Вратени на старото или приближно на старото ниво, во дел со мало зголемување. Вака накусо изгледа статистичкиот биланс за платите во С. Македонија на истекот од кризната 2020 година во која ударот од пандемијата е драматичен. Месечниот просек достигна 27815 денари во нето, односно 41654 денари во бруто износ. Ова е зголемување од дури 8.4% во однос на истиот период минатата година.
Статистички платата е порасната, но анализата по сектори и по работни места покажува дека само помал број дејности има повисока плата во споредба со истиот период лани, односно пред стартот на пандемијата. Главно во делот на здравството, социјалната заштита, преработувачката индустрија.
„Платата не ми мрднала“
Паралелно со просечната плата растат и трошоците на живот иако со поспоро темпо. Индексот на трошоците на животот во ноември 2020 година, во однос на ноември 2019 година, бележи зголемување од 2.2 %, а индексот на цените на мало бележи зголемување од 1.8 %. Статистичкото зголемување е факт, но дилемите се колку тоа и реално се чувствува во секојдневието. Граѓаните се жалат дека живеачката е скапа, а примањата се никакви:
„Се е скапо, а платата не ми мрднала веќе десет години. Работам во приватна фирма и што да ви кажам, едвај го поминувам месецот. Сега и со кризава е лошо. Добро е што барем колку толку редовно земам плата. Инаку генерално е лошо“, коментира Горан Д. Вработен во приватна фирма во Скопје.
Повеќе:
-Северна Македонија има најевтина храна и пијалоци во Европа
-Аплаузи за буџетот, свирежи за опозицијата- касата за 2021 тежи 4 милијарди евра
-Антикризната помош е навремена, но колку и доволна?
Колку е се` уште низок стандардот на граѓаните покажуваат и податоците за основната месечна потрошувачка кошничка која ја мери Сојузот на синдикати. Последната објавена за ноември чини 33742 денари, што е речиси 20% повеќе од просечната плата што се зема на ниво на држава.
А што вели синдикалната кошничка?. Најголем дел или најскапи ставки во оне се оние за потребите за исхрана и пијалоци, односно за домување. За секојдневните гастрономски потреби месечниот минимум кој го пресметале синдикалците изнесува 14 илјади денари. Потребите за еден месец за домување чинат 10800 денари, за хигиена 2375, за превоз 2464 денари или 2161 денар за облека и обувки. Остатокот од нешто помалку од две илјади денари е предвиден за култура и одржување на здравје. И толку. Колку и што тоа и реално може да му донесе на едно семејство не е тешко да се пресмета.
Без антикризните мерки, состојбата ќе беше уште полоша
Сепак она што е добро во лошото е што среде криза предизвикана од пандемијата платите колку толку во некои сегменти растат, или барем се одржуваат на одредено ниво без посериозни намалувања. Настрана фактот што дури 40.000 вработени се пријавени дека се без работа од стартот на кризата. Економијата е во рецесија, но реално, без антикризните мерки и поддршката пред се во делот на платите за стопанството, состојбата ќе беше уште полоша.
„Доколку не се делуваше брзо преку јавната потрошувачка, економскиот пад за првите три квартала ќе беше за 1,2 процентни поени поголем, односно наместо 5,9% за првите три квартала, ќе беше околу 7,1%. Фокусот во економијата во наредниот период ќе биде пред се заyдравување, но и поставување на основи за забрзан и одржлив раст", посочи министерот за финансии Фатмир Бесими на конференцијата „Социо-економско влијание на Ковид-19 во Северна Македонија - научени лекции и препораки за успешна и одржлива обнова“ во организација на УНДП и Фајненс Тинк.
-
Како коронавирусот го промени животот
Ставете маска
И покрај тоа што македонските здравствени власти постојано предупредуваат дека носењето маска е важно за превенција од пандемијата на коронавирус, дел од луѓето сѐ уште се противат на носење маски. За неносење маски казната за граѓаните е 20 евра, за правните лица – 2000 евра. Затоа влезовите на продавниците од почетокот на пандемијата се „украсени“ и со вакви предупредувања.
-
Како коронавирусот го промени животот
Рестрикции и на отворено
Во С. Македонија маски мора да се носат и на отворено, а забрането е и групирање на јавен простор на повеќе од 4 лица по 21 часот. Не се групирајте, е апел кој постојано се повторува од страна на надлежните. Резултатите се половични – покрај дисцплинираните, сѐ уште има луѓе кои се групираат и не преземаат превентивни мерки. Оваа празна клупа трпеливо чека на крај на пандемијата и рестрикциите.
-
Како коронавирусот го промени животот
Здравствена криза, економска криза
Угостителските објекти работат со ограничено работно време – само до 21 часот. Исклучок се оние со сервис за испорака. Празните ресторани и кафулиња ја отсликуваат новата реалност што ја создаде пандемијата на Ковид-19. Многу фирми, посебно малите, се плашат од пропаѓање. Ќе им бидат ли доволни средствата за помош од државата?
-
Како коронавирусот го промени животот
Каде се другарите?
Околу 90% од учениците следат онлајн-настава, а без проблеми се одвива и наставата со физичко присуство, тврди министерката за образование Мила Царовска. Пандемијата ја забрза дигитализацијата на образованието. Но, привремено го запре нормалниот детски живот. Како актуелното намалување на социјалните контакти влијае врз детскиот развој ќе биде веројатно предмет на многу истражувања во иднина.
-
Како коронавирусот го промени животот
Помала осаменост со домашно милениче
Домашните миленици, во време на затворање дома, можат да бидат добар чувар од психолошкиот стрес што со себе го носи пандемијата. Според студија на универзитетите Јорк и Линколн, 90% од испитаниците сметаат дека домашното милениче им помогнало во емоционалното справување со „локдаунот“, а дури 96% се уверени дека со помош на домашното милениче останале во добра физичка кондиција.
-
Како коронавирусот го промени животот
Сѐ за здравје
Од почетокот на пандемијата на Ковид-19, во пораст е побарувачката по витамини и сѐ што може да придонесе за зајакнување на имунитетот. Конзумирањето суплементи стана секојдневна рутина на многумина. Притоа, голем дел од она што го препорачуваат лекарите, не го покрива Здравствениот фонд, туку е приватен трошок. Лекувањето чини пари, превенцијата исто така. Но, сѐ за здравје!
Автор: Александра Најдовска, ЕМФ
Но како реално да стане состојбата подобра? Дел од упатените предупредуваат дека кризата треба да се искористи и како шанса за суштински промени во делот на политиките за инвестирање во секој сегмент. Предупредуваат дека е крајно време да се мотивираат и реализираат инвестиции кои реално ќе носат додадена вредност во економијата:
"Треба суштински да се разбре дека во било кој чекор, дали образование, дали во економија, мора да има економска динамика, без мултиплицирање на ефектите или без мултиплицирање на инвестициите кои ќе дадат навистина профитабилна димензија не можеме да имаме осетно зголемување на платите. Ни недостасуваат серизони суштински инвестиции кои ќе имаат ефект на додадена вредност. Без оглед дали тоа ќе бидат општинските услуги кои ќе ги подобрат перформансите на општините кои ќе ги направат да бидат поатрактивни и да можат да бидат пристојно место за живеење“, коментира Миле Бошков од Конфедерацијата на бизнис работодавачи.
Финансиска немоќ
Тоа што е криза според него не смее да биде оправдување за бавната реализација на проектите. Напротив вели тој, мора засилено да се работи, посебно во делот на реализацијата на капиталните проекти, но и креирање на нови иновативни бизнис решенија:
„Не може нашите капитални инвестиции да не создаваат вредност и да го забавуваат економскиот раст. Мора да имаме инвестиции кои ќе создаваат вредност. Не можеме само да чекаме на помош од државата, оти да криза е но таа е одлична и за да се размислува како може да се реструктираат бизнисите. Еве на пример електронската трговија доам ни се зголеми за 200 пати, а патем за 70% е намалена во делот што сме ја правеле порано за авионски карти или туризам во странство. Тоа е прилагодување, флксибилност и препознавање на потреба. Оти времето оди напре, младите немаат време и не сакаат да не чекаат, дури и немаат нерви да слушаат објаснувања", укажува Бошков.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Леб
Во просек, векна бел леб од 750 грама во Германија чини 0,85 евра (51 денар), а француски багет од 250 грама чини 0,60 центи (36 денари). Векна бел леб од 250 грама во Македонија чини 27 денари, а некаде достигнува и 39 денари.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Масло за јадење
Еден литар од најевтиното сончогледово масло за готвење во Германија чини околу 1 евро (60 денари). Во Македонија еден литар од најевтиното масло чини 65 денари.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Млеко
Еден литар кравјо трајно млеко со масленост од 3,2 проценти во Македонија може да се најде за најниски 38 денари, а просечната цена се движи околу 45 денари за литар. Во Германија, најевтиното млеко започнува од околу 0,55 центи (33 денари), а поскапото „Алпско“ млеко е околу 1 евро.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Кашкавал
Кашкавалот од типот Гауда и Едамер во Македонија чини од 350 до 370 денари за килограм. Во Германија, холандската Гауда ќе ве чини околу 5 евра за килограм (300 денари), а Ементалер околу 5,4 евра (330 денари).
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Сол и шеќер
Сол во Германија чини околу 1,38 евра за килограм (85 денари), во Македонија 28 денари. Килограм шеќер во Германија чини околу 0,69 центи (42 денари), а во Македонија најевтиниот кој го најдовме во супермаркет беше 38 денари за килограм.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Ориз и брашно
Домашен ориз од втора класа во Македонија за 900 грама чини 46 денари. Во Германија, ориз од прва класа чини од 0,80 центи (48 денари) за килограм.Најевтиното брашно од Тип 400 во Македонија може да се најде за околу 24 денари за килограм. Истото во Германија чини од 0,30 центи (18 денари) за килограм.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Јајца
Мала табла со шест јајца во Македонија чини околу 50 денари, а во Германија околу 1 евро (60 денари).
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Зеленчук
Доматите во Македонија чинат меѓу 80 и 120 денари за килограм, а во Германија - 2,50 евра (150 денари). Краставиците чинат 192 денари за килограм во Македонија, а во Германија 0,70 евра (42 денари) е едно парче кое вообичаено тежи меѓу 250 и 300 грама. Килограм пиперки во Германија ќе ве чини околу 2,50 евра (150 денари), а во Македонија 125 денари.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Овошје
Јаболката во Македонија се продаваат од 23 денари за килограм, па нагоре. Во Германија најевтините домашни јаболка не можете да ги најдете за помалку од 1 евро за килограм, а увозните достигнуваат и до 3 евра. Мандарини во Македонија чинат околу 45 денари за килограм, а во Германија 1,33 евра (80 денари) за килограм.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Пиво и алкохол
Просечната цена на пивото е нешто пониска во Македонија и тоа само за домашните марки. „Хајнекен“ од 0,33 литри во Македонија чини 55 денари. Во Германија нешто под 1 евро, доколку купите „сикспек“. Поеетиното виски од 0,75 литри како „Џони Вокер“, „Балантајн“ или „Џејмисон“ во Македонија чини околу 1.000 денари. Во Германија истото има просечна цена од 10 евра (600 денари).
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Вино
Цените на виното во Македонија се релативно високи во споредба со она што се нуди на европските пазари. Најевтиното сортно македонско вино започнува од 170 денари за шише, а поквалитетното се нуди во просек за 500 денари. За споредба, македонско вино флаширано во Германија во овдешните супермаркети чини 1,6 евра (100 денари). Врвните сорти во Германија можат да се купат за просечни 6-7 евра.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Шампони за коса и гел за туширање
Разликите се големи и во цените на шампоните за коса меѓу двете земји иако се работи за истиот маркет. Шампон „Пантен Про-В“ од 200 милилитри во Македонија чини 208 денари, а во Германија 1,45 евра или околу 90 денари. Гел за туширање од 250 мл на „Балеа“ во Македонија во просек чини околу 120 денари, а во Германија поголемо количество од 300 мл чини 0,55 евра или малку над 30 денари.
-
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Течен сапун и детергент
Течен сапун „Балеа“ во моментов се нуди на попуст во Македонија за 79 денари, а редовната цена му е 105 денари. Во Германија редовно се продава за 55 центи или за нешто повеќе од 30 денари, а на попуст и поевтино. Детергент „Персил“ за 20 перења во македонскиот ДМ чини 365 денари. Во германскиот ДМ истиот детергент по редовна цена се продава за 5,15 евра или околу 320 денари.
Автор: БГ
Колкава е финансиската моќ или немоќ на македонските граѓани покажа и последното рангирање на Еуростат кој ја смести државава речиси на дното во Европа во делот на сиромаштијата. С. Македонија е подобра по овој основ само од Албанија и Босна и Херцеговина. Мала утеха е што добар дел од цените на прехранбените производи и трошоците за живот се` уште се меѓу најевтините во Европа.