Berlin neutralny klimatycznie w 2030? Mieszkańcy zdecydują
26 marca 2023
Mieszkańcy Berlina zdecydują dzisiaj (26.03.2023) w referendum o neutralności klimatycznej stolicy Niemiec. Uprawnionych do głosowania jest ok. 2,4 mln osób. Sojusz o nazwie „Klimaneustart” („Nowy start w sprawie klimatu”) chce, aby Berlin był neutralny klimatycznie do 2030 roku, a nie jak wcześniej planowano – do 2045 roku.
W tym celu ma zostać znowelizowana ustawa o transformacji energetycznej kraju związkowego Berlin. Aby to osiągnąć, większość wyborców (i przynajmniej jedna czwarta uprawnionych do głosowania) musi zagłosować na „tak”. Potrzebnych jest zatem około 608 tys. głosów. Jeśli tyle osób poprze inicjatywę, ustawa zostanie uznana za uchwaloną i wejdzie w życie.
Podpisało ponad ćwierć miliona osób
Sojusz doprowadził do zwołania referendum poprzez zbieranie przez cztery miesiące podpisów. Około 260 tys. osób podpisało się pod tymi planami. Zwolennicy referendum zebrali się w sobotę, 25 marca, na manifestacji pod Bramą Brandenburską.
Neutralność klimatyczna oznacza, że nie emituje się żadnych gazów cieplarnianych poza tymi, które są pochłaniane przez naturę. Aby to osiągnąć, szkodliwe dla klimatu emisje z samochodów spalinowych, samolotów, systemów grzewczych, elektrowni lub zakładów przemysłowych musiałyby zostać ograniczone o około 95 procent w stosunku do poziomu z 1990 roku.
Bez paliw kopalnych
Odpowiedź na pytanie, jak dokładnie ma to zostać osiągnięte w Berlinie do 2030 roku, inicjatywa świadomie pozostawia politykom. Główne punkty są znane: energooszczędna modernizacja budynków, wytwarzanie energii i ciepła bez użycia paliw kopalnych, rozbudowa transportu publicznego oraz zeroemisyjnych samochodów, szczególnie tych z napędem elektrycznym. Wymagałoby to w samym Berlinie inwestycji w wysokości nawet kilkuset miliardów euro.
Ogólnie Niemcy chcą się stać neutralne klimatycznie do 2045 roku. UE chce osiągnąć ten cel do 2050 roku. W związku z tym panuje duży sceptycyzm, czy Berlin może osiągnąć cele klimatyczne do 2030 roku.
Szybciej niż UE i całe Niemcy
Inicjatorzy referendum i ich zwolennicy w organizacjach ekologicznych, stowarzyszeniu lokatorów, inicjatywach kulturalnych, ale ostatnio także wśród Zielonych i partii Lewica twierdzą, że Berlin może być neutralny klimatycznie do 2030 roku. Senat Berlina, w którym rządzi koalicja SPD, Zielonych i partii Lewica, oświadczył jednak, że jest to nierealne.
Berlin, który ma jedną z najambitniejszych ustaw o ochronie klimatu w Niemczech należy do „pionierów polityki klimatycznej”. Stolica Niemiec nie może się jednak uwolnić od ogólnoniemieckich i europejskich celów w zakresie ochrony klimatu, tak aby stać się neutralną klimatycznie 15 lub 20 lat wcześniej.
Mało realistyczne
Również Izba Przemysłowo-Handlowa oświadczyła, że przyspieszenie neutralności klimatycznej w Berlinie jest w obecnych warunkach nierealistyczne. Podobnie oceniają to różni naukowcy zajmujący się klimatem i środowiskiem.
Kanclerz Niemiec jest sceptycznie nastawiony do celów ujętych w referendum. – Jestem głęboko przekonany, że to, co rząd Niemiec postawił sobie za cel, jest właściwą drogą, a mianowicie zapewnienie, że zmodernizujemy nasz kraj pod względem technologicznym – powiedział w przeddzień referendum. – Nie pomogą w tym fikcyjne daty, których nie sposób dotrzymać – dodał Olaf Scholz.
W przypadku pomyślnego wyniku głosowania w niedzielnym referendum Berlin nie byłby osamotniony z zaostrzonym celem klimatycznym. Według stowarzyszenia German Zero około 70 miast w Niemczech dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2035 roku.
Na poziomie europejskim Komisja Europejska wspiera 100 gmin, które chcą uczestniczyć w „misji UE na rzecz miast neutralnych klimatycznie i inteligentnych” do 2030 roku.
Referenda zakończone sukcesem
Referendum w Berlinie odbywa się zaledwie sześć tygodni po powtórzeniu wyborów do berlińskiej Izby Deputowanych i zbiega się w czasie z negocjacjami koalicyjnymi między CDU i SPD. Obie partie chcą utworzyć nowy rząd kraju związkowego Berlin i zapowiedziały już, że zamierzają wydać w najbliższych latach co najmniej pięć miliardów euro na większą ochronę klimatu w mieście.
W Berlinie odbyło się do tej pory siedem referendów, nie zawsze opartych na konkretnych projektach ustaw – jak w obecnym referendum.
W 2021 roku referendum dotyczyło wywłaszczenia dużych korporacji mieszkaniowych, a w 2017 roku – dalszego funkcjonowania portu lotniczego Tegel. Trzy lata wcześniej berlińczycy głosowali z kolei w sprawie zachowania lotniska Tempelhof. Te trzy referenda zakończyły się sukcesem, ale lotnisko Tegel i tak zostało zamknięte.
(DPA/dom)