کاوشگر فضایی ناسا در راه کشف افق‌های تازه

تصویری از سیاره پلوتو که کاوشگر "افق‌های جدید" به تازگی فرستاده است. در روزهای آینده این تصاویر روشن‌تر و بهتر خواهند بود، زیرا این کاوشگر هرچه بیشتر به این سیاره کوچک نزدیک می‌شود.

کاوشگر "افق های جدید" قرار است در ۱۴ ژوئیه سال جاری به فاصله ۱۲ هزار کیلومتری پلوتو برسد. این فاصله تقریباً ۳۰ برابر کوچک‌تر از فاصله میان زمین و ماه است. اما فاصلۀ ایستگاه فضایی آی.اس.اس. با زمین برعکس به مراتب کمتر از این است. این ایستگاه در فاصلۀ ۳۵۰ کیلومتری زمین در حرکت است. در پس زمینۀ این تصویر بزرگترین قمر پلوتو به نام شارون دیده می‌شود.

هفت ماه پس از پرواز کاوشگر "افق‌های جدید"، اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسی اعلام کرد که پلوتو را نباید دیگر سیاره نامید. حالا این کره تنها یک سیار‌ه‌ بسیار کوچک خوانده می‌شود. مداری که این کره می‌پیماید، همانند دیگر سیاره‌ها، به قدر کافی دایره‌ای نیست و شکل بیضوی دارد.

نزدیک‌ترین سیاره به کرۀ آتشین خورشید عطارد است. پس از عطارد، زهره، زمین و مریخ قرار دارند. در میان مریخ و سیارۀ غول‌پیکر مشتری یک سیارۀ بسیار کوچک دیگر به نام "سرس" قرار دارد. پس از مشتری سیاره‌های زهل، اورانوس و نپتون در اطراف خورشید می‌چرخند. در آخرین قسمت دو نقطۀ بسیار کوچک دیده می‌شوند که عبارت‌اند از پلوتو با قطر تنها ۲۳۱۰ کیلومتر، و بزرگترین قمر آن به نام شارون.

یکی از اهداف کاوشگر "افق‌های جدید" کشف اسرار در مورد اقمار پلوتو است. مثلا یکی از پرسش‌ها این است که بزرگی قمر استوکس چه اندازه است. حدس زده می‌شود که استوکس میان ۸ تا ۲۸ کیلومتر قطر داشته باشد. در ماه‌های ژانویه و فوریه سال جاری کاوشگر یاد شده از سه قمر پلوتو، "شارون"، "استوکس" و "هیدرا" تصاویری برداشته و به زمین مخابره کرده بود.

یک قمر دیگر به نام "نیکس" به شکل یک تخم مرغ در مدار پلوتو می‌چرخد. اما این تصویری نیست که کاوشگر "افق‌های جدید" برداشته باشد، بلکه یک تمثیل کمپیوتری است که پژوهشگران ناسا بر اساس ارقام و مشخصاتی که داشته‌اند تهیه کرده‌اند. قمر "نیکس" نه تنها در یک مدار به دور پلوتو می‌چرخد، بلکه همواره به سوی مدار "شارون" نیز کشانده می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت که نیکس هم‌زمان یک قمر برای قمر دیگر نیز است.

کاوشگر "افق‌های جدید" دارای سه ابزار نوری برای دید است که در محدوده‌های مختلف طیفی می‌توانند تصویربرداری کنند. این فضاپیما همچنین دارای دو طیف‌سنج پلاسمایی است که ذرات باد خورشیدی را تجزیه و تحلیل می‌کنند. افزون بر آن، در این کاوشگر دستگاه‌هایی برای تجزیه و تحلیل گرد و غبار و سنجش اشعه نصب شده‌اند.

متخصصان در حال نصب یک تلسکوپ با ساحۀ دید وسیع در این کاوشگر هستند. دوربین دیجیتال این تلسکوپ اشعه‌ای که در ساحه پخش امواج باشد را حس می‌کند. سنگین‌ترین بخش این دوربین ۸,۶ کیلویی، لنز یا بخش عدسی آن است که ۵,۶ کیلوگرم وزن دارد.

کاوشگر "افق‌های جدید" در ۱۹ ژانویه ۲۰۰۶ توسط یک راکت سه مرحله‌ای از پایگاه فضانوردی کیپ کاناویرال ایالات متحده آمریکا به فضا پرتاب شد. پس از آن این کاوشگر با سرعت و به صورت فوری به مداری پرتاب شد که قوای جاذبۀ زمین و خورشید نتوانند آن را منحرف سازند. بدین منظور یک سرعت ۱۶,۲۶ کیلومتر در ثانیه برای این کاوشگر لازم بود.

مسیر کاوشگر چنان سنجش شده بود که از مرکز به سوی آخرین نقاط منظومه شمسی حرکت کند. این کاوشگر در مسیر خود از کنار سیارکی با نام 132524 APL و نیز سیاره مشتری گذر کرد. کاوشگر "افق‌های جدید" خود را تا فاصلۀ ۲,۳ میلیون کیلومتری به این سیارۀ بزرگ نزدیک کرده بود. کاوشکر مذکور در آنجا داده‌هایی را در رابطه با اتمسفر، اقمار و ساحۀ مغناطیسی این سیاره ضبط کرد.

این کاوشگر هفته گذشته پس از یک مشکل فنی دوباره مجهز و فعال شده است. احتمال داده می‌شود که این سفینه تصویرهای بیشتر و شفاف‌تری به زمین ارسال کند.