«گزارش شورای ملی اطلاعات آمریکا به نفع ایران نیست»

انتشار گزارش شورای ملی اطلاعاتی آمریکا که اعلام کرد ایران از سال ۲۰۰۳ یعنی چهر سال پیش، کلیه فعالیت‌هایش را برای ساخت بمب اتم متوقف کرده‌است، عکس‌العمل‌های متفاوتی را برانگیخت.

عده‌ای که بیشتر در داخل ایران و از جناح داخل حاکمیت هستند، این گزارش را یک پیروزی برای ایران خواندند.

در مقابل گروه دیگری این گزارش را نه یک پیروزی که نشانه‌‌ای برای بیشتر شدن فشارهای بین‌المللی علیه ایران ارزیابی کردند.

عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی معتقد است این گزارش در مجموع به نفع ایران نبوده ولی خطر حمله نظامی را کاهش داده‌است.

دویچه‌وله: آقای عبدی، با توجه به موقعیت تازه‌ای که پیش آمده، یعنی گزارشی که شورای ملی اطلاعاتی آمریکا منتشر کرده‌اند، مبنی بر این که ایران از سال ۲۰۰۳ اصلا کلیه فعالیت‌هایش را در مورد ساخت بمب‌اتمی متوقف کرده، در این موقعیت تازه فکر می‌کنید ایران بهترین کاری که می‌تواند انجمن بدهد چیست؟

عباس عبدی: برداشتی که من می‌کنم این است که وقتی فشار کاهش پیدا می‌کند، قاعدتا می‌توان شرایط را به‌گونه‌ای پیش برد که بشود یک مقدار از تشنج طرفین کم کرد و قضیه را بر یک روالی قرار داد که به سمت حل شدن و نه به سمت بحرانی‌تر شدن پیش برود. اما چنین برداشتی لزوما معلوم نیست که در دولت ایران رخ بدهد، آنها ممکن است این قضیه را یکجور دیگری هم تفسیر بکنند. مثلا فکر کنند خب حالا آمریکایی‌ها این همه فشار آورده بودند و می‌گفتند فلان می‌کنیم و بهمان می‌کنیم، خود این قضیه حتما کنترل شده است و این گزارش حساب شده منتشر شده تا یک مستمسکی باشد برای عقب‌نشینی آنها. بنابراین الان بهترین فرصت است که به سیاستهای تبلیغ ادامه داده بشود، یا در واقع پافشاری بشود. به همین دلیل است که من نمی‌توانم دقیقا بگویم که آن سیاستی که مطلوب هست رخ خواهد داد یا نه. اما در هرحال این گزارش می‌تواند کمک کند به برخی از مسایل که آن اتفاقی که همه از آن نگران بودند که هنوز هم هستند، اینکه ممکن است با یک درگیری ولو محدود نظامی، که این جریان به یک درگیری ولو محدود نظامی ختم بشود، خب این گزارش می‌تواند این احتمال را یکمقداری کم بکند. به این معنا که به هرحال آمریکایی‌ها از این گزارش این نتیجه را نگرفته‌اند که ایران دنبال کاری نیست، از این گزارش این نتیجه را گرفته‌اند که خب پس فضا برای گفت‌وگو هنوز وجود دارد و نیاز به رفتار دیگری نیست. اما اگر چنانچه این گفت‌وگو بمنزله‌ی افزایش این تحریم‌ها باشد، خب کماکان به این نتیجه می‌رسیم که بازهم اوضاع بحرانی‌تر از آنچه هست خواهد شد، ولو نه بشدت گذشته.

ولی جورج بوش دیروز اعلام کرده که گزینه‌ی نظامی همچنان در دستور کار قرار دارد و روی میز است. یعنی احتمال جنگ آنطور که شما و خیلی‌های دیگر فکر می‌کنند، هنوز صددرصد منتفی نیست!

اصلا من نگفتم که منتفی‌ست. طبیعی‌ست که اساسا هیچوقت آمریکایی‌ها نخواهند گفت که این گزینه را می‌گذارند کنار. چون اصولا کنارگذاشتن این گزینه را بمنزله‌ی این تلقی می‌كنند که ابزار سیاسی و گزینه‌ی سیاسی هم ناکارآمد می‌شود. آنها اینطوری فکر می‌کنند و خب طبیعی‌ست که نمی‌گویند ما کنار می‌گذاریم. اما اینکه نمی‌گویند ما این را کنار می‌گذاریم، با اینکه احتمال استفاده‌ی آن زیادتر یا کمتر بشود، دو موضوع متفاوت است. بهرحال بوش اگر بخواهد اقدامی بکند، برای این موضوع هم باید تا حدی پاسخی داشته باشد. چون دو موضوع مهم در این گزارش هست. یک، اینکه از سال ۲۰۰۳ ایران برنامه‌ی نظامی‌اش را کنار گذاشته، یا حداقل آنها اینطوری ادعا کرده‌اند، دیگر اینکه تا چندین سال دیگر بالاتر از ۵ یا ۶سال دیگر ایران به فازی وارد نمی‌شود که بتواند آماده بشود برای اینکه به تسلیحات هسته‌ای برسد. خب این دو گزینه را باید بتواند بوش جواب بدهد، گرچه کار آقای بوش خیلی هم لزوما توی این چارچوبهایی که ما فکر می‌کنیم نیست. آن گزارش بیکر هم که داده شد، که گزارش مشترک دو حزب بود و خیلی هم سروصدا کرد، بلافاصله بعد از آن گزارش و بر خلاف آن، با ارسال نیروی نظامی بیشتر، بوش پاسخ آن گزارش را داد. بنابراین حرف شما کاملا درست است، اما خب ما که آنجا نیستیم و نمی‌دانیم چه اتفاقی می‌افتد. ما همینطوری داریم برداشت خودمان را می‌گوییم، گرچه آن احتمال کماکان سرجای خودش هست و به‌هیچ‌وجه از بین نرفته. در این تردیدی نیست.

این گزارش را اصلا چقدر آنطور که جلوه داده شده خوشبینانه می‌بینید و آن را یک خبر خوش برای ایران تلقی می‌کنید؟

نه، آن گزارش کلا علیه ایران است. بخاطر اینکه، این نکته‌ در این گزارش مهم است، این گزارش ادعایی را تایید کرده است که ایران تا سال ۲۰۰۳ به‌دنبال بمب هسته‌ای بوده و بعد براثر فشارهایی این را کنار گذاشته. معنا و نتیجه‌ای که از این می‌شود گرفت، این است که، یعنی اینکه به آمریکایی‌ها توصیه می‌کند که این فشارها را زیاد بکند. چون هرگاه این فشارها را حذف بکند، اینها مجددا دنبال این کار خواهند رفت. بنابراین از این حیث، گزارش مثبت نیست. اما از یک حیث فقط می‌تواند مثبت باشد و آن اینکه ضرورت گزینه‌ی نظامی را در شرایط کنونی مورد سوال قرار داده و اینکه کماکان راههای دیگر و فشارهای سیاسی و تحریم و اینها را پیگیری بکنند. فقط از این حیث است، والا این گزارش از این جهت‌هایی که گفته می‌شود به نفع ایران نیست. خب آنها دنبال دیدگاهها و منافع خودشان هستند در این قضیه، ولی توی رقابتهایی که فعلا بین بوش و دموکراتها و اینها هست، یا بین بوش و تیم بوش با منتقدین‌شان، می‌شود گفت که این می‌تواند کفه‌ی آنها را تقویت بکند، برای اینکه کماکان فرصت برای مذاکره‌ی سیاسی و یا اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی وجود دارد. همین و لاغیر.