یادی از جان لنون، اسطوره‌ موسیقی که شیفته صلح بود

جان لنون، خواننده فقید گروه بیتل‌ها زمانی معبود میلیون‌ها جوانی بود که از ترانه‌های پرشور او الهام می‌گرفتند. او در سن ۴۰ سالگی به ضرب گلوله یکی از طرفدارانش که ظاهرا دیوانه‌وار عاشقش بود، به قتل رسید. روز ۹ اکتبر ۲۰۲۰ مصادف است با هشتادمین سالگرد جان لنون.

جان لنون در روز نهم اکتبر سال ۱۹۴۰ در شهر لیورپول انگلیس در خانواده‌ای کارگری به دنیا آمد. پدرش ملوان نیروی دریایی بود و جان از شش سالگی تا آغاز فعالیت‌های گروه بیتل‌ها با او تماس و رابطه نداشت. تصویری از جان لنون در ۹ سالگی در کنار مادرش جولیا.

همه چیز در اوایل دهه ۶۰ میلادی آغاز شد. در ماه سپتامبر سال ۱۹۶۲ بود که جان لنون (بالا چپ در تصویر) به همراه سه عضو دیگر گروه بیتل‌ها، جرج هریستون (بالا راست)، پل مک‌کارتنی (پایین راست) و رینگو استار در استودیوی "ابی رود" اولین صفحه ۴۵ دور خود را ضبط کردند؛ ترانه‌ای به اسم Love me do که موفق شد در نهایت خود را به رده‌ ۱۷ ترانه‌های پرفروش روز برساند.

هیچ کس در آن زمان تصورش را نمی‌کرد که موفقیت، محبوبیت و شهرت گروه بیتل‌ها چنین ابعاد و گستره‌ای بیابد. دومین صفحه ۴۵ دور بیتل‌ها در فوریه سال ۱۹۶۳ روانه بازار شد. این ترانه که Please please me نام داشت، بلافاصله بعد از انتشار صدرنشین رده‌بندی ترانه‌های پرفروش روز شد. جان لنون (دوم از راست) در یکی از کنسرت‌های بیتل‌ها در هامبورگ در سال ۱۹۶۳.

یکی از بلیت‌های کنسرت بیتل‌ها در سال ۱۹۶۶ که در آن زمان به قیمت ۵ دلار و نیم به فروش رفته بود.

چیزی نگذشت که گروه بیتل‌ها به منبع مهمی در تأمین درآمدهای ارزی بریتانیا تبدیل شد و در این عرصه حتی از کل صنعت خودروسازی بریتانیا پیشی گرفت. تصویری از بیتل‌ها در نخستین حضورشان در آمریکا در سال ۱۹۶۴؛ از چپ به راست: جان لنون، پل مک‌کارتنی، رینگو استار و جرج هریسون.

یکی از رویدادهای به‌ یادماندنی در حین سفر بیتل‌ها به آمریکا در سال ۱۹۶۴ دیدار آن‌ها با کاسیوس کلی (محمد علی)، ستاره‌ مشت‌زنی آن دوران و گرفتن عکسی مشترک با او بود. جان لنون (نفر دوم از چپ).

درآمد هنگفت بیتل‌ها برای طرفداران این گروه، اهمیتی حاشیه‌ای داشت. برای آنها در وهله اول خود موسیقی و ترانه‌های گروه مهم بود که اکثر آنها شعرها، ریتم‌ها و ملودی‌های جذابی دارند. تصویری از اجرای بیتل‌ها در شوی معروف اد سالیوان در آمریکا در سال ۱۹۶۴؛ جان لنون (راست) در کنار جرج هریسون و پل مک‌کارتنی.

محبوبیت گروه بیتل‌ها در سراسر دنیا به حدی رسید که حتی رسوایی و جنجال‌های کوچک و بزرگ هم نتوانست به وجهه و جایگاه آنها لطمه‌ای بزند. در یک مورد اظهارات جان لنون سر و صدای زیادی به پا کرد. او در سال ۱۹۶۶، یعنی در دوران اوج موفقیت بیتل‌ها به خبرنگاران گفته بود: «در حال حاضر ما از عیسی مسیح هم محبوب‌تریم.» تصویر: لنون (راست) و مک‌کارتنی در حین کنسرت بیتل‌ها در آمریکا در سال ۱۹۶۶.

این حرف لنون مثل بمب ترکید. برای نخستین بار بیتل‌ها، به ویژه خود جان لنون طعم تلخ شدیدترین و تندترین انتقادها را چشیدند. حتی شماری از شبکه‌های رادیویی مدتی ترانه‌های بیتل‌ها را تحریم کردند. در کوستاریکا خشم مردم به اندازه‌ای بود که صفحه‌های این گروه را در ملا عام آتش زده و می‌سوزاندند.

موج خشم و انتقاد سرانجام با توضیحات جان لنون فروکش کرد. او مدتی بعد از آغاز این جنجال‌ها گفت: «من هیچگاه قصد نداشتم، حرف‌های ضدمذهبی بزنم. من هیچوقت نگفتم که بیتل‌ها از خدا یا عیسی مسیح بهترند. من می‌خواستم فقط به این نکته اشاره کنم که توجه مردم به ما بیشتر است تا توجه آنها به دین و عیسی مسیح.»

تا سال ۱۹۷۰ ترانه‌های بیتل‌ها بیست بار در آمریکا و بیست بار هم در بریتانیا در صدر رده‌بندی ترانه‌های پرفروش روز قرار گرفتند. از آن گذشته این گروه در ۳۱ ماه مارس ۱۹۶۴ رکوردی به جا گذاشت که همچنان پابرجاست. در این روز در لیست تاپ فایو مجله بیلبورد، یعنی پنج ترانه پرفروش روز، هر پنج ترانه از بیتل‌ها بود، از جمله ترانه معروف Twist and shout. جان لنون (دوم از راست).

۱۹۷۰ سال جدایی اعضای گروه بود. هر کدام از آنان راهی تازه در پیش گرفتند و سرگرم انجام کارهای منفرد شدند. در همان سال جان لنون به همراه همسر ژاپنی‌اش، یوکو اونو (تصویر) ترانه معروف give peace a chance را منتشر کرد که همچنان یکی از سروده‌های جنبش صلح در جهان محسوب می‌شود.

جان لنون بعد از جدایی از بیتل‌ها به فعالیت‌های سیاسی پرداخت و به یکی از چهره‌های شاخص جنبش صلح بدل شد. او تا سال ۱۹۷۵ چندین ترانه ساخت که بیشتر آن‌ها درباره دوران غم‌انگیز کودکی‌اش، مرگ زودهنگام مادرش و نبود پدرش بود. او در سال ۱۹۷۵ خود پدر شد و پسرش "شان" به دنیا آمد. تصویری از جان لنون و یوکو اونو در سال ۱۹۷۲.

جان لنون به تدریج و کم و بیش خود را از صحنه موسیقی کنار کشید و گاه در سنترال پارک نیویورک بچه به بغل یا با کالسکه دیده می‌شد. همسرش یوکو اونو که خود هنرمندی آوانگارد بود، ضمن فعالیت‌های هنری، اداره کل دارایی ۵۰۰ میلیون دلاری لنون و خودش را برعهده داشت، تا آنکه لنون در پائیز ۱۹۸۰ با انتشار آلبومی به نام double fantasy بازگشت به صحنه را جشن گرفت. تصویری دیگر از جان لنون و یوکو اونو.

جان لنون بعد از انتشار آلبوم double fantasy قصد داشت توری جهانی برای معرفی اثر جدیدش برگزار کند اما روز ۸ دسامبر ۱۹۸۰ گلوله‌های مارک دیو چپمن رویاهایش را نقش بر آب کرد. پلیس اعلام کرد که چپمن به خاطر علاقه جنون‌آمیزش دست به این کار زده است. البته شایعات دیگری هم بر سر زبان‌ها بود، از جمله اینکه سازمان سیا در این سوءقصد دست داشته و می‌خواسته از شر لنون و فعالیت‌های سیاسی‌اش خلاص شود.

روز هشتم دسامبر ۱۹۸۰ زندگی مردی به پایان رسید که کمتر کسی مانند او توانسته است به این وسعت و اندازه، زندگی و افکار نسل جوان را تحت تاثیر قرار دهد. چند روز پس از مرگ لنون، ده‌ها هزار نفر برای گرامیداشت یاد او در سنترال پارک نیویورک گرد هم آمدند.

جان لنون نیز از بحران پاندمی کرونا در امان نمانده است. گرافیتی جان لنون با ماسک ایمنی بر دیوار مشهوری در پراگ که به این ستاره فراموش‌نشدنی اختصاص دارد.