یوکیا آمانو، رئیس جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی <br> او چه خطی را پیش می‌گیرد؟
۱۳۸۸ آذر ۱۰, سه‌شنبه
دبیرکل جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اهل ژاپن است و ۶۲ سال دارد. یوکیا آمانو در اولین جلسه حضورش در میان کارکنان آژانس در ماه ژوئیه، بعد از اعلام نام وی به عنوان دبیرکل جدید تکیه عمده صحبتش را به جای مسائل حادی مانند مناقشه اتمی با ایران و یا اختلاف‌در برنامه‌های هسته‌ای با کره شمالی، بر دو وظیفه عمده خود گذاشت؛ کمک برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای برای نمونه در زمینه پزشکی و مبارزه با گرسنگی در جهان.
آمانو در توکیو در رشته حقوق تحصیلات خود را به پایان رساند. در سال ۱۹۷۲ به استخدام وزارت امور خارجه ژاپن در آمد. از زندگی خصوصی او به غیر از اینکه متأهل، فاقد فرزند و علاقمند به ورزش اسکی است، خبر دیگری منتشر نشده است. وی به عنوان کارشناس مسائل اتمی در بسیاری از مذاکرات بین‌المللی در مورد خلع سلاح هسته‌ای شرکت کرد. در شهرهای واشنگتن و بروکسل نیز آمانو بر تجربه کار دیپلماتیک خود افزوده است.
در سال ۲۰۰۵ یوکیا آمانو راهی وین شد و به عنوان سیاستمدار و کارشناس هسته‌ای به مدت یک سال سمت ریاست ادواری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برعهده گرفت. در این شورا نمایندگان ۳۵ کشور حضور داشتند. وی بعد از ماه‌ها جدال با رقیب آفریقای جنوبی خود برسر جانشینی محمد البرادعی توانست با کسب دو سوم آراء نمایندگان شورای حکام، اکثریت لازم را برای مقام دبیرکلی آژانس بدست آورد.
انتظارات از دبیرکل جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی زیاد است. دکتر بهروز بیات، متخصص فیزیک هسته‌ای معتقد است: «فکر می‌کنم با روی كارآمدن آمانو شرایط برای ایران در هرحال مناسب‌تر نخواهد شد. البته این یک گمانه‌زنی بیشتر نیست. باید توجه داشته باشیم که دبیرکل جدید آژانس از کشوری می‌آید که شدیداً به علت این که خود مورد حمله‌ی هسته‌ای قرار گرفته بود، مخالف هرگونه گسترش سلاح هسته‌ای است.»
حسن شریعتمداری، تحلیلگر و فعال سیاسی معتقد است که ایران امکانات دوره البرادعی را به عنوان شرقی که بر مسند آژانس حضور داشته از دست داده است: «امروز شخصیت دیگری بر سر کار می‌آید که به آمریکایی‌ها شاید بسیار نزدیکتر باشد. ایران سعی کرده بود که در عرض این مدت در حاشیه‌ی قانونیت از ابهام در قانون‌های آژانس بین‌المللی استفاده‌ی ابزاری کند و مقاصد خودش را در پیشبرد دانش و فناوری هسته‌ای و دسترسی به اورانیوم غنی‌شده با موفقیت پیش ببرد. معلوم است که این کار همیشه امکان ندارد. من مطمئنم که اگر ایران در سیاست‌های اساسی خودش در این مورد تغییر فاحشی ندهد ایران با دوره‌ی بسیار سختی مواجه خواهد بود.»
الهه محتشم، پژوهشگر مسائل هسته‌ای
معتقد است که امکان دارد با روی کار آمدن یوکیا آمانو تغییر زیادی در سیاست کلی آژانس در مقابل ایران پیش نیاید: «ما باید در نظر بگیریم که رئیس شورای حکام الان مالزی است. مالزی همیشه رابطه‌ی خوبی با ایران داشته و طرفدار آن بوده و حتی در این قطعنامه‌‌ای که علیه ایران شورای حکام آژانس به ثبت رساند، مالزی با آن که رئیس شورای حکام بود، رأی ممتنع داد.»خانم محتشم از سوی دیگر با اشاره به سیاست اوباما در منطقه و مشکلات غرب در افغانستان و عراق می‌گوید: «این امکان دارد که روابط بین آمانو و سازمان انرژی اتمی ایران حالت متعادلی هم به خودش بگیرد. ممکن است هیچ تغییری بوجود نیاید. منظورم تغییر زیادی نشود. در هر صورت خیلی مشکل است که آدم پیش‌بینی کند.»
شیرین جزایری
تحریریه: رضا نیکجو