Емпајер Стејт Билдинг полни 90 години

За туристите во Њујорк посетата на овој облакодер е обврска. Пред пандемијата на корона по околу 4 милиони луѓе годишно ја посетуваа Емпајер Стејт Билдинг. Од платформата на 86. кат, кога временските услови се добри, може да се видат пет американски држави. Зградата беше свечено отворена на 1 мај 1931 година, среде светска економска криза.

Во доцните 1920-ти градежните лавови се натпреваруваа кој ќе направи највисока зграда во Њујорк. Вистинска борба се водеше помеѓу Арт-Деко бисерот Емпајер Стејт Билдинг и Крајслер Билдинг. Кога Волтер Крајслер дознал дека Емпајер Стејт Билдинг ќе биде висока 304,8 метри, тој на својот објект му доставил и врв. Емпајер Стејт Билдинг, пак, „одговорила“ со антена.

Градежните работи на првата зграда во светот која требаше да има 102 ката започнаа на 17 март 1930 година. Изградбата на Емпајер Стејт Билдинг, благодарение на челичниот скелет, важеше за чудо на модерното инженерство. Градежните работници, кои работеа на опасна височина, секоја недела завршуваа по четири ката. Зградата беше отворена 14 месеци по почетокот на изградбата - на 1 мај 1031 година.

До 1932 година посетителите плаќаа по 10 центи за со телескоп да фрлат поглед врз Њујорк од птичја перспектива. За шест месеци беа собрани повеќе од 3000 долари. Денес еден билет за платформата на 82. кат чини 42 долари (34 евра) за возрасни. Посета на 102. кат, пак, чини дури 62 евра.

Со височина од 443 метри, вклучително антената, Емпајер Стејт Билдинг до изградбата на Светскиот трговски центар во 1972 година беше највисокиот облакодер во светот. Денес е деветта по височина зграда во САД и 49 -та зграда по височина во светот. Сепак, елегантниот објект, изграден по нацрт на архитектот Вилијам Ф. Ламб, се смета за икона во историјата на архитектурата.

Зградата е величествен примерок на Арт-Деко архитектурата. Нејзината фасада беше показател за цел еден стил на фасади. Во внатрешноста има многу скапоцени детали, како оваа слика во холот на Петтата авенија. Емпајер Стејт Билдинг беше прогласена за национална знаменитост во САД во 1986 година.

Емпајер Стејт Билдинг како симбол на Њујорк е присутна во многу филмови. Во филмот „Бессони во Сиетл“ (1993) служеше како место за љубовна врска. Сепак, својот најпознат филмски настап зградата го имаше во 1933 година, во филмот „Кинг Конг“, во кој огромниот мајмун на врвот од зградата се бори против авиони.

Од 1976 година врвот на Емпајер Стејт Билдинг на празници и посебни настани свети во различни бои. На 19 јануари 2021 година зградата светеше црвено во знак на сеќавање на жртвите од пандемијата на Ковид-19.

Од 1978 година во Емпајер Стејт Билдинг се одржува веројатно најпознатата трка во згради во светот „Run-Up“. Додека посетителите можат за само една минута со лифт да се искачат на 86. кат од зградата, учесниците во трката мора да искачат пеш 1576 скалила. Рекордот го држи Австралиецот Пол Крејк со 9:33 минути. Германецот Томас Долд (на фотографијата) досега има победено сеудм пати.

Емпајер Стејт Билдинг е стигната „во години“ и мора да се освежува. За реновирање се дадени половина милијарда долари. По фоајето на 34. улица, во 2019 година, по санацијата, е повторно отворена и платформата и изложбените простории. Посетителите повторно можат да ја доживеат зградата онаква каква што беше во 1931 година.