Europejskie mniejszości narodowe zatroskane sytuacją Tatarów krymskich

W centrum uwagi kongresu europejskich mniejszości narodowych (8.-11.05) w Harrislee blisko Flensburga znajduje się Ukraina. Tam żyje ponad 20 narodowych grup mniejszościowych – najwięcej ze porównaniu z innymi krajami w Europie. W konflikcie o Krym i wschodnie obszary Ukrainy stało się widoczne, jak szybko pokojowego współżycie może przerodzić się w nienawiść i przemoc. Na ten temat miał właściwie mówić na kongresie legendarny przywódca tatarów krymskich Mustafa Dżemilew, który niedawno został pierwszym laureatem polskiej Nagrody Solidarności (będzie wręczona 3 czerwca na Zamku Królewskim w Warszawie - DW). Jednakże eskalacja konfliktu na Krymie zmusiła go do wyjazdu na rozmowy do Wiednia i do USA. Dżemilewa reprezentuje na kongresie Ahmet Oezay. Osobisty doradca Dżemilewa, powiedział w rozmowie z Deutsche Welle, że sytuacja Tatarów krymskich bardzo się pogorszyła, od kiedy Rosja przejęła kontrolę nad Krymem. Przedstawiciele tej grupy etnicznej nie są na przykład wpuszczani na Krym albo po powrocie z zagranicy są represjonowani.

Berlin wyraził „zaniepokojenie”

Także Dżemilew otrzymał od Rosjan zakaz wjazdu na Krym. Ahmet Oezay opowiada w rozmowie z Deutsche Welle, że przywódcy Tatarów krymskich „bez podstaw prawnych, bez wyroku odebrano w wieku 70 lat prawo powrotu do domu”. W ub. piątek (9.05) Steffen Seibert, rzecznik rządu Angeli Merkel powiedział w Berlinie: „Zaniepokojeni jesteśmy tym, że przywódca Tatarów krymskich, panu Dżemilewowi kilkakrotnie odmówiono prawa wjazdu na Krym”.

Ahmet Oezay wskazał też na to, że Krym pod barwami ukraińskimi był miejscem pokojowego współżycia różnych grup etnicznych, które cieszyły się daleko idącą autonomię.

Ponad 300 etnicznych grup w Europie

Na Europejskim Kongresie Mniejszości w Harrislee spotkało się 200 przedstawicieli mniejszości narodowych o autochtonicznym charakterze z 30 krajów, aby z zaproszonymi gośćmi m.in. ze świata polityki dyskutować o przyszłości wspólnot etnicznych w jednoczącej się Europie. Autochtoni, to mniejszości tradycyjnie od wieków zamieszkujące pewne tereny. Mogą być to też grupy etniczne, które nie mają własnego państwa, bo np. utraciły je na skutek przesunięcia granic. Przykład: niemieckojęzyczni Belgowie.

Mniejszość mniejszości nie równa

Rozróżnienie między mniejszościami narodowymi o autochtonicznym charakterze a imigrantami, którzy tworzą w różnych krajach spore wspólnoty narodowe jest istotne w przekonaniu organizatorów kongresu w Harrislee, Federacyjnej Unii Narodowości Europejskich (FUEN). – Oczywiście, że grupy narodowe migrantów muszą mieć możliwość pielęgnowania swego języka i kultury, ale między nami są różnice, co nie znaczy, że powinniśmy konkurować ze sobą. My mamy po prostu inne potrzeby – wyjaśnia Jan Diedrichsen z duńskiej grupy mniejszości narodowej w Niemczech i kierownik sekretariatu FUEN. Niemiecko-duńskie pogranicze należy do sztandarowych przykładów pokojowego i pełnego respektu współżycia narodów w Europie.

Krytyka opieszałości Unii Europejskiej

Na kongresie w Harrislee dyskutowano nie tylko o Ukrainie. Wymieniano się także doświadczeniami z działalności na rzecz mniejszości o charakterze politycznym. – Uważamy, że Unia Europejska nie wypełnia swoich zobowiązań, jeśli chodzi o różnorodność językową i mniejszości narodowe – oświadczył Didrichsen. - Dlatego przygotowaliśmy konkretne propozycje dla Unii Europejskiej do podjęcia działań w różnych obszarach prawa. W opinii Diedrichsena, ochrona mniejszości i przyszłość Europy to sprawy silnie ze sobą powiązane. Tam, gdzie prawa grup etnicznych będą deptane, tam będą wybuchały konflikty. Diedrichsen przytacza pozytywny przykład Tyrolu. Tam zachowana jest integralność terytorialna Włoch, lecz Tyrolczycy władający niemieckim i ladyńskim cieszą się daleko idącą autonomią.

Beate Hinrichs / Barbara Cöllen

Red. odp.: Małgorzata Matzke