30 lat po przełomie. Niezwykły projekt teatralny
22 października 2019
W przygotowywanym od wiosny projekcie „30.Po 89” uczestniczyło 18 uczniów i studentów – po sześciu z każdego kraju. W ramach przygotowań międzynarodowa grupa odwiedziła każdy z uwzględnionych krajów, rozmawiając na miejscu zarówno z politykami, którzy działali w czasie demokratycznych przemian, jak i przedstawicielami pokolenia rodziców młodych aktorów.
– To nie są profesjonalni aktorzy, lecz amatorzy, uczniowie i studenci. Najmłodszy uczestnik ma 16 lat. Wyboru dokonują nasi partnerzy w Polsce i Rosji – powiedziała Deutsche Welle szefowa młodzieżowej sekcji Deutsches Theater, Birgit Lengers. W Polsce uczestnicy projektu spotkali się z byłym prezydentem Aleksandrem Kwaśniewskim, działaczką Solidarności Grażyną Staniszewską oraz małżeństwem opozycjonistów Ludwiką i Henrykiem Wójcami.
Każda z narodowych grup prezentowała najbardziej dramatyczne dla ich kraju wydarzenia związane z demokratycznymi przemianami lat 1989/1990. Wystąpienia poprzedzane były krótkim przedstawieniem faktów historycznych, co miało ułatwić widzom właściwe odczytanie epizodów pokazywanych na scenie.
Polska - krew i przemoc i trudne nazwiska
– Polska historia to dużo krwi i przemocy oraz nazwiska niemożliwe do wymówienia – zapowiedział aktor poświęconą Polsce część spektaklu. Przedstawiając podstawowe fakty z powojennej historii, wymienił protesty na polskim Wybrzeżu w 1970 roku, powstanie Solidarności 10 lat później, rolę Lecha Wałęsy, stan wojenny i demokratyczną transformację od roku 1989.
"Co się państwo kojarzy z Polską" - pytali aktorzy widzów. "Związek zawodowy Solidarność, Wałęsa" - padały odpowiedzi.
W artystycznej części spektaklu opowiedziano historię dziennikarki telewizyjnej zwolnionej z pracy po wprowadzeniu stanu wojennego, co wiązało się z przejęciem całkowitej kontroli nad mediami przez partię i wojsko. Wydarzeniom na scenie towarzyszyły songi – „Mury” Jacka Kaczmarskiego i „Psalm stojących w kolejce” – Krystyny Prońko.
Dla Rosjan traumatycznym doświadczeniem był rozpad struktur państwowych wskutek pierestrojki, skokowy wzrost przestępczości, galopujące ceny i spadek wartości pieniądza prowadzący do pauperyzacji większości mieszkańców Rosji i bogacenia się nielicznych grup. Dla Niemców cezurę stanowił upadek muru i zjednoczenie kraju.
„30.Po 89” to trzeci międzynarodowy projekt przygotowany przez Deutsches Theater wspólne z Polską i Rosją. W 2015 roku młodzi aktorzy-amatorzy zajmowali się odmiennym spojrzeniem na wojnę i polityką historyczną. Dwa lata temu spektakl, związany z jubileuszem Marcina Lutra, poświęcony był odwadze cywilnej jednostki. Oba spektakle pokazywane były także w Polsce i Rosji.
– Ze spektaklem o transformacji jedziemy wkrótce do Krasnojarska. Chcielibyśmy pokazać go także w Polsce, ale na razie nie mamy na to pieniędzy – mówi Lengers. Zarówno niedzielna premiera, jak i oba poniedziałkowe spektakle były całkowicie wyprzedane