i światowe prawykonanie uwertury koncertowej do „Snu nocy letniej” Feliksa Mendelssohna-Bartholdy ego. Sam tłumaczył z angielskiego utwory Szekspira i Byrona. Pisał muzykę do wierszy współczesnych sobie romantycznych poetów, dając początek nowemu gatunkowi solowej ballady romantycznej. Skomponował muzykę m.inn. do utworów Adama Mickiewicza, które na język niemiecki przełożył Carl von Blankensee. Tom tych kompozycji pt. Die Polnische Balladen został opublikowany w 1837 roku i zawierał m.in.: „Der junge Herr und das Maedchen” (Panicz i dziewczyna), ”Der Woywode” (Czaty), „Die drei Budrisse” (Trzech Budrysów), „Das Swiesmaedchen” (Świtezianka), „Die Schlesselblueme” (Pierwiosnek), „Frau Twardowska” (Pani Twardowska), „Wilija und das Maedchen”(Wilija, naszych strumieni rodzica).

W jego dorobku znajduje się też muzyczna wersja ballady „Erlkoenig”(Król Elfów) Goethego, która zdaniem znawców, dorównuje jakością znacznie popularniejszej kompozycji Schuberta.

Choć współczesnym znany był głównie z ballad, Carl Loewe napisał też 17 oratoriów i 6 oper, a także liczne kompozycje instrumentalne, w tym dwie symfonie. Tylko jedna jego opera doczekała się wystawienia w 1834 roku w Berlinie, jednak wykonanie „Die drei Wuensche” przeszło bez większego echa.

Znaczną popularność jaką uzyskał w połowie XIX wieku sprawiła, że jako śpiewak (baryton) udał się na tournée po Europie. Występował m.in. w Anglii, Francji, Norwegii i Szwecji.. Po powrocie do Niemiec w 1866 r. przeniósł się Kilonii. Trzy lata póżniej zmarł 20 kwietnia 1869 r na zawał serca. Tam też został pochowany. Grób kompozytora w Kilonii nie zachował się i odkryta w Szczecinie urna z prochami serca artysty będzie jedynym w swoim rodzaju miejscem pamięci po nim.

Pamiątki Loewego w Szczecinie

Do 1945 roku pomnik Carla Loewe stał na placu przed kościołem farnym św. Jakuba, na którym obecnie znajduje się figura Matki Bożej. W kościele jest pamiątkowa tablica poświęcona temu wybitnemu artyście.

Ponowne umieszczenie urny z prochami serca Carla Lewego w szczecińskiej katedrze św. Jakuba będzie miało bardzo uroczystą oprawę. Nabożeństwu będzie przewodniczył abp Andrzej Dzięga. Ma ono mieć wymiar ekumeniczny i jak zapowiada ks. Krzystek, będzie połączone z koncertem utworów Loewego. Termin tej uroczystości na razie nie jest znany.

Zbigniew Plesner

red. odp. Bartosz Dudek