ژنو، مرکز غنی‌سازی قم و شمارش معکوس تا تولید بمب اتمی
۱۳۸۸ مهر ۱۰, جمعه
مذاکرات ژنو در کمتر رسانه‌ای است که بازتاب نیافته باشد. همه‌ی آنها به دقت سیر گفت‌وگوهای شش قدرت جهان و ایران را دنبال کردند تا شاید گره کور اتمی ایران این بار رمزگشایی شود.
آخرین خبرها حاکی از استقبال غرب از این دور از گفت‌وگوها است. آنها مذاکرات ژنو را «سازنده» خواندهاند.
به گفتهی یکی از مقام‌های آمریکایی حاضر در مذاکره با هیأت ایرانی، ایران به طور «اصولی» توافق کرده که غنی‌سازی بخش مهمی از ذخایر اورانیوم خود را به روسیه منتقل کند.
به گفتهی خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه‌ی‌اروپا، ایران همچنین موافقت خود را با بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وابسته به سازمان ملل از مرکز غنی‌سازی قم اعلام کرده است.
همه چیز از «سازنده» بودن گفت‌وگوهای ژنو حکایت دارد. با وجود این روزنامه‌های اروپایی از زوایایی دیگر به این قضیه می‌نگرند.
اقرار به وجود تأسیسات قم، فرار به جلو؟
روزنامه‌ی سوئيسی "در بوند" (Der Bund) به چرایی اقرار ایران به برخورداری از تأسیسات غنی‌سازی قم می‌پردازد، تأسیساتی که به گفتهی باراک اوباما در هفته‌ی گذشته، نه ظرفیت و نه وسعت‌اش بر غیرنظامی بودن آن دلالت دارد. تأسیساتی که تنها ۳۰۰۰ سانتریفوژ دارد «کوچک‌تر از آن است که برای تولید سوخت رآکتورها کافی باشد. اما آنقدر بزرگ هست که تا یک سال دیگر اورانیوم لازم را برای ساخت بمب اتمی تولید کند».
"در بوند" خاطرنشان می‌سازد که ایران خود می‌گوید، «تأسیسات قم را برای آن ساخته تا در صورت مورد حمله قرار گرفتن دیگر مراکزش، از آن به عنوان تأسیسات جایگزین استفاده کند».
گری سیک، تحلیل‌گر و ایران‌شناس آمریکایی، معتقد است، ایران مجبور نبود وجود این تأسیسات را اینک فاش کند. پس چرا جمهوری اسلامی درست پیش از مذاکرات ژنو اقدام به این کار کرد؟ گری سیک می‌گوید، ایران می‌خواست با این روش «فرار به جلو کند».
"در بوند" به نقل از سیک می‌نویسد، ایران قصد داشت نشان دهد که در صورت وجود تهدید، «می‌تواند در مدتی کوتاه بمب اتمی بسازد»، می‌خواست نشان دهد که غنی‌سازی ایران تنها به نطنز خلاصه نمی‌شود، بلکه ممکن است در مناطق مختلف این کشور، مراکزی مانند قم وجود داشته باشد که «براحتی نمی‌توان آن را با حمله نابود کرد».
هفت سال «دروغ و پنهان‌کاری»
مفسر روزنامه‌ی "دی ولت" (Die Welt)، چاپ آلمان، نیز از حاکمان ایران به عنوان «خودکامگانی» نام می‌برد که چنان که رسم معمول «خودکامگان جهان» است، از این مزیت برخوردارند که «هر چه می‌خواهند انجام می‌‌دهند»، چون لازم نیست به کسی حساب پس بدهند.
این روزنامه می‌افزاید: «جمهوری اسلامی با مهارت از این ویژگی خودکامکان بهره گرفت تا ۷ سال وجود مرکز غنی‌سازی قم را پنهان سازد». هفت سال گذشت و اکنون جهان به وجود این مرکز واقف شده است.
"دی ولت" می‌نویسد: «ملاها ۷ سال پیاپی به دنبال بمب دویدند، به گونه‌ای که اینک در آن آستانه‌ی سرنوشت‌ساز قرار دارند؛ در آستانه‌ی دست‌یابی به اورانیوم به حد کافی غلیظ شده و اطلاعات لازم برای تولید بمب».
به نوشته‌ی "دی ولت"، جمهوری اسلامی در این ۷ سال «وقیحانه» دروغ گفت، درخواست‌های بین‌المللی را نادیده گرفت، و جهان در رویارویی با این «عهدشکنی»، هر چه گذشت از شدت درخواست‌های خود کاست. اگر پیش از این، پیش‌شرط این بود که تهران پیش از ورود به مذاکرات غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، دیروز در مذاکرات ژنو دیدن «آمادگی جدی ایران برای مذاکره رضایت‌بخش» بود.
"دی ولت" می‌گوید، ۹ ماه از پیروزی باراک اوباما در آمریکا گذشته است. در این ۹ ماه ایران سرسختانه هر پیشنهادی برای مصالحه را رد کرده است و «اینک اوباما همان جایی ایستاده که بوش ایستاده بود». "دی ولت" می‌افزاید، اوباما باید اینک دریابد که ملاها تنها زبان «سرسختانه‌ی سیاستی از موضع قدرت را می‌فهمند».
به باور مفسر "دی ولت"، ایران از یک سو نشان می‌دهد که به طور جدی آماده‌ی گفت‌وگو است و از سویی دیگر، تا آنجا که بتواند از تحریم کشور جلوگیری کند، از مصالحه‌ای جدی می‌پرهیزد.
"دی ولت" با اشاره به تکرار همان الگوی قدیمی ایران، یعنی وقت‌کشی از یک سو و پیشبرد برنامه‌ی هسته‌ای از سوی دیگر، هشدار می‌دهد: «جهان دیگر نباید به دام این الگوی شناخته‌شده بیفتد. این بار هدف ایران ادامه‌ی روند نیست، این بار هدف ایران رسیدن هر چه سریع‌تر به نتیجه است. اینک باید حتی ثانیه‌ها را هم به حساب آورد».