Komu szkodzi telewizja? Zaskakujące wyniki badań

Zbyt długie oglądanie telewizji ma szkodliwy wpływ na pamięć starszych ludzi. Jeżeli osoby w wieku powyżej 50 lat oglądają telewizję przez dłużej niż 3,5 godz. dziennie, muszą liczyć się z tym, że będzie pogarszać się ich pamięć. Szczególnie umiejętność przypominania sobie słów, tzw. pamięć werbalna, pogarsza się przy zbyt długim oglądaniu telewizji. Naukowcy nie potrafią jeszcze jednoznacznie wytłumaczyć, z czego to wynika.

Zjawiskiem tym zajęli się brytyjscy naukowcy i wyniki swoich badań przedstawili w fachowym czasopiśmie „Scientific Reports”.

Długofalowe badania

Jakie oddziaływanie telewizja ma na kognitywne zdolności, zbadano dokładniej w przypadku dzieci – podkreślają autorzy aktualnych badań Daisy Fancourt i Andrew Steptoe z University College London przedstawiając wyniki swojej pracy badawczej. Zaznaczają, że dużo rzadziej bada się umiejętności kognitywne ludzi starszych, a nieliczne badania prowadzone do tej pory, prowadziły czasami do sprzecznych wniosków.

 

Brytyjscy naukowcy poddali długofalowym badaniom 3662 dorosłych w wieku powyżej 50 lat. W latach 2008 i 2009 uczestnicy badań podali, jak długo codziennie oglądają telewizję. Poza tym poddali się szeregowi testów. W teście pamięci werbalnej musieli zapamiętać np. 10 przeczytanych im wyrazów i odtworzyć je w testach przeprowadzonych tuż potem albo po krótkiej przerwie. W latach 2014 i 2015 testy te powtórzono.

Uczestnicy badania, którzy siedzieli przed telewizorem dłużej niż 3,5 godz. dziennie, po sześciu latach wykazywali znacznie gorszą sprawność umysłową. W teście pamięci mieli gorsze wyniki niż uczestnicy, którzy spędzali mniej czasu przed telewizorem. Jak zaznaczają badacze, czynniki demograficzne, takie jak wiek, płeć czy sytuacja rodzinny mają co prawda wpływ na to, jak często czy długo ludzie oglądają program telewizyjny, jednak nie podważają zasadniczego związku między czasem spędzonym przed telewizorem a obniżającą się sprawnością umysłową.

Naukowcy twierdzą, że korelacji tej nie wyjaśnia także fakt, że oglądanie telewizji jest czynnością siedzącą. Długie siedzenie uważa się bowiem za czynnik ryzyka obniżania się sprawności umysłowej.

Sztuka sposobem na demencję - eksperyment Instytutu Sztuki Städel

Trzy hipotetyczne przyczyny

Według badaczy zaobserwowane zjawisko można tłumaczyć w różny sposób.

Jedna z interpretacji: w czasie oglądania telewizji do mózgu bez przerwy docierają bodźce. Mózg jest ciągle aktywny, ale jednocześnie nie jest skoncentrowany, ponieważ od widza nie jest wymagana żadna aktywność umysłowa. Inaczej wygląda to przy grach komputerowych albo podczas nawigowania w Internecie. Takie czynności mogą mieć nawet pozytywny wpływ na sprawność umysłową.

Możliwe jest także, że sam program telewizyjny powoduje stres, który szkodzi mózgowi. Analiza brytyjskich seriali telewizyjnych wykazała, że w ciągu godziny na ekranie pojawiają się tam od 2,1 do 11,5 raza sceny o treściach przemocowych.

Trzeci wniosek przedstawiony przez naukowców to stwierdzenie, że oglądanie telewizji szkodzi ludziom, ponieważ odwraca ich od innych, pobudzających umysł czynności, jak np. czytania.

Który z tych powodów rzeczywiście odpowiedzialny jest za obniżenie sprawności umysłowej na skutek długiego oglądania telewizji, musi zostać sprawdzony w dalszych badaniach. Otwartą kwestią jest także, jak treści programów wpływają na sprawność umysłową i czy nie należałoby oglądania telewizji traktować jako czynnika ryzyka w rozwoju demencji.

dpa/ma