پیشنهاد صدراعظم آلمان: اساسنامه‌ای برای بازارهای مالی بین‌المللی

در نشست سران کشورهای گروه هشت، این بار نمایندگان کشورهای درحال پیشرفتی مثل هند، برزیل، مکزیک و آفریقای جنوبی نیز حضور دارند. رایزنی‌های این نشست که از بامداد امروز (چهارشنبه ۸ ژوئیه) آغاز شده، تا روز جمعه ادامه خواهد یافت.

پیشنهاد مهم صدراعظم آلمان

در آستانه برپائی این همایش، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان هشدار داد که بانک‌ها، این روزها که اندکی جان گرفته‌اند، در برابر اندیشه کنترل بازار مالی واکنش منفی نشان می‌دهند. صدراعظم آلمان ضمن اشاره به طرفداران بی‌شمار کنترل بازارهای مالی گفت: «ما خواهیم کوشید در اینجا واقعا به یک اساسنامه برای بازارهای مالی جهانی برسیم، تا بحرانی شبیه بحران فعلی، دیگر هرگز پیش نیاید».

بحران مالی فعلی جهان، که هزاران میلیارد دلار خسارت به بار آورده و رشد اقتصادی جهان را متوقف کرده، در واقع برآیند این توهم محافل اقتصادی نئولیبرال است که می‌گوید: «بازار آزاد مکانیسم‌های کنترل خودش را دارد». آنچه ظرف سه سال اخیر پیش آمد، نادرست بودن این نظریه لیبرالی را ثابت کرد.

اکنون، همانطور که صدراعظم آلمان تاکید می‌ورزد، بیشتر رهبران جهان و کارشناسان اقتصادی به این باور رسیده‌اند که فعالیت بازارهای مالی بین‌المللی نیازمند یک مکانیسم کنترل جدی، دقیق و پایدار است. اما تاکنون هیچکس از ضرورت تنظیم یک اساسنامه برای بازارهای مالی بین‌المللی سخن نگفته بود. یک اساسنامه، نیازمند ابزارهای اجرائی متناسبی است که ناظر بر اجرای آن باشند و مجازات‌های لازم را برای شکنندگان آن تنظیم کنند.

سوداگران، تا کی مصون از تعقیب؟

اهمیت پیشنهاد آنگلا مرکل، هنگامی آشکار می‌شود که به خاطر بیاوریم در گیرودار شدیدترین بحران اقتصادی دهه‌های اخیر، که هنوز همه عواقب آن آشکار نشده‌، کمتر کسی به عنوان عامل این بحران تحت پی‌گرد قانونی قرار گرفته است. روسای بانک‌ها و بورس‌هائی که روی سپرده‌ها و دارائی‌های میلیون‌ها انسان شرط ‌بندی کردند و سبب بی‌خانمانی بخش بزرگی از قربانیان آزمندی خود شدند، حتی به افکار عمومی معرفی نشدند.

یک اساسنامه برای نظام مالی جهانی، ضمن پیش‌گیری از بروز بحران‌هائی مشابه آنچه در این سال‌ها تجربه کردیم، باید بتواند راه را برای تعقیب و مجازات "خلافکاران مالی بزرگ" نیز هموار کند. اگر چنین باشد، می‌توان امیدوار بود که آرزوی صدراعظم آلمان تحقق یابد و بحران‌های مشابه تکرار نشوند.

گروه ۲۰ به جای گروه ۸

آنچه در نهایت امید به تحقق آرزوی آنگلا مرکل را تقویت می‌کند، قدرت یافتن این نظریه است که هفت کشور صنعتی بزرگ جهان، در کنار روسیه، دیگر قادر به سکانداری جهان معاصر نیستند و باید به تدریج وظیفه سنگین خود را به "گروه ۲۰ " بسپارند. گروه ۲۰ از کشورهای پیشرفته و درحال پیشرفت تشکیل شده است. این ترکیب، خود نوزاد بحران مالی جهانی است، زیرا زمانی متولد شد که سران کشورهای پیشرفته صنعتی دریافتند بدون کمک کشورهائی مثل چین، هند، برزیل، مکزیک و آفریقای جنوبی توان مقابله با بحران را ندارند. به همین دلیل است که در نشست فعلی گروه هشت، به استثنای چین، نمایندگان کشورهای درحال پیشرفت نیز، بر سر میز نشسته‌اند. چین، به علت بحران شین‌جیانگ برنامه سفر هیئت نمایندگی خود را لغو کرد.

نویسنده: جواد طالعی

تحریریه: جمشید فاروقی