تب و تاب انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ آغاز شده، نامزدها برای ثبتنام صف کشیدهاند اما خبر چندانی از ثبتنام زنان نیست. آیا بیمیلی زنان برای نامزد شدن تنها دلیلش مشخص نبودن تفسیر اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی است که میگوید رئیسجمهور باید از میان "رجل" سیاسی انتخاب شود یا دلیل دیگری دارد؟
آیا زنان ایران تجربه و توانایی ورود به عرصههای کلان مدیریتی مانند ریاستجمهوری را دارند و اصولا این خواسته در اولویت زنان ایرانی قرار دارد؟ چرا تفسیر اصل ۱۱۵ قانون اساسی برای فعالان حقوق زنان مهم است؟ اساسا رئيسجمهور شدن یک زن میتواند گرهای از مشکلات زنان باز کند؟
سال ۱۳۸۴، در آستانه برگزاری انتخابات ریاستجمهوری گروهی از فعالان حقوق زنان، وکلا، پژوهشگران و نویسندگان این حوزه از گروههای مختلف فکری، سکولار تا ملی مذهبی در اعتراض به عدم تفسیر اصل ۱۱۵ قانون اساسی مقابل دفتر ریاستجمهوری تجمع کردند.
این دفتر در آن روزها محل کار محمد خاتمی بود و این زنان انتظار داشتند که رئیس دولت اصلاحات به پرسشهای آنها پاسخ دهد. این پاسخ اما دریافت نشد. به جای آن غلامحسین الهام سخنگوی وقت شورای نگهبان تصریح کرد که "نص قانون اساسی مرد بودن نامزدهای ریاست جمهوری است".
نتیجه پرسش از کاربران دویچهوله درباره ریاستجمهوری زنان: آیا جامعه ایران آمادگی ریاست جمهوری یک زن را دارد؟
محبوبه عباسقلیزاده از جمله زنانی بود که مقابل دفتر ریاست جمهوری تجمع کردند. به نظر او مهمترین دستاورد این تجمع جلب افکار عمومی و رسانهها به موضوع "رجل سیاسی" و خواست زنان برای نامزد شدن در ریاست جمهوری بود.
این کنشگر حقوق زنان به دویچهوله میگوید خواست زنان برای تفسیر اصل ۱۱۵ قانون اساسی در حقیقت خواست تغییر و اصلاح قانون اساسی است و از این منظر است که اهمیت پیدا میکند.
او در پاسخ به کسانی که معتقدند رئیسجمهور شدن یک زن در فضای کنونی جامعه ایران نمیتواند چندان راهگشای مسائل زنان باشد میگوید: «نامزدی زنان برای ریاستجمهوری ممکن است دموکراسی را برای جامعه تامین نکند ولی جامعه را آزادتر کرده و به سوی دموکراسی هدایت میکند. ما نمیتوانیم بگوییم چون زیرساختهای دموکراسی در جامعه نیست پس مطالبات زنان باید به تعویق بیفتد.»
عباسقلیزاده میگوید استراتژی جنبش زنان مبتنی بر فرایند است یعنی این فرایند مطالبه است که باعث میشود نهادهای مدنی بتوانند آزادانه حرفشان را بزنند و بدین ترتیب فضای جامعه را بازتر کنند: «در حقیقت برای ایجاد فرایند مشارکت اجتماعی باید یک هدف داشته باشید و این هدف در اینجا این است که هیچ مانعی در راه مشارکت سیاسی زنان نباید وجود داشته باشد.»
از اینها گذشته، محبوبه عباسقلیزاده معتقد است که حق نامزد شدن برای ریاست جمهوری یک حق شهروندی است که زنان و مردان باید به طور مساوی از آن برخوردار باشند، حالا یا از آن استفاده میکنند و یا نمیکنند و یا استفاده بد میکنند درست مثل بسیاری از مردانی که از این حق استفاده کردند و رئيسجمهور هم شدند اما ایران را به ورطه سقوط کشاندند. بنابراین نباید انتظار داشت که با گرفتن این حق فوری یک زن رئيسجمهور شود و وظایفش را نیز در سطح عالی انجام دهد.
مشروح مصاحبه با محبوبه عباسقلیزاده را در فایل صوتی ضمیمه بشنوید