کمرنگ اما پرصدا • نمایشگاه جهانی موسیقی در فرانکفورت
۱۳۹۶ فروردین ۲۰, یکشنبهامسال اگرچه با ۱۹۲۰ نمایشگر از ۴۵ کشور جهان تعداد غرفهها از سالهای پیش در این نمایشگاه کمتر بود و تعداد بازدیدکنندگان نیز کاهش نشان میداد اما به گفته سرپرست نمایشگاه دِتلِف براون Detlev Braun بیشترین توان و امکانات نمایشگران فقط صرف عرضهی سازها نشد و تولیدکنندگان کتابها، کمک ابزارها و تسهیلات موسیقیآموزی هم توانستند کارها و ساختههای خود را به نمایش بگذارند.
از سویی چندین شرکت بزرگ تولید ساز و ابزار موسیقی مانند آکایی از ژاپن و سِنهایزِر و فِندِر از آمریکا شرکت نکردند ولی از سوی دیگر تولیدکنندگان کوچک و تازه، امکان عرضاندام یافتند که بهترین نمونه ایشان آقای لوران بِرناداک از فرانسه بود: او به کمک چاپگر عظیم سه بُعدی شرکت هواپیماسازی ایرباس ویلونهایی با نام "واریوس" Varius عرضه کرده که با مواد مصنوعی زیستمحیطپسند ساخته میشوند.
نگارنده به خاطر ازدحام جمعیت در غرفه کوچک آقای برناداک نتوانست این ویلون را آزمایش کند اما صدای آن از دور با ویلونهای ارزنده و گرانبها پهلو میزند. البته بهای ۷ هزار دلار برای این ویلون چاپی کم هم نیست به ویژه که در دو غرفه چینی ویلونهای طرح استرادیواری که در این ساز مقام اول جهانی را دارد، به بهای کمتر از ۵۰۰ دلار عرضه میشدند و صدادهی خوبی داشتند.
نوزایی سازها و ابزارهای پیشین
درحالیکه در بیشتر غرفههای بزرگ نمایشگاه، در درجه نخست کیبُرد و پیانوهای الکتریکی جلوهگری میکردند، شرکتهای کوچکتر به فکر بازسازی و نوسازی سازها و طرحهای قدیمی افتاده بودند. از میان آنها شرکت "پونس گیتارز" Pons guitars از اسپانیا گیتار چند قطعهای عرضه کرده که نوازنده به خواست خود میتواند هر قطعهای را به رنگ، اندازه و شکل دلخواه خود روی هم سوار کند و گیتار دلخواه خود را پدید آورد.
بیشتر بخوانید: نواهای ديرين از سازهای نوين در نمایشگاه جهانی موسیقی در فرانکفورت
شاید تنها شرکت بزرگی که در نمایشگاه به ابزارهای قدیمی موسیقی و صدا رو کرده باشد شرکت شناخته شده تاسکام باشد.
آقای ورنِر برینگمان، مسئول غرفه تاسکام، در معرفی این دستگاه گفت: «این یک دستگاه چندکاره است به نام "سی دی اِی CDA ۵۸۰". این یک دستگاه ضبط نوار کاسِت و یواِسبی است و همزمان سیدیپلِیر هم هست. با این دستگاه کاربر میتواند موسیقی دلخواهش را از روی سیدی یا یواِسبیفلاش روی نوار کاسِت ضبط کند یا از نوار کاسِت به یواِسبیفلاش منتقل کند.»
آقای برینگمان در پاسخ این پرسش که چطور شرکت تاسکام به فکر عرضه یک دستگاه ضبط و پخش کاست افتاده گفت: «ما فکر کردیم سالمندان بسیاری هستند که هنوز این یا آن نوار کاست را در خانه دارند و میخواهند آن را دیجیتال کنند یا شاید مثلا کسی باشد که هنوز بخواهد موسیقی را از روی کاست پخش و گوش کند. گاهی مثلا در گردهمآییها خانم جا افتادهای میگوید چه حیف، من هم این آهنگها را دارم ولی فقط روی کاسِت. خوب این دستگاه امکان میدهد حتا آهنگهای جدید دلخواه را روی کاسِت ضبط و پخش کنید. البته این دستگاه به درد افراد بخصوصی میخورد ولی حتما سالمندانی هستند که دنبال چنین چیزی میگردند».
ضبط صوت تازه تاسکام حدودا به بهای ۴۵۰ یورو به فروش میرسد.
ایرانیان با زخمه، کوبش و کشش
حضور ایرانیان نیز به تناسب دیگر شرکتکنندگان در نمایشگاه موسیقی، کمرنگتر از سالهای پیش بود. متأسفانه دو نمایشگر که غرفه هم گرفته بودند، به علت مشکلات روادید نتوانستند شرکت کنند.
آقای مجید کرمی، سازساز مقیم شهر کلن، با شرکت معتبر "تِره" Terre ساکن شرق آلمان و ساز تازه "همگام" حضور داشت.
"همگام" اگرچه سازی است که برای همراهی ریتمیک ساخته شده و از چند طبلک به اندازههای گوناگون تشکیل شده، ولی چون هر کدام از این طبلکها با بهرهگیری از قطعههای مغناطیسی کوک میشوند، میتوان با آن آهنگ هم نواخت.
مجید کرمی که از آغاز کار نمایشگاه موسیقی در دهه ۱۹۸۰ همواره از آن دیدار کرده و خود هم چند سالی در آنجا غرفه داشته، درباره عرضه "همگام" گفت: «از آنجایی که با یک عمده فروش سازها و ابزارهای موسیقی قرارداد بستهام، امسال در غرفه بزرگ این شرکت حضور دارم. آقای تونی لیوتا نوازنده مطرح ریتم، ساز من را در این غرفه معرفی میکند. لیوتا در نمایشگاه های مختلف همراه من هست و به قول اروپاییها اِندورسِر (یعنی معرفی کننده) ساز من است.
"همگام" ۱۰ صدای مختلف تولید میکند که بیشتر به عنوان ساز کوبهای استفاده میشود.
تونی لیوتا که به قول خود نیم ایتالیایی و نیم آمریکایی است در پاسخ به این پرسش که کجا با آقای کرمی و ساز او آشنا شده گفت: «سال پیش همدیگر را برای اولین بار دیدیم و در همان نگاه اول شیفته هم شدیم چون مجید یک انسان عالی است که یک ساز عالی ساخته است. این ساز پدیده کاملا ویژهایست چون از آن در هر نوع موسیقی میشود استفاده کرد. سازی است که از همه سازهای کوبهای مثل کاخون، کونگاس، تِمپو و جز آن بهرهای دارد. این سازی است که میتوانید آن را کوک کنید و صدادهیاش هم عالی است و هم با و هم بدون میکروفون و بلندگو صدای خوش میدهد. من اسمش را گذاشته ام ساز "آل یو کن ایت" یعنی ساز همهکاره».
در بخش سازهای زخمهای عبدالله عباسی چنگ بهینهسازی شده خود را معرفی کرد. عباسی گفت: «امسال سومین باری است که در این نمایشگاه شرکت میکنم. من تقریبا چهل سال است که تار میسازم. ولی همیشه دوست داشتم ساز باستانی چنگ که به دوره عیلامیان تعلق دارد را احیا کنم. در مورد پدال هم بگویم که در چنگهایی مثل چنگهای ساخت شرکت لِوِر برای تعویض کوک یعنی نیمپرده بالا یا پایین، نوازنده مجبور است دست خود را به کار بگیرد. ولی چون سخت است که گام را در حین نوازندگی با دست عوض کنیم، پدال پیشبینی و ساخته شده که البته من ابداع نکردهام. قبلا هم بوده».
در پاسخ به این پرسش که سازهای شما را چه کسی آزمایش و ارزیابی میکند آقای عباسی گفت: «موسیقی البته در خانه ما باب است. دختر کوچکم ۱۰ سالی بود که پیانو میزد. وقتی من این چنگ را احیا کردم و ساختم، شدیدا به آن علاقهمند شد و خیلی پیشرفت کرده و الآن قطعههای ایرانی را با این ساز مینوازد. آخرین کارش در یک تئاتر بود که ۴۰ شب در آنجا مینواخت. متأسفانه نتوانست ویزا بگیرد وگرنه تبلیغ خوبی برای غرفه میشد».
خانم فان هالتِم، چنگنواز علاقهمند هلندی، که ساز آقای عباسی را رها نمیکرد، به دویچهوله گفت: «چقدر خوب بود اگر میشد در یک جای آرامتری این ساز را آزمایش میکردم ولی تا آنجا که در این سر و صدا میشود فهمید، ساز خوبی است و من از آن خوشم آمده. صدادهی خوبی دارد. از سازهایی که در این نمایشگاه دیدهام بهتر است».
در بخش سازهای کششی، محسن شاملو با یک ویلون تازه که از روی طرح "مسیح استرادیواریوس" ساخته و یک ویلون سِل شرکت کرده بود.
آقای شاملو درباره سازهایش گفت که اگرچه طرح سازها به پیروی از ویلونساز بنام سده ۱۸ ایتالیا استرادیواریوس ریخته شده ولی به ابداعهای استاد سازسازی ابراهیم قنبری مهر هم در ساخت آنها توجه شده است. آقای شاملو افزود: «من افتخار شاگردی آقای قنبری را داشته ام و همیشه وامدار ایشان هستم».
در پاسخ به این پرسش که چه کسی سازهای او را آزمایش و ارزیابی میکند، شاملو گفت: «خودم با ویلون آشنا هستم چون سازساز باید با نوازندگی آشنا باشد. ولی هم اینجا هنرمندانی مانند پریسا بدیعی ساز من را دیده و آزمایش کردهاند و هم مثلا آقای کریم قربانی در تهران با ویلون سِل من نواخته و نظر داده است».