Niemcy o Polakach: stereotypowo i obojętnie
26 czerwca 2013
Autorzy badań – Instytut Spraw Publicznych (ISP) w Warszawie i Fundacja im. Bertelsmanna w Berlinie – podkreślają, że po raz pierwszy obraz Polaków na wschodzie wypada zdecydowanie lepiej, niż w starych landach Niemiec. – Najwyraźniej wynika to z faktu, że Niemcy z pogranicza są dużo częściej w Polsce i mają bardziej zróżnicowane doświadczenia, niż ci mieszkający z dala od granicy, twierdzi Cornelius Ochmann z Fundacji Bertelsmanna. Agnieszka Łada z ISP w Warszawie zauważa, że we wschodnich landach Polacy cieszą się większą sympatią niż na przykład Amerykanie.
Biorąc pod uwagę całe Niemcy w rankingu sympatii Polacy zdecydowanie ustępują Amerykanom, Brytyjczykom, Francuzom, Holendrom czy Grekom. Polaków uważa za sympatycznych 28 procent Niemców – ten poziom sympatii utrzymuje się niemal niezmiennie od początku prowadzenia badań w 2000 r. Dużo bardziej niepokojący jest dla Agnieszki Łady jednak fakt, że, podczas gdy w poprzednich latach Niemcy deklarowali wobec Polaków bardziej wyraziste nastawienie, obecnie widoczny jest "trend do obojętności". – To jest dowód na pewnego rodzaju normalizację, ale to trochę niepokoi – dodaje współautorka projektu.
Kolega owszem, zięć niekoniecznie
Zadziwiające jest również, że w porównaniu z wynikami z roku 2008 mniej Niemców niż poprzednio, skłonnych jest zaakceptować Polaka jako kolegę w pracy, sąsiada czy szefa. Autorzy badań uważają, że wynika to z faktu, że przed otwarciem rynku pracy Polacy nie byli postrzegani jako bezpośrednia konkurencja na te same stanowiska w pracy, podczas gdyż dziś taki scenariusz jest bardziej prawdopodobny. Takie wytłumaczenie nie wydaje się jednak do końca przekonywać, gdyż również akceptacja wobec Polki/Polaka w roli przyjaciela czy synowej/zięcia zdecydowanie spadła. Jeszcze w 2008 roku 57 procent Niemców odpowiedziało pozytywnie na pytanie o akceptację polskich członków rodziny, a w roku 2013 tylko niecała połowa (49 proc.).
Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!
Te same badania prowadzone są równolegle w odniesieniu do Rosjan. Wyniki pokazują, że Polacy pod każdym względem wydają się być Niemcom bliżsi. Tylko 33 procent zapytanych gotowych jest do akceptacji Rosjan w rodzinie, 41 procent w charakterze przyjaciół, a 65 procent jako kolegów w pracy.
Polacy i Rosjanie - złodzieje i pijacy?
Ciekawie prezentują się również wyniki ankiety, gdy Niemcy pytani są o cechy, jakie spontanicznie kojarzą z Polakami i Rosjanami. Tylko dwa procent podało, że spontanicznie nasuwają im się "osobiste kontakty" z Polakami. Dla sześciu procent Polska kojarzy się z historią, dla 20 procent z turystyką i kulturą, a aż 40 procent wymieniła sytuacje "z dnia powszedniego". Najczęściej wymienianymi skojarzeniami były kradzieże (7 proc.), kradzieże samochodów (5 proc.), tanie zakupy (4 proc.)
Aż 18 procent ankietowanych podało spontanicznie zdecydowanie negatywne hasła. Najgorsze opinie ma tradycyjnie młodzież do 24. roku życia. – To pokazuje, że obraz Polski, jaki niemieckie dzieci wynoszą z domu i ze szkoły, nie jest najlepszy – przekonuje Agnieszka Łada.
Ankietowani pytani o cechy charakteru kojarzone z Polakami najczęściej wymieniali uprzejmość, gościnność i towarzyskość. Jeżeli chodzi o Rosjan przeważała uprzejmość, głośność i gotowość do pomocy. Jeżeli chodzi o wszystkie cechy kojarzone z Rosjanami to najczęściej wymieniano takie hasła jak: wódka i picie alkoholu (16 proc.), Putin (5 proc.) i korupcja (4 proc.). – Nie powinno to dziwić, skoro rosyjskie alkohole są jedynym masowo reklamowanym rosyjskim produktem – podsumował Cornelius Ochmann z Fundacji Bertelsmanna.
Częste kontakty - dobre opinie
Pozytywnie wypada natomiast ocena relacji politycznych i społecznych między Niemcami a Polską. Aż 70 procent Niemców jest przekonanych, że te relacje są dobre lub bardzo dobre. W przypadku Rosji twierdzi tak tylko połowa ankietowanych. Poza tym prawie 60 procent ankietowanych opowiada się za polityką współpracy i kompromisów wobec Polski, co wobec Rosji deklaruje tylko 48 procent. 30 proc. Niemców jest zdania, że Berlin powinien wobec Moskwy postawić na obronę własnych interesów.
Z ostatnich badań opinii publicznej wynika, że im częstsze są kontakty osobiste Niemców z danym krajem, tym lepsza jest opinia o nim. – To pokazuje, że konieczne jest pogłębienie wzajemnych kontaktów osobistych, zwłaszcza wśród młodzieży – skomentował poseł do Bundestagu Dietmar Nietan, który w klubie poselskim socjaldemokratów odpowiada za kontakty z Polską.
Badania przeprowadzono po raz pierwszy w 2000, a po raz drugi w 2008 roku. Za każdym razem przeprowadza je na zlecenie warszawskiego ISP oraz berlińskiej Fundacji Bertelsmanna zakład badań opinii społecznych Emnid. Wynikiostatnich badań pochodzą z marca 2013 roku.
Róża Romaniec
Red. odp. Bartosz Dudek