گسترش رقابت‌ها بر سر منابع گاز در جهان
۱۳۸۶ اردیبهشت ۱۷, دوشنبه
همزمان با آن، گازپروم روسیه که با ایجاد «اوپک گاز» به هراس کشورهای اروپائی دامن زده است، می‌کوشد اعتماد این کشورها را دوباره جلب کند.
طرحی که کنسرن های BP و «رویال داچ شل» برای تصفیه گاز ایالات متحده عربی تهیه کرده‌اند، مستلزم حدود ده میلیارد دلار سرمایه گذاری خواهد بود. ارائه پیشنهاد مذکور را، سخنگوی BP در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز تایید کرد. همزمان با آن، مسئولان کنسرن «شل» نیز اعلام کردند که پیشنهاد خود را تسلیم شرکت نفت ابوظبی کرده‌اند.
در حوزه های تخصصی، علاوه بر این گفته می‌شود که توتال فرانسه و چند کنسرن آمریکائی نیز، برای فعالیت در طرح گاز امارات متحده عربی وارد رقابت شده‌اند. رقابت ها، به طور مشخص بر سر استخراج گازی است که به «گاز ترش» معروف است. این نوع گاز دارای درصد بالائی از گوگرد است که باید از آن جدا شود.
امارات متحده عربی، به لحاظ میزان ذخائر گاز، در سطح جهان جایگاه پنجم را دارد. نیاز داخلی امارات به گاز روز به روز افزایش می‌یابد و هدف از استخراج گاز ترش بیشتر پاسخگوئی به همین نیاز است. شرکت نفت امارات، تعدادی از کنسرن های بزرگ را برای مشارکت در این طرح دعوت کرد. قرارداد مربوطه می‌بایست تا زمستان امسال بسته شود.
اوایل آوریل امسال، مهمترین کشورهای تولید کننده گاز جهان، در قطر پیمان همکاری تازه‌ای را امضا کردند که از سوی کشورهای صنعتی با بدگمانی دنبال شد. بر اساس این پیمان، قرار است نهادی با نام «اوپک گاز» تشکیل شود که روسیه، با توجه به این که دارنده بزرگترین ذخائر گاز جهان است، در آن حرف اول را خواهد داشت.
طرح ایجاد اوپک گاز، در دو سال گذشته بارها مطرح شده بود. در سال گذشته جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای مشارکت در این طرح به آگاهی رهبران روسیه رساند. روس ها، در همان زمان اعلام کردند که نهادی مشابه اوپک می‌تواند برای گاز ایجاد شود، اما نقش آن در بازار جهانی نمی‌تواند شبیه اوپک نفت باشد که میزان استخراج و بهای نفت را تعیین می‌کند.
بهر حال، اجلاس اول آوریل امسال، به عنوان زمینه ساز تشکیل چنین نهادی، به نگرانی های کشورهای صنعتی، به ویژه در اروپا دامن زد. زیرا این قاره در حال حاضر به منابع انرژی روسیه وابسته است. کنسرن دولتی گازپروم روسیه، که ارزش سهام آن در بورس به ۲۰۰ میلیارد یورو رسیده است، منابع گاز روسیه را در انحصار دارد. این کنسرن، اکنون می‌کوشد با یک برنامه هدفمند اعتماد شکسته غربی ها را به سوی خود جذب کند.
سرگئی کوپریجانف سخنگوی هیئت مدیره گازپروم، در مورد هدف های کارتل گاز خاطرنشان می‌سازد: «مساله تنها بر سر آن است که تولیدکنندگان بزرگ گاز در چارچوب این نهاد استراتژی درازمدت، برنامه های سرمایه گذاری و طرح های تولیدی خود را مشترکا به گونه‌ای تنظیم کنند که با ظرفیت بازارهای جهانی تناسب داشته باشد.»
علت بدگمانی اروپا نسبت به روسیه، تنها تشکیل اوپک گاز نیست. روسیه با قطع جریان انرژی اوکراین در سال گذشته به این ترس دامن زد که در شرایط لازم می‌تواند اروپا را با مشکل انرژی روبرو کند. به همین دلیل است که اروپائی ها سخت در تلاش دسترسی به منابع گاز و نفت جدید هستند.
جواد طالعی