Што го движеше светот во 2014-та?

Екстремен студен бран ги зафати САД и Канада на почетокот на јануари. Погодени беа повеќе од 180 милиони луѓе, починаа најмалку 20. Измерени беа рекордни температури од минус 50 степени под нулата. Замрзнаа дури и делови на Нијагарините водопади. Метеоролозите зборуваат за најостар студ во последните 20 години. Во некои американски сојузни држави, како Мичиген, беше прогласена вонредна состојба.

Зимски олимписки игри во суптропски регион. На 7 февруари во Сочи беа отворени 22. Зимски олимписки игри. За медал се бореа 2900 спортисти. На најскапите и најтоплите ЗОИ во историјата најмногу медали освои Русија (33), а потоа следуваа Норвешка (26) и Канада (25). Вкупните трошоци на „Игрите на Путин“ се проценуваат на 50 милијарди долари.

Центарот на Киев гори. На 20. февруари на Мајдан загинаа 80 луѓе. Непосредно потоа побегна претседателот Јанукович. Почна борбата за Украина. Русија не сака да го загуби своето влијание во земјата и е подготвена да оди далеку за задржување на оваа моќ. По анексијата на Крим и западните санкции против Москва, се зборува за нова Студена војна.

На 8. март исчезна авионот МХ370 со 239 патници и членови на екипажот. Тој се движеше на релација Куала Лумпур - Пекинг. Според истрагата, можно е авионот да свртел и да продолжил да лета во насока на Австралија. До денес е нејасно што точно се случило и покрај најскапата потрага на сите времиња. На семејствата им останува само неизвесноста и тагата.

Во март 2014. се пријавени првите случаи на ебола во Гвинеја, западна Африка. Тоа е почеток на досега најголемата епидемија на ебола во историјата на човештвото. Во март болеста се прошири и во Сиера Леоне и Либерија. Подоцна случаи на ебола пријавија и други земји. Светската здравствена организација до декември регистрира над 17.000 инфицирани. Досега од болеста починаа повеќе од 6000 луѓе

На 14. април терористичката група Боко Харам киднапираше повеќе од 200 девојчиња во Чибок. Исламистите се закануваа дека ќе ги продадат девојчињата, ќе ги принудат на брак и ќе ги претворат во робинки. Боко Харам ја тероризира Нигерија и се бори за власт на североистокот. Од 2011-та речиси секоја недела има напади врз цркви, полициски станици, училишта, универзитети и други институции во земјата.

На изборот за песна на Евровизија на 10. мај во Копенхаген победи 25-годишниот Томас Нојвирт, во улога на пејачката со брада Кончита Вурст. За Австрија е тоа прва победа на Евровизија од 1966-та. Тогаш победникот се викаше Удо Јиргенс. А овојпат - пејач или пејачка? На 59. избор за песна на Евровизија тоа не беше толку важно, фановите се одушевени.

Шпанскиот крал Хуан Карлос (76) на почетокот на јуни најави дека сака да го ослободи патот за помладата генерација. На 19. јуни принцот Фелипе стана крал Фелипе Шести. Со својата сопруга, кралицата Летиција, тој има две ќерки - Леонор и Софија. Младата кралска двојка е новото лице на шпанската монархија и полага многу на блискост до граѓаните.

На 29. јуни терористичката милиција ИД прогласи калифат во Сирија и Ирак. Во меѓувреме таа држи под контрола големи региони во двете земји. Џихадистите постапуваат брутално, шират страв и ужас. Во текот на летото тие убија стотици Језиди на североистокот на Ирак. Десетици илјади луѓе побегнаа во планините. Од август почнаа американски воздушни напади врз позициите на ИД.

Светско фудбалско првенство: на 13 јули германската репрезентација во финалето ја победи Аргентина со 1:0. Голот во 113. минута го постигна Марио Геце. „Знаеме дека можеме да испишеме историја“, изјави претходно селекторот Јоахим Лев. Досега ниту една екипа од Европа не станала светски шампион во Јужна Америка. Сега тоа успеа. За Германија, по 1954, 1974 и 1990, ова е четврта титула светски првак.

На 17. јули Боинг 777 на Малезија Ерлајнс беше, како што се претпоставува, соборен од ракета во источна Украина. Никој од 298 луѓе во авионот не преживеа. Меѓу загинатите 193-ца беа Холанѓани. Украинската влада и проруските сепаратисти се обвинуваат меѓусебно за катастрофата. Тензиите меѓу Русија и Западот по овој инцидент се зголемија.

На 9. август полицаецот Дарен Вилсон со застрела младиот Мајкл Браун. Вилсон е белец, Браун беше црнец. Тоа го катапултираше случајот во фокусот на огорчените дискусии во САД за расизмот. Во малото гратче Фергусон дојде до повеќенеделни безредија. Откако поротата одлучи да не го обвини Вилсон, во 170 градови во САД луѓето излегоа на протести против расизмот.

Во септември јужноафриканскиот спортист Оскар Писториус, кој во февруари 2013 година ја уби својата девојка Рива Стинкамп, беше прогласен за виновен за убиство од небрежност. Осуден е на 5 години затвор. Обвинителството се жали на пресудата. Процесот против параолимписката ѕвезда ќе мора да се води одново.

На 19 септември кинескиот ИТ-концерн Алибаба излезе на берза. Тој остварува приходи од 25 милијарди евра. Тоа беше најголем светски излез на берза во историјата. Поранешниот наставник по англиски јазик Џек Ма го основаше претпријатието пред 15 години во еднособен стан. Алибаба растеше со рекордно темпо и Ма важи за најбогатиот човек во Кина.

На 26. септември во градот Игуала беа уапсени 43 студенти. Потоа тие исчезнаа. Најверојатно се убиени од страна на нарко-банда, по налог на градоначалникот на Игуала. Злосторството предизвика огорченост ширум светот. Во Мексико дојде до протести против владата и против испреплетеноста на политиката, полицијата и организираниот криминал.

Гигантска забава во Берлин - над 1 милион луѓе на 9. ноември го славеа падот на Ѕидот пред 25 години. „Хајлајт“ е големото светлечко шоу вечерта, спектакл кој еднакво ги одушеви и берлинчани и посетителите. Ѕидот постоеше 28 години - од 13 август 1961-ва до 9 ноември 1989-та. Канцеларката Меркел на одбележувањето на годишнината рече: „Падот на Ѕидот ни покажа дека соништата се остварливи.“

На 16. ноември, на претседателските избори во Романија победи Клаус Јоханис, кој има германско потекло. Германското малцинство во Романија првпат „дава“ претседател. Јоханис победи тесно пред својот социјалистички ривал Виктор Понта. Јоханис сака да гарантира правна држава во Романија и да се бори против корупцијата, со што кај многу луѓе во Јужна и Источна Европа буди надежи.

Тажен рекорд на морињата во светот: речиси 350.000 луѓе, според наводи на ОН, во 2014 година бегале по морски пат од своите татковини, поради страв од војна, прогон и сиромаштија. Најголемиот дел од нив - 207.000, до Европа стигнале преку Средоземното Море. Со тоа во 2014. година во Европа стигнале речиси три пати повеќе луѓе од досега рекордната 2011. година. Тогаш имаше 70.000 бегалци.

На 10 декември 17-годишната Малала ја доби Нобеловата награда за мир. Таа со години се бори за правото на девојчињата во Пакистан на образование и затоа талибанците ја застрелаа во главата. Малала одвај преживеа. Таа е најмлад носител на Нобеловата награда за мир. Заедно со Малала наградата ја доби и Индиецот Каилаш Сатијарти, кој се ангажира против детската работа.

На 16. декември вооружени талибанци нападнаа едно училиште во Пешавар. Убиени беа повеќе од 140 луѓе, најголемиот дел од нив деца. Училиштето е воено, а повеќето од учениците се деца на припадници на армијата. Талибанците соопштија дека нападот е одмазда за најновата офанзива на армијата против нив. Авганистанските талибанци го осудија крвопролевањето и оценија дека масакрот е „неисламски“.