Развиен во Кина пред повеќе од илјада години, огнометот оттогаш стана составен дел од прославите ширум светот. Од новогодишните прослави, до Денот на независноста во САД и Дивали во Индија, многу настани станаа речиси незамисливи без светлечкиот спектакл - мини експлозии што го осветлуваат ноќното небо.
Но, како што расте свесноста за климатските и еколошките проблеми, фокусот сѐ повеќе се насочува кон штетноста на овие пиротехнички спектакли. Бидејќи ракетите и петардите се направени од штетни пластични и хемиски соединенија, огнометот не само што предизвикува загадување на почвата, туку може сериозно да влијае на квалитетот на воздухот што го дишеме.
Вистинското влијание на огнометот
Загриженоста за прекумерното загадување на воздухот за време на пандемијата на коронавирусот поттикна неколку индиски држави и главниот град Њу Делхи - кој е соочен со еден од најголемите проблеми со смог во светот - во ноември да го забранат традиционалниот огномет за годинешниот фестивал Дивали - познат како Фестивал на светлината. Тоа е најголемиот празник на индусите, џаинците и сиките, кој трае пет дена и завршува со голем огномет.
Многумина ѝ пркосеа на забраната. Така, на последниот ден од фестивалот, Индискиот индекс за квалитет на воздухот (АКИ) во главниот град регистрираше „сериозно“ високо ниво на ситни честички (ПМ2,5) од 481. Индексот инаку има максимална вредност од 500.
Повеќе:
-На огнометите во Германија црно им се пишува...
-Новогодишен огномет и петарди - за едни радост, за други проблем
-Новогодишна ноќ во барут и чад
Според Светската здравствена организација (СЗО), „честичките ПМ2,5 може да продрат низ белодробната бариера и да влезат во крвниот систем. Хроничната изложеност на ваквите честички го зголемува ризикот од кардиоваскуларни и респираторни заболувања, како и од рак на белите дробови“.
Најновиот извештај на Сојузната агенција за животна средина во Германија вели дека во земјата, над 2.000 тони такви честички се додаваат во атмосферата преку огнометите секоја година - од кои дури 75 проценти токму на 31 декември.
Огнометите го загадуваат не само воздухот
Јирген Реш, претседател на германската еколошка организација Дојче Умвелтхилфе (ДУХ), веќе подолго време спроведува кампања за заострување на законите за огномет. Иако постојат различни проценки за нивото на емисии на штетни гасови кои придонесуваат за ефектот на стаклена градина за време на новогодишните прослави во земјата, Реш тврди дека целиот проблем го надминува само прашањето за загадување на воздухот. „Во Германија имаме 10.000 тони пластика и опасен отпад предизвикани од новогодишниот огномет секоја година“, тврди тој.
Георг Алеф од Веко, водечки германски производител на ракети и петарди, посочува дека не постои такво нешто како климатски неутрален огномет. Но, тој вели дека современата технологија го променила нивното влијание врз животната средина - и дека неговата компанија работи на тоа да ги направи своите производи што е можно поприфатливи за животната средина.
„Кај согорувањето што се случува со огномет, како и со секое согорување, нешто се емитува во воздухот. И, нашите производи ги имаат тие ситни честички. Но, тука е и прашањето за употреба на тешки метали или тешки метални соединенија како олово, жива, хром и така натаму. Сите овие компоненти се користеа во минатиот век. Но, денес тоа е забрането “.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Монтреал
Облечете се топло, затоа што огнометот во пристаништето на Монтреал е големо уживање. Секако нема да се почувствувате осамени покрај 70 илјади луѓе кои секоја година уживаат во настанот секоја година. За да се загреете, можете да продолжите во некој од бројните клубови во канадската метропола.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Дубаи
Иако исламската Нова Година се слави дури на 20 август, во Дубаи ве очекува неверојатно уживање и во јануари. На плажа, во некој луксузен ризорт, или било каде во градот, загарантиран ви е добар поглед кон огнометите. Тоа е најголемото пиротехничко шоу во регионот, а се случува симултано на стотици локации во градот.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Рио де Жанеиро
Во Бразил за Нова година? Апсолутно! На Копакабана на полноќ е особено романтично: огнометите го осветлуваат морето, а луѓето фрлаат цвеќиња и палат свеќи. Забавите на плажите се во ритамот на самбата. Оние кои носат бела облека- како што прават Бразилците- ќе имаат среќа и мир целата година.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Берлин
Забавата станува класика за љубителите на новогодишните журки. Традиционално повеќе од еден милион луѓе се собираат пред Бранденбуршката порта на прославата. Долго откако ќе завршат огнометите забавата продолжува во безбројните клубови и дискотеки во градот.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Лондон
Традицијата не е за фрлање: Новата година започнува со звонот на Биг Бен, а потоа започнува огнометот на Темза. Оние кои сакаат најдобар поглед на спектаклот треба да се упатат кон Лондонското око, најголемото панорамско тркало во Европа. Но внимавајте, многу тешко се доаѓа до карти.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Прага
Огнометот кој се лансира од околните ридови ги осветлува златните кровови на чешкиот главен град. Адетот кај Чесите е да се пресече јаболко на половина- доколку семките формираат ѕвезда- годината ќе биде добра. Но доколку ви се прикаже крст, подобро пресечете уште едно јаболко.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Madrid
На Пуерта дел Сол, главниот плоштад во историскиот центар, секогаш има голема забава. Покрај пенливо вино, донесете си и грозје на забавата. Обичајот во Шпанија е да се јаде по едно зрно за секој удар на камбаната на полноќ. Паровите можат и меѓусебно да се хранат. Тоа носи среќа во новата година.
-
Каде да го гледате најубавиот огномет за Новогодишната ноќ?
Женева
Доколку се одлучите да си го проветрите паричникот малку повеќе, швајцарскиот град ви нуди прекрасен поглед на огнометот со чаша шампањ од некој брод на Женевското езеро. Опкружувањето е многу романтично затоа што бреговите се осветлени со уметнички инсталации.
Алеф тврди дека неговата компанија Веко отишла подалеку од многу други производители на ракети и петарди: на пример, во нивните ракети тестираат влакна што можат да се компостираат и користат огнометни батерии делумно изработени од растителни материјали. Тие се надеваат дека ќе можат да ги заменат пластичните капаци на ракетите со верзија направена од рециклирана хартија до следниот дочек на Нова Година.
Некои компании произведуваат и огномет базиран на нитрати, а не оној вообичаениот на база на јаглерод.
Георг Алеф вели дека напредокот е забавен од фактот дека биоразградливите материјали се поскапи од конвенционалните и сè уште не се широко достапни. А тука е прашањето за безбедноста, па може да поминат години пред да се одобри нов вид ракета.
„Не можеме да ја користиме секоја (еколошка) компонента, особено кога станува збор за безбедносни прашања. И, ако сакате да имате целосно нула емисии на штетни гасови и материи, единствениот начин е целосно да се откажете од огнометот “, вели Алеф.
Дронови и ласерски спектакли наместо огномет
Ваквата можност им е привлечна на екологистите како Јирген Реш. „Зошто треба да прославуваме некои настани на ваков примитивен начин, со експлозии, истрелување ракети?“, прашува Реш.
Дотолку повеќе што постојат алтернативи. Во Јужна Кореја, каде употребата на огномет е главно ограничена на официјални настани, спектаклите со беспилотни летала се покажаа како одлична алтернатива во последните неколку години.
Германскиот град Ландсхут, каде огнометот на новогодишната ноќ веќе неколку години е забранет, се прослави со своите импресивни спектакли со ласерски светла. И во Даблин, претходната Нова година беше дочекана со комбинација на традиционална пиротехника и ласерско шоу.
И додека Алеф верува дека огнометот е важен дел од германската култура и „уметничка форма“ што мора да се зачува, Реш се надева дека пандемијата ќе им понуди шанса на земјите да прифатат алтернативни решенија што се поприфатливи за животната средина.
-
Десет места за дочек на Новата година
Берлин
Прославата за доаѓањето на Новата година во Берлин привлекува повеќе од милион луѓе кои се собираат меѓу Бранденбуршката порта и Победничкиот столб. За да се потврди препознатливоста на Берлин како град на забавата, по завршувањето на огнометот прославата продолжува на улиците.
-
Десет места за дочек на Новата година
Лондон
Новата година во британскиот главен град се означува со звуците на Биг Бен од зградата на парламентот. Потоа следува огнометот над Темза. Оние кои сакаат да имаат најдобра глетка на спектаклот треба да се упатат кон Лондонското око - најголемото панорамско тркало во Европа. Со оглед на тоа дека е многу тешко да се стигне до билети, има и други места кои нудат одличен поглед на прославата.
-
Десет места за дочек на Новата година
Атина
За Грците, прославата на Нова година е поважна од прославата на Божиќ. Освен уживањето во добра храна и вино, по огнометот, Грците традиционално играат карти - дома или во казино. Организираната прослава на плоштадот Синтагма, кој се наоѓа недалеку од Акрополис по финансиската криза е значително помала. Добар поглед кон Атина има од планината Ликабетус.
-
Десет места за дочек на Новата година
Париз
На Шамп де Марс и на Трокадеро не се чувствуваат непријатните звуци и мирис од огнометот. Наместо тоа, тука можете да уживате во ласерско шоу кое елегантно е претставено на Ајфеловата кула. На Елисејските полиња, со поглед на Триумфалната порта, посетителите се собираат да си посакаат „Bonne année“.
-
Десет места за дочек на Новата година
Рим
Местото на собир на Христијаните од светот е „Пиаца Сан Петро“ или плоштадот Св. Петар. Тие се собираат на последната ноќ од годината каде што чекаат да пристигне папата во базиликата Св. Петар, каде што лично тој држи миса по повод доаѓањето на Новата година. Билетите се бесплатни, но вообичаено брзо ги снемува со оглед дека има само 10.000 места.
-
Десет места за дочек на Новата година
Прага
Овде, огнометот започнува од ридовите, осветлувајќи ги златните кровови на чешката метропола. Обичајот е да се исече јаболко на половина и ако се формира ѕвезда, тогаш се верува дека ќе имате среќа во престојната година.
-
Десет места за дочек на Новата година
Мадрид
Дочекот на Новата година во Мадрид е проследен со голема забава на Пуерта дел Сол, централниот плоштад во историскиот центар на градот. На новогодишната забава покрај шампањот, треба да донесете и грозје. Во Шпанија е традиција да се јаде грозје секој пат кога ѕвоната ќе заѕвонат на полноќ. Двојките често јадат грозје едни од други бидејќи се верува дека тоа носи среќа во Новата година.
-
Десет места за дочек на Новата година
Мадеира
Многу туристи доаѓаат да ја прослават Нова година на португалскиот остров, кој се наоѓа околу 1.000 километри југозападно од Лисабон, за да уживаат во најголемиот огномет во светот - како што тврди Гинисовата книга на рекорди. По полноќ, традиционално се сервира новогодишна супа од кокошка.
-
Десет места за дочек на Новата година
Женева
Еден од поскапите начини да се прослави доаѓањето на Новата година е да се гледа огнометот со чаша шампањ во раката и четири различни јадења сервирани на еден од бродовите кои пловат на Женевското езеро. Сцената е многу романтична со оглед на тоа дека бреговите на езерото се осветлени.
-
Десет места за дочек на Новата година
Истанбул
Градот на два континенти ја прославува Новата година на централниот плоштад Таксим. Најдобриот поглед на огнометот над Босфор е од мостот Галата. За оние кои преферираат традиционална прослава, најдобрите локали се во азискиот дел од градот од каде има и беспрекорен поглед на градот.
Автор: И. Сајмон