۱۰ اکتبر، روز مبارزه با مجازات اعدام
۱۳۸۶ مهر ۱۸, چهارشنبه
از پنج سال پیش روز دهم اکتبر روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام نام گرفته است. امسال هم مانند سال‌های پیش در این رابطه اکسیونهای گوناگونی در سراسر جهان برگزار می‌شود. از آنجا که ایران یکی از کشورهایی است که امسال بالاترین آمار اعدام را داشته و تنها کشوری است که اعدامهایش را در ملا عام انجام می‌دهد، سازمانهای بین‌المللی حقوق بشری و ضدمجازات اعدام، اکسیونهایی را در رابطه با ایران هم ترتیب داده‌اند.
در فرانسه
در فرانسه ۷ سازمان دفاع از حقوق بشر با انتشار اطلاعیه‌ای مخالفان اعدام را به شرکت در یک گردهمایی فراخوانده‌اند. خانم مریم یوسفی، از سازمان “همگی بر ضد مجازات اعدام“ در باره گردهمایی در پاریس می‌گوید: “روز چهارشنبه تظاهراتی ایستاده و آرام جلوی اپرای باستیل در میدان باستیل ساعت ۲ در پاریس صورت می‌گیرد که دعوت کنندگانش فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر، جامعه حقوق بشر فرانسه، ائتلاف جهانی بر ضد مجازات اعدام، گزارشگران بدون مرز، سازمان همگی بر ضد مجازات اعدام، سازمان مبارزه برای لغو شکنجه و اعدام و جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران هستند. در اطلاعیه‌ای که دعوت شده به این تظاهرات خواسته شده که با لباس سیاه در این تظاهرات شرکت کنند.“
در آلمان
در آلمان انجمن دفاع از زندانیان سیاسی کلن تظاهراتی را سازماندهی کرده است. یکی از اعضای این انجمن در این باره گفت: “در روز چهارشنبه قرار است دوستان در ساعت یک بعدازظهر روبروی سفارت جمهوری اسلامی در فرانکفورت یا به عبارتی کنسولگری‌اش جمع بشوند، احتمالا با لباس مشکی، طنابهای دار به گردن به عنوان سمبلیک.“
این عضو انجمن دفاع از زندانیان سیاسی در کلن به گروههای اپوزیسیون انتقاد می‌کند که فعالیتی علیه مجازات اعدام نمی‌کنند: “جایی که سازمانهای حقوق بشری و نهادهای حقوق بشری بین‌المللی فریادشان بلند شده، ما حرکتی متاسفانه از اپوزیسیونمان نمی‌بینیم.“
انتقادی مشابه را یک ماه پیش عمادالدین باقی، رییس سازمان دفاع از حقوق زندانیان ایران، به احزاب سیاسی ایران کرده بود. باقی در مصاحبه‌ای با دویچه وله در پاسخ به این پرسش که چرا باید احزاب سیاسی به موضوع اعدام هم بپردازند گفت: “اولا که در جهان مدرن، احزاب اگر چه نقش نهادهای حقوق بشری را ایفا نمی‌کنند و هدف‌گیری آنها قدرت است و رقابت برای تصرف قدرت، اما رعایت حقوق بشر سرلوحه برنامه آنهاست و نسبت به ان بی‌تفاوت نیستند. چونکه مبنای مشروعیت خود این احزاب هم ضروری بودن و جهان شمول بودن حقوق بشر است که یکی از آنها حق فعالیت آزاد و فعالیت سیاسی و اجتماعی‌شان است. بحث اعدامها را اگر از منظر حقوق بشری و مخالفت با اعدام هم نخواهند در دستور کارشان قرار بدهند، حداقل به عنوان مسأله اجتماعی‌ای که موضوع کار احزاب است، یا حتی به عنوان مسأله‌ای سیاسی. من عرضم این است که حتی اگر اینها انگیزه حقوق بشری هم نداشته باشند، از منظر سیاست هم این اعدامها یک سری تبعات و اثار اجتماعی دارد: انفعال و رعب و ترس ایجاد میـکند. از این منظر هم احزاب نمی‌توانند نسبت به آن بی‌تفاوت باشند. بنابراین من معتقدم که به هر صورتی و از هر زاویه‌ای که نگاه کنیم احزاب منطقا باید نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند.“
در بلژیک
در بلژیک هم اکسیونی برای چهارشنبه، روز جهانی مبارزه با اعدام سازماندهی شده است.انور میرستاری مسؤول فدراسیون اویروپرس europers در باره این اکسیون گفت: “تظاهراتی که در بروکسل در روز ۱۰ اکتبر ساعت ۱۱ در مقابل سفارت ایران ترتیب داده شده، از طرف سازمان عفو بین‌الملل بلژیک است و ما ایرانیها هم در این حرکت که بر علیه اعدام در سطح جهان است، شرکت خواهیم کرد.“
اما این دومین بار است که سازمان عفو بین‌الملل در برابر سفارت ایران در بروکسل دست به تظاهرات می‌زند. تظاهرات پیشین این سازمان در ماه ژوییه در رابطه با آزادی دو کارگر ایرانی در بند، محمود صالحی و منصور اسانلو بود.
فدراسیون اویروپرس با انتشار اطلاعیه‌ای ایرانیان مقیم بلژیک را به شرکت در این تظاهرات فراخوانده است. به گفته انور میرستاری هدف ایرانیانی که در این تظاهرات شرکت می‌کنند این است که “نشان بدهند که ایرانیها از اعدامها در دنیا و بخصوص در دنیا رنج می‌برند و طرفدار این اعدامها نیستند و خط فاصله بین خودشان و جمهوری اسلامی را که برای انسانها ارزش قائل نیست بکشند.“
به گفته آقای میرستاری سازمان عفو بین‌الملل در نظر داشت که در برابر سفارت نرده‌هایی مثل سلول زندان بکشد و صحنه اعدام در ملا عام را بازسازی کند. اما “چون نقطه مقابل سفارت ایران دانشگاه آزاد بروکسل است، رئیس دانشگاه آزاد و شهردار آن منطقه موافقت نکردند برای اینکه بر روحیه دانشجویانی که روحیه لطیفی دارند اثر معکوس می‌گذارد و اینها سپس چندین شب نمی‌توانند بخوابند و به این مسئله فکر می‌کنند که در دنیا چه فجایع وحشتناکی می‌گذرد. این است که رئیس دانشگاه خواسته که این کار صورت نگیرد. اینها حتی نمی‌توانند بازسازی آن را به صورت نمایش ببینند. اما متاسفانه جمهوری اسلامی ملت ایران را وادار می‌کند در خیابان شاهد اعدام یک انسانی باشند. فکرش را بکنید که بچه‌های مدرسه، مردمی که از آنجا رد می‌شوند، در آینده چه شخصیتی را پیدا خواهند کرد و در روحیه‌شان چه اثرات زیانباری این عمل خواهد گذاشت.“
در ایران
و اما در ایران؟ دکتر محمد سیف‌زاده، از اعضای کانون مدافعان حقوق بشر ایران، در پاسخ به این پرسش که آیا در روز چهارشنبه اکسیونی ضداعدام برگزار می‌شود یا نه گفت: “نه، چیزی برگزار نمی‌شود. بعضی‌ها مثل کانون مدافعان حقوق بشر بارها مخالفت خودشان را اعلام کرده‌اند، ولی به صورت اکسیون واینها نه هنوز.“
در روز چهارشنبه همچنین به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام. کنفرانسی مطبوعاتی در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک با حضور نمایندگان سازمانهای حقوق بشر انجام می‌گیرد. این کنفراسن مطبوعاتی “تلاش دیگری است در راستای چهار دهه مبارزه مدافعان حقوق بشر در تحقق لغو جهانی مجازات اعدام.“ دکتر عبدالکریم لاهیجی، رییس جامعه دفاع از حقوق بشر یاران و نایب رییس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر در باره کنفرانس مطبوعاتی روز چهارشنبه گفت: “سازمانهای بین‌المللی دفاع از حقوق بشر چند سال پیش یک ائتلافی را بوجود آوردند برای آنکه بتوانند مبارزه با مجازات اعدام را جهانی کنند و سه کنگره هم تا بحال تشکیل داده‌اند، دو کنگره در پاریس و یک کنگره در کانادا. از سال گذشته تصمیم گرفتند که طرح قطعنامه‌ای را به دبیرکل سازمان ملل بدهند با این امید که امسال این قطعنامه به تصویب برسد و مجازات اعدام در دنیا متوقف بشود. بخاطر اینکه هر چند بیش از دو سوم کشورهای عضو سازمان ملل، یعنی ۱۳۰ کشور، خوشبختانه دیگر به اعدام دست نمی‌یازند، ولی در ۶۲ کشور همچنان مجازات اعدام صورت می‌گیرد و ما در این قطعنامه از مجمع عمومی سازمان ملل خواسته‌ایم که در این کشورها هم اعدام متوقف بشود، یعنی توقف قانونی. یعنی اگر هم نمی‌خواهند از قوانین مجازات خودشان اعدام را حذف بکنند، حداقل اجرای اعدام متوقف بشود.“
به نظر دکتر محمد سیف زاده هم اکنون امکان آنکه در ایران قوانین مربوط به اعدام تغییر کنند وجود ندارد. وی گفت: “قوانین ایران اشکالات زیادی دارد و از اساس باید اینها تغییر بکند. تعداد زیادی از این مجازات‌ها که به هر حال ریشه‌اش در فقه است، مشکل می‌شود نظر فقها را جلب کرد برای اینکه مثلا در مجازات‌های ایران اعدام نباشد.“
با این حال آقای سیف زاده امیدوار است که بتوان در آینده از دولت ایران خواستار متوقف کردن اجرای احکام اعدام شد.