کاربران ایرانی و لغو تحریم اینترنتی • مصاحبه
۱۳۸۸ اسفند ۱۸, سه‌شنبه
با لغو تحریم اینترنتی کدام امکانات در اختیار کاربر ایرانی قرار می‌گیرد که تاکنون از آن بی‌بهره بوده است؟
گفتگو با محمود تجلی مهر، کارشناس مخابرات
دویچه وله: تحریم اینترنتی ایران و کشورهایی نظیر کوبا یا سودان، که اکنون قرار است برداشته شود، شامل چه سرویس‌هایی یا اطلاعاتی می‌شد؟
محمود تجلی‌مهر: این شامل هر نوع محصولاتی بود که شرکتهای آمریکایی تولید می‌کنند و چارچوبش هم به این صورت بود که هر سرویس یا تجهیزات حتی سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری که به ایران ارائه می‌شود، اگر در آن تکنولوژی آمریکایی به کار رفته باشد، برای صادرات آن به ایران نیاز به اجازه‌ی دولت آمریکا بود و این وضعیتی را بوجود آورده بود که کماکان هم هست، یعنی با لغو این تحریم‌ها همه‌ی مشکلات برطرف نمی‌شود. ولی این یک وضعیت غبارآلودی را بوجود آورده بود که خیلی از شرکت‌ها، چه شرکتهای آمریکایی که تحت نظر مستقیم قانون آمریکا هستند و چه شرکتهای غیرآمریکایی که نمی‌خواستند حداقل با آمریکا درگیر شوند، یک وضعیت مبهمی برایشان پیش آمده بود که بالاخره ما چه چیزی را می‌توانیم صادر کنیم و چه چیزی را نمی‌توانیم. این وضعیت باعث شد که خیلی از شرکت‌ها آمدند و خودشان یکسری قوانین خود را وضع کردند که ما این را به ایران می‌دهیم یا نمی‌دهیم، یا اصلاً ما با ایران هیچ نوع مبادله اقتصادی نمی‌کنیم، برای این که جلوی درگیری‌های احتمالی با دولت آمریکا را بگیرند و این در عمل باعث شده بود که کاربران ایرانی مشکلات زیادی داشته باشند.
یعنی با برداشتن این تحریم‌ها کاربران ایرانی به چه امکاناتی دسترسی پیدا می‌کنند که قبلاً نمی‌توانستند داشته باشند؟
خب نمونه‌هایی برده شده در ارتباط با استفاده از فیس بوک، گوگل و یاهو و سرویس‌هایی که این شرکت‌ها می‌دهند که تفاوت چندانی برای این‌ها نمی‌کند. ولی در نظر داشته باشید که ما بسیاری سرویس‌های دیگر داریم که کاربران ایرانی معمولی اینترنتی این‌ها را نمی‌بینند. مثلا فرض کنید زیرساختارهای آی.اس.پیهای ایرانی اکثرا براساس تجهیزات شرکتهای آمریکایی سیسکو یا یونی‌پر هستند. فرض کنید اگر شما نیاز به به‌روز کردن نرم‌افزارهای این سیستم داشته باشید، این‌ها نرم‌افزارهای حرفه‌ای هستند که این سرویس‌ها را تاکنون این شرکت‌ها به طور مستقیم به ایران نمی‌دادند و همیشه مشکلات زیادی از طریق واسطه‌ها و شبکه‌های عجیب و غریب مافیایی وجود داشت که این کارها را برای ایران با قیمت‌های بسیار بالاتر می‌کنند. خب این مسائل از این نظرها خیلی به نفع ایران می‌شود که آی.اس.پیهای ایرانی، شرکتهای خدماتی ایرانی بتوانند برای این کارهایشان به طور مستقیم با شرکتهای آمریکایی همکاری کنند. از این نظر تفاوت‌هایی ایجاد می‌شود.
آیا دولت ایران هم در این زمینه سودی خواهد برد یا فقط شرکتهای خصوصی یا کاربران معمولی هستند که نفع می‌برند؟
خب با آن تجهیزاتی که در اختیار دولت ایران است، آن‌ها هم سود خواهند برد. یعنی بعضی از آی.اس.پیهای بزرگ ایرانی که اصلاً دولتی هستند یا در واقع محافل اطراف دولت صاحب آن هستند، سود خواهند برد. در نهایت برای کاربر ایرانی تفاوتی جدی نمی‌کند یا حداقل تفاوتی هم اگر کند، در بالابردن کیفتی است که کاربر هم در مجموع شاید متوجه‌تغییرات بشود. ولی الان کاربران ایرانی که عمدتاً از فیس بوک و یاهو و گوگل و این‌ها استفاده می‌کنند، تفاوت کیفی برایشان ندارد. با این حال کارشان را...
دلیل این که اصلاً وزارت خزانه‌داری آمریکا به این نتیجه رسید که حق دسترسی به اطلاعات از جمله حقوق شهروندی و مردم ایران هم باید از آن برخوردار شوند چه بود؟
در این مورد می‌شود حدس و گمان‌هایی زد. با توجه به چیزهایی که من در این چند روز دیدم، اولاً این وزارت امور خارجه آمریکا بود که از وزارت خزانه‌داری خواست این کار را انجام دهد و این تحریم‌ها را حذف کند. گمانم براین است که آنچه در ایران در سال گذشته پس از انتخابات اتفاق افتاد و استفاده‌ی وسیعی که مردم ایران برای نشان دادن اعتراضات خود از شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های آمریکایی کردند ، نشانگر آن بود که در عمل وقتی که آقای نیل ولین، سخنگوی وزارت خزانه‌داری، این حرف را زده است که ما می‌خواهیم دسترسی آزاد مردم به اطلاعات تأمین شود، یعنی این که تا آن موقع چنین دسترسی‌ای نبوده است. در عمل شما اگر بخواهید نگاه کنید، خب بله. دولت آمریکا در محدود کردن مردم ایران برای دسترسی آزاد به اطلاعات در اختیار دولت ایران قرار گرفته بود. این وضعیتی بود که در عمل بوجود آمده بود. من فکر می‌کنم که برای آن‌ها این مسئله روشن شده و سعی کرده‌اند آن را کمی تعدیلش کنند.
مصاحبه‌گر: نیلوفر خسروی
تحریریه: کیواندخت قهاری