۲۰ سال تاثیرگذاری پیامک بر زبان و شست بشر
۱۳۹۱ آذر ۱۴, سه‌شنبه
نخستین پیامک یا "اس ام اس" جهان کوتاه بود: «کریسمس مبارک». پیامی که نیل پاپ‌ورت طراح نرم افزار ۲۰ سال پیش روز ۳ دسامبر برای مدیر خود در کمپانی وودافن فرستاد. پیامی که نه از یک موبایل بلکه از یک کامپیوتر ارسال شد و قرار بود تنها یک سرویس اطلاع‌رسانی داخلی برای کمپانی وودافن باشد. وودافون و دیگر کنسرن‌های ارتباطی، ابتدا به چشم یک سرویس جانبی به پیام کوتاه نگریستند. اما دیری نپایید که به پتانسیل پیام کوتاه در کسب درآمد پی بردند.
ارسال پیامک در اواخر دهه‌ی ۹۰ محبوب شد و از آن زمان تاکنون سالانه میلیاردها اس ام اس رد و بدل می شوند. بر اساس تازه‌ترین آمارها یک نوجوانان آمریکایی هرماه بیش از ۳ هزار اس ام اس ارسال می‌کند. تنها در آلمان در سال گذشته ۵۸ میلیون پیام کوتاه فرستاده شده است با ارزشی بیش از سه میلیارد یورو. رشدی ۵ درصدی در مقایسه با سال پیش.
برخی می‌گویند ارسال و دریافت پیام کوتاه در هر موقعیتی تنها دو نفر را درگیر می‌کند و برای مثال مانند تلفن زدن باعث ایجاد مزاحمت برای نفر سوم نمی‌شود. یا به هنگام دریافت «اس ام اس» برخلاف تلفن، اجباری برای پاسخ دادن به آن در همان لحظه نیست. این دلایل به همراه ویژگی‌های دیگر پیامک مانند گزیده‌گویی و کوتاه‌نویسی تا حداکثر ۱۶۰ علامت، سرعت و عدم وابستگی به اینترنت نقش اساسی در محبوب شدن پیام کوتاه داشته‌اند.
تاثیر «اس ام اس» بر زبان نوجوانان
اما محبوب‌ترین و رایج‌ترین شیوه‌ی ارسال پیام کوتاه بر زبان نوشتاری نوجوانان و جوانان هم تاثیر گذاشته است. چندین سال پیش یک شاگرد ۱۳ ساله در مدرسه‌ای در اسکاتلند انشایی نوشت در مورد تعطیلات تابستان خود که تمامی انشا این گونه نوشته شده بود:
“My smmr hols wr CWOT. B4, we usd 2 go 2 NY 2C my bro, his GF & thr 3 :-@ kds …”
معلم این دانش‌آموز زمان زیادی لازم داشت تا بفهمد hlos همان Holidays است و wr جانشین were شده است و B4 به معنای bevore آمده و منظور دانش‌آموز از 2C همان to see بوده است و الی آخر.
دیدن این انشا مسئوولان آموزشی و کارشناسان زبان را شوک زده کرد.
نوجوانان و جوانان در محیط مسنجرها و برای نوشتن پیام کوتاه زبان خاص خودشان را دارند. خلاصه نویسی و اختصارنویسی یکی از روش‌های محبوب آن‌ها در نوشتن پیام کوتاه است، جای دستور زبان در پیامک‌ها خالی است، جمله‌ی کامل، زیادی است و احساسات را می‌توان با شکلک‌ها- اسمایلی- بیان کرد، از آیین نگارش خبری نیست و به راحتی برخی از حروف یک کلمه حذف می‌شوند.
کارشناسان زبان و ادبیات بیم آن دارند که استفاده از این زبان خاص به تنزل سطح زبان و مهارت‌های دستور زبان منجر شود. اما کم نیستند کارشناسانی که معتقدند زبان به هر روی تغییر می‌کند و در طول تاریخ نسل جوان همیشه زبان خودش را ابداع کرده است. نوعی مرزکشی میان نسل خود و مسن‌ترها این بار با زبان فناوری.
شست دست برای نوشتن خلق نشده
اما پیام کوتاه در کنار سرعت و سهولت ارسال پیام، ارمغان دیگری هم برای بشر داشته است به نام texter’s Thumb یا درد انگشت شست یا دقیق‌تر بگوییم، شست عفونت‌کرده‌ی «اس ام اس» نویس. این بیماری را درد ِ شست جوان ۲۰ ساله‌ی نیوزلندی معروف کرد. دختری که به طور میانگین روزانه ۱۰۰ پیام کوتاه می‌نوشت!
شاید در ابتدا به نظر کمی مسخره بیاید، اما برای بسیاری از مبتلایان، این بیماری نه مسخره که دردآور است. با حرکت‌های کوچکی که به شست دستمان می‌دهیم، به تاندون‌های شست‌مان به طور غیرطبیعی فشار می‌آوریم. فشاری که می تواند به درد و در بدترین حالت به التهاب و عفونت غلاف تاندون‌های شست منجر شود. در روند تکامل بشر تطابق شست دست با جنبش زیاد و فشار مضاعف پیش‌بینی نشده است. این بیماری نتیجه‌ی مستقیم نوشتن پیام کوتاه است، بیماری رایج میان جوانان که بزرگترین گروه نویسندگان «اس ام اس» در جهان را شامل می‌شوند. در صورت بروز درد در ناحیه‌ی شست دست پزشکان توصیه می‌کنند، از هر حرکتی که باعث افزایش درد در شست می‌شود، خودداری شود، تا رفع کامل درد از فشارآوردن بر شست خودداری شود و در نهایت از بانداژ مخصوصی استفاده شود که به بی‌حرکت نگه‌داشتن انگشتان کمک می‌کند. با تداوم دردها مراجعه به پزشک، جستجو به دنبال تعرفه‌ای مناسب برای تلفن زدن به جای نوشتن و شاید خریدن یک گوشی هوشمند با امکانات تازه‌ای که فشار کمتری به انگشتان وارد می‌کند، راه چاره باشد.
آینده از آن پیام کوتاه نیست
هرچند که شمار پیام‌های کوتاه ارسال شده در جهان نشان می‌دهند که نوشتن پیام کوتاه هنوز هم محبوب‌ترین و رایج‌ترین راه ارتباطی است، اما برخی کارشناسان ارتباطات می گویند که این محبوبیت با افزایش استفاده از گوشی‌های همراه کاهش خواهد یافت. بر روی گوشی‌های هوشمند امروزی رقیبان زیادی برای پیام کوتاه می‌توان یافت از امکان ارسال ایمیل و چت از طریق فیس بوک، گوگل پلاس، یا پیام مستقیم از طریق توییتر گرفته تا رقیبان سرسختی که البته بدون اینترنت عمل نمی کنند مانند WhatsApp و TextMe.
اما فردهلم هیله‌براند، به‌عنوان اولین طرح "پیام کوتاه" و تعیین کننده حداکثر ۱۶۰ علامت برای این پیام‌ها، هنوز شانس خوبی برای محبوب ماندن «اس ام اس» می‌بیند. به گفته‌ی او در سراسر جهان ۶ میلیارد گوشی موبایل وجود دارد و تنها یک میلیارد گوشی هوشمند. اما از سوی دیگر هیله‌براند هم پیش‌بینی می‌کند که رفته رفته از محبوبیت «اس ام اس» میان انسان‌ها کاسته می‌شود و این ماشین‌ها و دستگاه‌ها خواهند بود که پیام کوتاه ارسال می کنند برای مثال یک پیام کوتاه اضطراری که به طور اتوماتیک به هنگام تصادف از یک خودرو ارسال می‌شود.