گفت‌وگو با رفیع پیتز، عضو ایرانی هیئت داوران برلیناله
۱۳۸۷ بهمن ۲۴, پنجشنبه
رفیع پیتز، کارگردان ایرانی، یکی از داوران بخش فیلم‌های نخستین در جشنواره امسال برلین است. در این بخش، فیلمسازان جوان با ارائه نخستین کار سینمایی خود، دست به رقابت با یکدیگر می‌زنند. امسال ۲۵ فیلم به عنوان فیلم‌های نخستین در جشنواره برلین شرکت جسته‌اند. این فیلم‌ها، از بخش‌های مختلف برلیناله، نظیر بخش اصلی مسابقات، پانوراما، فوروم و نسل آینده، برگرفته شده‌اند. فیلم برگزیده، جایزه‌ای به مبلغ ۵۰ هزار یورو دریافت خواهد کرد که میان کارگردان و تهیه‌کننده فیلم تقسیم می‌شود.
حضور ارزش‌های انسانی در برلیناله
رفیع پیتز برلیناله را یکی از گرمترین و قویترین جشنواره‌های فیلم در جهان می‌داند. وی یادآور می‌شود که جشنواره‌های فیلم برلین، کن و ونیز جزو "فستیوال‌های الف" به حساب می‌آیند. پذیرش فیلم‌ها با توجه به معیارهای بالایی صورت می‌گیرد و تنها حضور در این جشنواره‌ها سبب افتخار سینماگران است. به نظر پیتز، گرچه برلیناله از قدرت مالی زیادی برخوردار است، اما این مسئله سبب از بین رفتن ارزش‌های انسانی در آن نشده است. به گفته او، برلیناله جنبه‌های انسانی خود را در نحوه برخورد با بینندگان سینما و انتخاب فیلم‌ها بخوبی نشان می‌دهد. جشنواره برلین به سینما احترام زیادی می‌گذارد.
نحوه کار داوران در جشنواره برلین
پیتز درباره حضور خود در جمع سه نفره داوران بخش فیلم‌های نخستین بیان داشت، که مجبور شده کار ساخت فیلم جدید خود به نام "شکارچی" در ایران را متوقف سازد. پیتز برای نخستین بار، در سال ۲۰۰۶ با فیلم "زمستان است" در جشنوار فیلم برلین شرکت کرد. به نظر پیتز سینماگران ایرانی نباید به نیت شرکت در جشنواره‌ها فیلم بسازند، آنچه بیش از همه مهم است، توجه به کیفیت کار و تحقق کامل تلقیات و خواست‌های کارگردان است. اگر در شروع کار، فیلمساز دغدغه حضور در جشنواره‌ای را داشته باشد، کارش به معنای ساخت فیلم برای تماشاگرانی ویژه است. و این سبب محدودیت کار سینماگر است. سینمای ایران اصولاً زمانی مطرح شد که دغدغه شرکت در جشنواره‌های بین‌المللی را نداشت.
پیتز اضافه می‌کند: مسلماً فیلم‌های هنری نیاز دارند که در جشنواره‌ها به نمایش گذاشته شوند، فیلم‌های خاص محتاج برخوردی خاص نیز هستند. رفیع پیتز ده روز در برلیناله به تماشا و ارزیابی ۲۵ فیلم نخستین خواهد نشست. وی می‌گوید که آگاهانه از تماشای فیلم‌های دیگر برلیناله خودداری خواهد کرد تا در انتخاب فیلم برتر بخش فیلم‌های نخستین تاثیری منفی نداشته باشد. او که نمی‌تواند به طور مفصل درباره فیلم‌های نخستین سخن گوید، تنها اشاره می‌کند که تاکنون فیلم‌های نخستین بسیار قوی‌دیده است و این مسئله مایه دلگرمی است. پیتز می‌افزاید: هيئت سه نفره داوران، هر روز به تماشای سه و یا چهار فیلم می‌نشیند و وقت بسیار کمی برای تماشای سایر فیلم‌ها دارد. درباره نحوه کار داوران، پیتز به جلسات دروه‌ای بحث و گفت‌وگوی داوران اشاره دارد و همکاری با دیگر داوران را بسیار موثر و مثبت ارزیابی می‌کند.
سینمای ایران و فیلم‌های منتخب در برلیناله
عضو ایرانی هیئت داوران برلیناله، درباره وضعیت سینمای ایران به دشواری‌های مالی اشاره می‌کند و می افزاید: «ساخت وتهیه فیلم نسبت به دهه‌های گذشته با توجه به بحران مالی کنونی بسیار مشکل‌تر شده است». به نظر پیتز سینمای واقع‌گرای ایران موفقیت بیشتری داشته و کمتر درباره سینمای فرمالیستی ایران گفته و شنیده می‌شود.
وی درباره چگونگی شرکت فیلم‌های ایرانی در جشنواره برلین توضیح می‌دهد: «برخی از منتقدان فکر می‌کنند که در نحوه انتخاب فیلم‌های ایرانی برای شرکت در برلیناله، صداقت وجود نداشته است. این ادعا ناشی از یک سوء‌تفاهم است. در اصل، این سینمای واقع‌گرای ایران است که در جهان مطرح است. از بیست سال بیش، با افرادی نظیر کیارستمی، سینمای ایران حضوری جهانی پیدا کرد. کارگردان‌های دیگر همچون مجیدی، فرهادی، مخملباف و پناهی نیز، در همین راستا کار می‌کنند که البته دارای شخصیت‌ها و کارهای متفاوتی هستند. در صورت همرنگی میان کارگردان‌ها باید نگران وضعیت سینما در ایران شد. تفاوت در زمینه کاری بسیار پسندیده است. این سوء‌تفاهم بر این اصل استوار است که برخی فیلم‌های شرکت‌کننده در برلیناله را همچون فیلم‌هایی خاص ارزیابی می‌کند. البته این حرف تا حدودی درست است. به یک معنا این فیلم‌ها عام نیستند. اما باید اذعان کرد که توجه تماشاگران امری نسبی است. حضور ۱۵۰ هزار تماشاگر ایرانی در سینما ظاهراً زیاد به نظر نمی‌رسد، اما حضورهمین تعداد تماشاگر در فرانسه به معنای موفقیت برای یک فیلم است».