Most szpiegów
11 lutego 2012
„Most Glienicke należy do najpiękniejszych punktów widokowych na świecie”, powiedział niemiecki podróżnik Aleksander von Humbolt.Ten zabytkowy obiekt, łączący dzisiaj stołeczny Berlin ze stolicą Brandenburgii znalazł się w 1990 roku na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.
A zdobył sobie sławę na całym świecie akurat dzięki ludziom, którzy, jak "diabeł święconej wody" unikali jawności – dzięki agentom, których wymieniali między sobą CIA i KGB.
10 luty 1962 roku był bardzo mroźny.Tego dnia o godzinie 8:52 na moście Gliniecke doszło do pierwszej wymiany radzieckiego agenta płk. Rudolfa Abela na amerykańskiego pilota Gary Powersa zestrzelonego dwa lata wcześniej w czasie lotu zwiadowczego samolotem szpiegowskim typu U2 w przestrzeni powietrznej ZSRR. Po przekroczeniu przez agentów białej linii przebiegającej przez środek mostu, symbolizującej polityczny podział Europy, wymiana była sfinalizowana. Dla prezydenta Johna J. Kennedy’ego wydarzenie to było początkiem politycznej odwilży. „Ta wymiana jest sygnałem, że słabnie napięcie na świecie”, powiedział. Lecz nikt z dziennikarzy nie opisał tego wydarzenia. Na zdjęciu uwieczniono jedynie moment przed wymianą agentów.
Trzy spektakularne wymiany szpiegów
Druga wymiana agentów wywiadu odbyła się dopiero dwadzieścia trzy lata później, w 1985 roku.Wśród nich miało być dwóch Polaków, lecz przez most przeszedł tylko jeden. Szermierz Jerzy Pawłowski agent CIA, który przekazywał Amerykanom informacje ze środowiska sportowego oraz kręgów politycznych i wojskowych zrezygnował z wyjazdu do USA i pozostał w Polsce.
Przez białą linię na środku mostu Glienicke przeszedł tylko Marian Zacharski oficer polskiego wywiadu, który zdobył w USA cenne informacje na temat amerykańskich technologii zbrojeniowych. Warszawa następnie sprzedawała je potem Moskwie.
Zacharski często wraca w to miejsce. Dobrze pamięta most i wymianę wywiadowców. Wtedy jego radość i nadzieję na powrót do Polski zakłócały wątpliwości. Złapany na gorącym uczynku w USA otrzymał wyrok dożywocia. Dopiero po czterech latach trudnych negocjacji dyplomatycznych udało się go wydostać. Pierwotnie miał być wymieniony na Pawłowskiego.
Zaledwie rok później w lutym 1986 roku przeprowadzono ostatnią, trzecią wymianę agentów na moście Glienicke. W tym gronie znajdował się m.in. Natan Sharansky, obrońca praw człowieka, który pracował jako tłumacz dla Andrieja Sacharowa. Oskarżony o zdradę i szpiegostwo, dzięki interwencji zachodnich dyplomatów został wymieniony na sowieckiego szpiega.
10 listopada 1989 roku most łączący Berlin z Poczdamem otwarto dla ruchu osobowego. W tym dniu runął Mur Berliński. Biała linia, która dawniej symbolizowała przebieg podziału politycznego Europy, dzisiaj wygląda jak zwyczajna linia na jezdni.
Dpa/DW/Barbara Cöllen
Red.odp.:Alexandra Jarecka