چرخش در کشاورزی اوکراین؛ از تولید غلات به سمت دانه‌های روغنی

در روزهای پایانی تابستان در هفت منطقه اوکراین برای نخستین بار از آغاز تجاوز نظامی روسیه که ۲۴ فوریه شروع شد کشت پائیزه گندم زمستانه، جو، چاودار و کلزا (Raps) آغاز شده است.

وزارت کشاورزی اوکراین برآورد می‌کند زمین زیر کشت غلات در پائیز امسال به نسبت سال پیش ۲۵ تا ۳۵ درصد کاهش داشته باشد.

تاراس ویزوتسکی، معاون وزیر کشاورزی اوکراین به دویچه‌وله گفت، زمین‌های زیر کشت چاودار کاهش نمی‌یابند زیرا تولید این محصول برای بازارهای داخلی انجام می‌شود.

او افزود، اما در مورد کشت گندم زمستانه و جو وضع فرق می‌کند زیرا به دلیل محاصره بندرها هنوز مقداری از محصولات سال گذشته همچنان در انبارها و سیلوها باقی مانده‌اند و برداشت امسال نیز بسیار کاهش خواهد داشت.

اوکراین از بزرگترین تولیدکنندگان غلات جهان به شمار می‌رود اما در ماه‌های گذشته تداوم حمله‌ها و بمباران‌های نظامیان روسی امکان کار بر بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی را از میان برده است.

از بین رفتن یک چهارم زمین‌های کشاورزی

ویزوتسکی که اواخر خرداد گفته بود حدود یک چهارم زمین‌های کشاورزی اوکراین بر اثر حمله روسیه از دست رفته، یک ماه پیش نیز از خطر مین‌های کار گذاشته شده توسط نیروهای روسی خبر داد و گفت، تا آن زمان دست‌کم ۲۰ کشاورز اوکراینی بر اثر انفجار مین جان خود را از دست داده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

۲۲ ژوئیه با میانجی‌گری ترکیه و سازمان ملل توافق‌نامه‌ای در استانبول به امضاء رسید که مطابق آن محاصره بندرهای اوکراین در دریای سیاه برای صادرات غلات برداشته شد.

به گفته معاون وزیر کشاورزی اوکراین در پی این توافق در ماه اوت چهار میلیون تن غله از اوکراین صادر شده و قرار است در ماه سپتامبر پنج میلیون تن دیگر صادر شود.

نگرانی از آینده و روی آوردن به دانه‌های روغنی

ویزوتسکی می‌گوید، با وجود به جریان افتادن صدور غلات، کشاورزان اوکراینی نگران آینده هستند و نمی‌دانند پس از پایان دوره توافق در ماه نوامبر چه اتفاقی رخ می‌دهد.

واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل به تازگی گفت، مسکو از نحوه اجرای توافق‌نامه صادرات غله خشنود نیست و احتمال دارد با تمدید آن موافقت نکند.

با توجه به مبهم بودن چشم‌انداز صادرات غلات، کشاورزان اوکراینی بیش از پیش به کشت دانه‌های روغنی روی آورده‌اند. تاراس ویزوتسکی می‌گوید، میزان کشت کلزا به مراتب افزایش یافته و این گیاه مانند آفتاب‌گردان و سویا که بهار کشت می‌شوند در تولید روغن‌های گیاهی مصرف می‌شود.

به گفته معاون وزیر کشاورزی اوکراین سطح زیر کشت کلزا در سال جاری می‌تواند به یک میلیون هکتار برسد، یعنی حدود ۷۰ درصد زمین‌های کشاورزی به کشت کلزا اختصاص یافته است. این نشان می‌دهد که کشاورزان اوکراینی به طور کلی به کشت دانه‌های روغنی روی آورده‌اند.

چرخش در صنعت کشاورزی اوکراین دلایل روشنی دارد، زیرا صرفه اقتصادی کشت غلات به دلیل عدم وجود امکان صادرات آزاد آن و افزایش هزینه‌های انرژی و کود مدام کاهش می‌یابد.

قیمت دانه‌های روغنی دو برابر گندم

سویتلانا لیتوین، عضو اتحادیه موسوم به باشگاه تجارت کشاورزی اوکراین به دویچه‌وله می‌گوید، بهای فروش غلات در حال حاضر پائین است و به زحمت هزینه‌های کشت آن را پوشش می‌دهد. افزون بر این، به دلیل محدودیت‌های صادرات، عرضه غلات در اوکراین بیش از تقاضا است و همین امر به کاهش قیمت‌ها منجر شده است.

در حال حاضر در اوکراین بهای هر کیلو دانه روغنی کلزا دو برابر قیمت گندم است و به همین دلیل قابل فهم است که کشاورزان برای به صرفه بودن کار و سرمایه‌گذاری‌های خود از کشت غلات فاصله بگیرند.

اوکراین زیرساخت‌ها و تجهیزات کافی برای تولید روغن از دانه آفتاب‌گردان را دارد و تا پیش از حمله روسیه به ۱۰۷ کشور جهان روغن آفتاب‌گردان صادر می‌کرد.

تا پیش از جنگ نیمی از روغن آفتاب‌گردان صادراتی جهان از اوکراین تامین می‌شد که بخش قابل توجه آن به بازارهای اروپایی اختصاص داشت.

به گفته سویتلانا لیتوین، در ابتدای حمله روسیه مقدار زیادی از دانه آفتاب‌گردان تولیدشده در اوکراین به خارج صادر می‌شد اما اکنون کشاورزان بیشتر به تولید روغن و صدور آن روی آورده‌اند.

این کارشناس اوکراینی با اشاره به این که فعلا ظرفیت چندانی برای تولید روغن از سویا و کلزا در اوکراین وجود ندارد، ابراز خوش‌بینی کرد که با چرخش کشاورزان به سمت کشت این محصولات، سرمایه‌گذاران نیز در این عرصه سرمایه‌گذاری بیشتری کنند.

تولید روغن گیاهی به جای خام فروشی

دانه‌های سویا و کلزا پیش از این به عنوان مواد خام از اوکراین به خارج صادر می‌شد اما با توجه مشکلات ناشی از حمله روسیه تمایل به تولید روغن و صدور آن افزایش یافته است.

ظاهرا برای صادرات مطمئن روغن گیاهی از اوکراین نیز طرحی در دست اقدام است که در نوع خود بی‌سابقه به نظر می‌رسد؛ صادرات روغن گیاهی از طریق خط لوله.

دولت اوکراین با توجه به چرخشی که در صنعت کشاورزی این کشور رخ داده تلاش می‌کند، زمینه افزایش صادرات روغن گیاهی از این کشور را فراهم کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به این منظور دولت اوکراین ششم سپتامبر توافق‌نامه‌ای با دولت لهستان برای احداث یک خط لوله امضاء کرد که قرار است روغن گیاهی را از این کشور به بندر دانسینگ منتقل کند.

معاون وزیر کشاورزی اوکراین این پروژه را یک اقدام بلندمدت عنوان کرد که به گفته او بازار تجارت مواد غذایی را متحول می‌کند.

انتقال دو میلیون تن روغن گیاهی

با اجرایی شدن این پروژه روغن گیاهی تولید شده در اوکراین به بندر دانسینگ لهستان منتقل می‌شود و از آنجا به بازارهای هدف صادر خواهد شد.

 تاراس ویزوتسکی با تاکید بر این که چنین پروژه‌ای در هیچ جای دنیا سابقه نداشته می‌گوید، ظرفیت این خط لوله انتقال سالانه تا دو میلیون تن روغن گیاهی خواهد بود.

او به دویچه‌وله گفت، حمله روسیه اوکراین را واداشت، به دنبال راه حل‌های بدیل و غیرمعمول برای صادرات محصولات کشاورزی خود باشد و خط لوله انتقال روغن پس از جنگ نیز مورد استفاده خواهد بود زیرا اوکراین پیشتاز صادرات روغن گیاهی در جهان است و خواهد ماند.

معاون وزیر کشاورزی اوکراین از این حرکت می‌کند که این کشور روغن تولید شده از محصولات برداشت شده سال آینده را از طریق خط لوله صادر خواهد کرد.